Huyền thoại tục giết “ma bắt trẻ con”

08:47 29/12/2011

Cụ Mùi bảo: “Đến đứa thứ 5, thứ 6, thứ 7 lại chết lúc chập chững biết đi cũng chỉ vì những bệnh lặt vặt, dân bản bảo do con ma về bắt, nên tôi…”.

Trung tá Lê Đình Minh (Phòng Khoa học hình sự, Công an tỉnh Lai Châu) vẫn còn ám ảnh mạnh mẽ bởi vụ án cha xâm phạm tử thi con từ mấy năm trước ở xã Thèn Sin (Phong Thổ, Lai Châu). Sau vụ án đó, các ban ngành trong tỉnh luôn cảnh giác, tuyên truyền với thái độ vừa nhẹ nhàng, vừa nghiêm khắc, để nhân dân nhận thức rõ, loại bỏ hủ tục ra khỏi đời sống xã hội.

Mỗi năm trên địa bàn Lai Châu có hàng chục vụ án giết người liên quan đến hủ tục “ma gà”, “ma bùa”, “ma chài”… nhưng những vụ án liên quan đến hủ tục hành hạ xác chết trẻ con để giết chết “con ma”, thì đúng là ghê sợ. Những vụ án ấy là chứng cứ của một hủ tục ghê rợn, đã từng tồn tại hàng trăm, hàng ngàn năm trong một số cộng đồng người Giáy.

Kỳ 2: Gặp người bị nghi từng hành hạ xác con

Nhà anh Lương Văn Páo, trưởng bản Lùng Than nằm tít hút trên sườn núi Đoong Dặng Lứ. Hỏi về hủ tục kinh hãi của dân bản, anh Páo khẳng định: “Hủ tục đó không còn tồn tại nữa đâu nhà báo à. Sau khi hủ tục xa xưa ấy lặp lại ở nhà thằng Páo, chúng mình đã họp dân nhiều lần để tuyên truyền rồi. Đồng bào cũng đã nhận thức rõ, thấy hủ tục ấy là sai trái nên cam kết là sẽ không lặp lại nữa rồi”.

chặt xác trẻ con,bắt ma,hủ tục,Củi Chu,dân tộc Giáy
Hiện trường một vụ án liên quan đến hủ tục xâm phạm tử thi ở Lai Châu.

Cũng theo trưởng bản Lương Văn Páo, người biết rõ hủ tục này nhất là cụ Lù Văn Mùi, vì theo anh Páo, chính ông đã từng trực tiếp hành hạ xác một đứa con.

Vợ ông Mùi đẻ tổng cộng 11 lần, nhưng chỉ có 5 người con sống được. Theo anh Páo, khi đứa con thứ 6 chết, cả gia đình họp lại, thầy cúng cũng có mặt và họ khẳng định do “con ma” bắt đi, nên phải tiến hành hành hạ xác chết, mà nói thẳng ra là chặt xác con mình.

Theo lời đồn của dân bản, cũng chính vì làm điều ác đó mà ông Mùi bị quả báo nhiều lắm. Ông bà Mùi có mấy người con thì nghiện gần hết.

Hôm tôi lên bản, hai người con của ông còn đang ở trại vì tội buôn bán ma túy. Dâu, rể nhà ông cũng ngồi tù gần hết vì tội này.

chặt xác trẻ con,bắt ma,hủ tục,Củi Chu,dân tộc Giáy
Ông Lương Văn Páo - trưởng bản Lùng Than kể cho PV nghe hủ tục giết ma.

Nhà cụ Lù Văn Mùi nằm ngay dưới chân núi Đoong Dặng Lứ. Cụ Mùi năm nay 93 tuổi, còn vợ là cụ Lò Thị Lù 82 tuổi. Hai cụ sống lặng lẽ trong ngôi nhà tồi tàn. Đồ đạc trong nhà không có gì cả.

