Thứ sáu, 26/04/2024
Cây ích mẫu với cái tên này đã nói lên một vị thuốc có ích (ích) cho người mẹ (mẫu). Bởi vậy