Cụ Mùi kể rằng, khi đứa con đầu mất, đứa sau mất tiếp thì chắc là do “con ma” bắt đi rồi. Nếu không làm theo đúng phong tục thì “con ma” cũng sẽ bắt mất đứa tiếp theo. Ngày xưa, cả bản này chỉ có 18 hộ, xung quanh toàn rừng già, hổ báo nhiều lắm. Đứa trẻ nào chết, sẽ thực hiện hủ tục. Hủ tục diễn ra vào ban đêm, hôm sau, sẽ không còn thấy xác nữa, vì thú sẽ về ăn hết ngay.

Người con đầu tiên của cụ Mùi sinh năm 1955, là trai. Nuôi được một tuổi thì chết. Con thứ hai là gái, đến 4 tuổi thì chết. Con thứ ba, chỉ được một tuổi đã chết. Cả ba người con đều chết vì duy nhất một bệnh là tiêu chảy. Cô con gái thứ tư thì sống, hiện đang là cán bộ của trạm y tế xã.

Cụ Mùi bảo: “Đến đứa thứ 5, thứ 6, thứ 7 lại chết lúc chập chững biết đi cũng chỉ vì những bệnh lặt vặt, dân bản bảo do con ma về bắt, nên tôi…”.

Nói đến đây cụ ngập ngừng không nói nữa. Hủ tục này gắn liền với họ từ hàng trăm, hàng ngàn năm nay, nhưng giờ nó đã lạc hậu, lại vi phạm pháp luật, nên họ không muốn nhắc lại. Có lẽ hai cụ muốn chôn chặt quá khứ khủng khiếp ấy trong lòng... Vậy nên, tôi cũng không dám hỏi gì thêm.

chặt xác trẻ con,bắt ma,hủ tục,Củi Chu,dân tộc Giáy
Vợ chồng cụ Mùi bị dân bản nghi từng thực hiện hủ tục "giết ma".

Anh Lò Văn Chắn, Phó Công an xã Thèn Sin bảo: “Hủ tục chặt xác trẻ con là phong tục của người Củi Chu, đã có từ nhiều đời nay”.

Theo anh Chắn, những năm 80 của thế kỷ trước, hủ tục này vẫn diễn ra thường xuyên ở bản và bản thân anh cũng được chứng kiến rất nhiều.

Qua câu chuyện của anh Lò Văn Chắn và các cán bộ xã, tôi đã nảy sinh một thắc mắc mới, về một dân tộc lạ mà họ gọi là Củi Chu.

Theo các cán bộ xã, chính quyền coi họ là người Giáy, nhưng về thực chất, họ vẫn tự coi mình là người Củi Chu.

Ông Đèo Văn Khinh, cán bộ kiểm lâm, hiện đã nghỉ hưu, sống tại Thị xã Lai Châu khẳng định rằng, ông đã đi rừng rất nhiều, sống với đồng bào dân tộc mấy chục năm trời, nên ông nhận thấy rằng, người Củi Chu rất khác người Giáy.

chặt xác trẻ con,bắt ma,hủ tục,Củi Chu,dân tộc Giáy
Ông Đèo Văn Khinh kể rằng, chỉ những người Củi Chu mới thực hiện
hủ tục "giết ma".

Thuở xưa, dân tộc này gọi là Củi Chu, song từ 20 năm nay, một số vùng gọi là Pú Nà. Các nhà dân tộc học thì coi người Củi Chu là một nhánh của dân tộc Giáy.

Tuy nhiên, tính cách, tiếng nói, phong tục tập quán của người Giáy và người Củi Chu rất khác biệt. Chỉ có quần áo, các điệu hát là có nhiều nét giống nhau mà thôi.

Ngay trong bản Lùng Than, người Củi Chu vẫn coi họ là Củi Chu, còn người Giáy vẫn coi họ là người Giáy, không lẫn lộn với nhau. Chỉ có lúc khai lý lịch thì họ viết là “dân tộc Giáy” vì cán bộ xã yêu cầu như vậy. Có lẽ đây là một vấn đề mới cần sự quan tâm, nghiên cứu của các nhà khoa học.

Cũng theo ông Đèo Văn Khinh và những người Giáy cao tuổi, tập tục hành hạ xác trẻ con chỉ diễn ra ở bộ phận người Củi Chu, hay còn gọi là Pú Nà mà thôi.

Ông Khinh bảo rằng, mấy chục năm về trước, ông từng chứng kiến rất nhiều cuộc hành hạ xác chết trẻ con của người Củi Chu diễn ra trong các bản làng sống trong rừng sâu thuộc các huyện Sìn Hồ, Tam Đường, Phong Thổ, Mường Tè. Họ coi việc này đơn giản như “làm ma”.

Khi người Kinh lên khai hoang, Đảng và Nhà nước đưa ánh sáng văn minh đến các bản làng thì tập tục này dần mai một. Tuy nhiên, tập tục này có thể vẫn chưa biến mất hoàn toàn, mà nó vẫn âm thầm diễn ra ở những bản làng hẻo lánh, không được tuyên truyền pháp luật nhiều, hoặc họ làm kín đáo nên các cơ quan pháp luật không phát hiện được.

chặt xác trẻ con,bắt ma,hủ tục,Củi Chu,dân tộc Giáy
Công an Lai Châu dựng lại hiện trường một vụ "giết ma" với dao và thớt.

Ngay cả người Thái, cách đây chừng 40 năm, khi trẻ con chết, trước khi lấp đất chôn, người ta dùng cuốc bổ vào tử thi với ý nghĩa để tiêu diệt con ma, không cho nó về hại người. Những năm gần đây, tập tục này biến mất hoàn toàn khỏi đời sống phong tục của người Thái.    

Theo Chủ tịch xã Thèn Sin Nguyễn Văn Cận, từ ngày anh lên đây nhận công tác, năm 1984, phong tục hành hạ xác trẻ con diễn ra rất nhiều.

Tuy nhiên, các ban ngành trong tỉnh, huyện đã chỉ đạo ráo riết, thường xuyên phối hợp tiến hành tuyên truyền để loại bỏ nó khỏi đời sống bản làng.

Việc tuyên truyền đã đạt hiệu quả rõ rệt, bởi vài năm nay không có vụ hành xác trẻ con nào diễn ra nữa. Tuy nhiên, cũng không vì thế mà chính quyền địa phương lơ là, bởi giữa núi rừng hoang thẳm, nơi nhận thức của đồng bào còn thấp, không biết chừng một ngày nào đó nó có thể bất ngờ sống dậy.

VTC News
Từ sau 1/7/2025: Người dân không đổi CCCD sang Căn cước mẫu mới sẽ bị phạt 5.000.000 đồng, đúng không?

Từ sau 1/7/2025: Người dân không đổi CCCD sang Căn cước mẫu mới sẽ bị phạt 5.000.000 đồng, đúng không?

Kiến thức - 49 phút trước

Nhiều trường hợp phải đổi CCCD sang căn cước mới, nếu không sẽ bị xử phạt theo quy định.

Việc chủ tịch xã uỷ quyền cho phó chủ tịch xã ký sổ đỏ, Bộ Nội vụ nói gì?

Việc chủ tịch xã uỷ quyền cho phó chủ tịch xã ký sổ đỏ, Bộ Nội vụ nói gì?

Tin trong ngày - 49 phút trước

Vừa qua, Bộ Nội vụ đã có trả lời chính thức về thắc mắc của người dân liên quan đến thẩm quyền ký giấy tờ, văn bản, bao gồm cả sổ đỏ, khi Chủ...

Từng dùng để nhóm bếp hoặc làm chuồng lợn, nay bán 2 cây gỗ này đủ tiền mua cả chục căn chung cư

Từng dùng để nhóm bếp hoặc làm chuồng lợn, nay bán 2 cây gỗ này đủ tiền mua cả chục căn chung...

Kiến thức - 49 phút trước

Loại cây này đã trở thành một biểu tượng của giới thượng lưu và nhà sưu tầm gỗ quý tại châu Á.

Từ nay, cha mẹ đi xe máy chở con vi phạm lỗi này có thể bị phạt lên tới 10.000.000 đồng

Từ nay, cha mẹ đi xe máy chở con vi phạm lỗi này có thể bị phạt lên tới 10.000.000 đồng

Tin trong ngày - 49 phút trước

Mức phạt mới được quy định tại Nghị định 168/2024/NĐ-CP đối với hành vi này đã tăng hơn 20 lần so với quy định trước đây.

Tin vui: Giáo viên mầm non, phổ thông được tăng phụ cấp lên tối thiểu 70%

Tin vui: Giáo viên mầm non, phổ thông được tăng phụ cấp lên tối thiểu 70%

Tin trong ngày - 1 giờ, 18 phút trước

Cụ thể, phụ cấp ưu đãi nghề đối với cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông sẽ nâng lên tối thiểu 70% cho giáo viên và 100% cho giáo viên ở khu...

Tin vui: Giáo viên mầm non, phổ thông được tăng phụ cấp lên tối thiểu 70%

Tin vui: Giáo viên mầm non, phổ thông được tăng phụ cấp lên tối thiểu 70%

Tin trong ngày - 1 giờ, 18 phút trước

Cụ thể, phụ cấp ưu đãi nghề đối với cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông sẽ nâng lên tối thiểu 70% cho giáo viên và 100% cho giáo viên ở khu...

Việt Nam sở hữu loài cây giúp nông dân “đổi đời”, thu tiền tỷ mỗi năm

Việt Nam sở hữu loài cây giúp nông dân “đổi đời”, thu tiền tỷ mỗi năm

Kiến thức - 1 giờ, 18 phút trước

Loại cây này đã giúp cho người nông dân đổi đời thu tiền trăm triệu, tiền tỷ mỗi năm.

Nghiên cứu từ Harvard và MIT chỉ ra, để giúp con thành công và hạnh phúc, cha mẹ nên làm 1 việc này

Nghiên cứu từ Harvard và MIT chỉ ra, để giúp con thành công và hạnh phúc, cha mẹ nên làm 1 việc...

Kiến thức - 1 giờ, 19 phút trước

Là cha mẹ, tất cả chúng ta ai cũng mong muốn con cái mình khỏe mạnh, có nhân cách tốt, thông minh, giỏi giang và trở thành những người có đóng góp to lớn...

Cả nước tổng rà soát sổ đỏ, dữ liệu đất đai 'thần tốc' trong 90 ngày: Người dân cần làm gì lúc này?

Cả nước tổng rà soát sổ đỏ, dữ liệu đất đai 'thần tốc' trong 90 ngày: Người dân cần làm gì lúc...

Tin trong ngày - 1 giờ, 19 phút trước

Một chiến dịch "thần tốc" kéo dài 90 ngày đêm nhằm làm giàu và làm sạch cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai sẽ được triển khai trên toàn quốc. Người dân...

'Gia đình thấp kém' là gì? Bạn sẽ biết ngay khi đến nhà họ, tốt nhất đừng nên kết thân

'Gia đình thấp kém' là gì? Bạn sẽ biết ngay khi đến nhà họ, tốt nhất đừng nên kết thân

Kiến thức - 1 giờ, 19 phút trước

Chỉ cần một lần ghé thăm, bạn sẽ nhận ra ngay đâu là "gia đình thấp kém". Kết giao với họ, chẳng những khó thoải mái mà còn dễ bị cuốn vào vòng xoáy...

'Đồng bào chú ý, máy bay địch cách Hà Nội 70km'... bài thi giúp Phan Hiển giành...

Khi ăn cá vào mùa thu, hãy hạn chế ăn cá trắm cỏ và cá trắm hoa! Nên ăn nhiều 3 loại cá này, béo ngậy không ngán, giá lại rẻ

Khi ăn cá vào mùa thu, hãy hạn chế ăn cá trắm cỏ và cá trắm hoa! Nên ăn nhiều 3 loại...

Địa chỉ ăn ngon - 1 giờ, 20 phút trước

Bài viết sẽ gợi ý công thức nấu 3 loại cá cực thơm ngon, bổ dưỡng và thích hợp trong ngày thu cho cả gia đình.

Những con giáp nào may mắn vào Thứ Tư, ngày 24 tháng 9, tức ngày 3 tháng 8 âm lịch?

Những con giáp nào may mắn vào Thứ Tư, ngày 24 tháng 9, tức ngày 3 tháng 8 âm lịch?

Đời sống số - 2 giờ, 50 phút trước

Thứ Tư, ngày 24 tháng 9, ngày mùng 3 tháng 8 âm lịch, đại diện cho Năm Tỵ, Tháng Ất Dậu và Ngày Bính Thân. Với sự kết hợp này, con giáp nào sẽ...

Nhìn tóc có thể biết một người sống thọ bao lâu? Bác sĩ: Những người sống thọ thường có những đặc điểm này trên tóc

Nhìn tóc có thể biết một người sống thọ bao lâu? Bác sĩ: Những người sống thọ thường có những đặc điểm...

Chăm sóc sức khỏe - 2 giờ, 19 phút trước

Dưới đây là một số dấu hiệu tóc thường gặp ở người khỏe mạnh, có tiềm năng sống thọ (theo quan sát lâm sàng của bác sĩ da liễu và chuyên gia dinh dưỡng)....

Đâu là khối ngành có sinh viên theo học đông nhất cả nước hiện nay?

Đâu là khối ngành có sinh viên theo học đông nhất cả nước hiện nay?

Tin trong ngày - 2 giờ, 20 phút trước

Theo thống kê, trong năm học 2024-2025, có hơn 707.600 sinh viên theo học khối ngành này.

Thành phố của Việt Nam lọt Top 2 ẩm thực đường phố ngon nhất châu Á, vượt qua Singapore và Bangkok

Thành phố của Việt Nam lọt Top 2 ẩm thực đường phố ngon nhất châu Á, vượt qua Singapore và Bangkok

Tin trong ngày - 2 giờ, 20 phút trước

Việc thành phố này được vinh danh trong danh sách này không chỉ mang ý nghĩa tự hào cho người dân thủ đô mà còn mở ra cơ hội quảng bá văn hóa và...

'Thà lấy gái điếm hoàn lương, chớ lấy vợ hư trăng hoa', đàn ông nên nhớ kỹ!

'Thà lấy gái điếm hoàn lương, chớ lấy vợ hư trăng hoa', đàn ông nên nhớ kỹ!

Làm sao - 2 giờ, 21 phút trước

Tục ngữ Trung Quốc có câu "Thà cưới gái điếm hoàn lương còn hơn cưới một người phụ nữ lừa dối bạn". Câu nói này có ý nghĩa gì?

Loại rau quen thuộc với người Việt, ở chợ có giá rẻ bèo lại được đánh giá 'tốt bậc nhất thế giới'

Loại rau quen thuộc với người Việt, ở chợ có giá rẻ bèo lại được đánh giá 'tốt bậc nhất thế giới'...

Chăm sóc sức khỏe - 2 giờ, 21 phút trước

Loại rau này mang lại nhiều lợi ích như giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính, tăng cường sức khỏe, kiểm soát huyết áp,…

Google Maps có 1 tính năng miễn phí mà dân sành ăn ai cũng 'nằm lòng' nhưng không bao giờ mách cho bạn

Google Maps có 1 tính năng miễn phí mà dân sành ăn ai cũng 'nằm lòng' nhưng không bao giờ mách cho...

Đời sống số - 2 giờ, 28 phút trước

Đây là 'bí kíp' dùng Google Maps để lưu lại những địa điểm thú vị, cách làm được nhiều người trẻ âm thầm áp dụng.

Công viên nước 'ma mị' ở Huế từng lên báo Mỹ: Bỏ hoang gần 20 năm, nay 'hồi sinh' thành điểm tham quan miễn phí

Công viên nước 'ma mị' ở Huế từng lên báo Mỹ: Bỏ hoang gần 20 năm, nay 'hồi sinh' thành điểm tham...

Du lịch Việt - 3 giờ, 29 phút trước

Sau gần 20 năm bị bỏ hoang và trở nên nổi tiếng thế giới với vẻ đẹp ma mị, công viên nước Hồ Thủy Tiên (Huế) đã chính thức "hồi sinh", mở cửa miễn...

Tìm thấy kho báu lớn nhất lịch sử loài người, trị giá khoảng 397 nghìn tỷ đồng

Tìm thấy kho báu lớn nhất lịch sử loài người, trị giá khoảng 397 nghìn tỷ đồng

Kiến thức - 3 giờ, 29 phút trước

Các nhà khoa học Mỹ đã tìm thấy một tàu Tây Ban Nha chở đầy vàng bạc châu báu, trị giá lên tới 17 tỷ USD ở đáy biển Carribe.

Lệ phí cấp sổ đỏ tại 34 tỉnh thành sau sáp nhập năm 2025, người dân đặc biệt nhớ kỹ

Lệ phí cấp sổ đỏ tại 34 tỉnh thành sau sáp nhập năm 2025, người dân đặc biệt nhớ kỹ

Tin trong ngày - 3 giờ, 29 phút trước

Sau sáp nhập, các địa phương đều ban hành mức thu lệ phí và phí thẩm định hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) mới. Mức thu có sự...

Loại Đặng Văn Lâm là quyết định hợp lý của HLV Kim Sang Sik?

Loại Đặng Văn Lâm là quyết định hợp lý của HLV Kim Sang Sik?

Tin trong ngày - 3 giờ, 30 phút trước

Sau chiến thắng 2-0 trước Nam Định FC, HLV Gerard Albadalejo của CLB Ninh Bình dành lời khen ngợi đặc biệt cho Đặng Văn Lâm.

Quy tắc bất thành văn trong quan hệ giới tính: Người đàn ông càng đối xử tốt với vợ mình trong vấn đề này thì cuộc hôn nhân sẽ càng nhanh tan vỡ!

Quy tắc bất thành văn trong quan hệ giới tính: Người đàn ông càng đối xử tốt với vợ mình trong vấn...

Kiến thức - 3 giờ, 30 phút trước

"Tôi biết anh ngày nào cũng về nhà đúng giờ, tôi biết anh đều nộp hết tiền lương, nhưng tại sao anh lại không hiểu? Điều này khiến tôi nghẹt thở!" Giọng nói của...

Hãy tạm biệt chiếc váy truyền thống! Bộ trang phục 'cardigan + quần jeans' thịnh hành năm nay thật thời trang!

Hãy tạm biệt chiếc váy truyền thống! Bộ trang phục 'cardigan + quần jeans' thịnh hành năm nay thật thời trang!

Thời trang + - 4 giờ, 30 phút trước

Những năm tháng trôi qua thật vô tận, và mùa thu trôi qua thật nhanh. Thời tiết mùa thu khó đoán như làn khói: cái lạnh vào buổi sáng và buổi tối tương phản...

Nâng mức trợ cấp hưu trí lên 650.000 đồng: Áp dụng với ai, ở đâu?

Nâng mức trợ cấp hưu trí lên 650.000 đồng: Áp dụng với ai, ở đâu?

Kiến thức - 5 giờ, 36 phút trước

Những ngày qua thông tin nâng mức trợ cấp hưu trí xã hội lên thành 650.000 đồng khiến nhiều người háo hức nhưng có phải ai cũng được mức này?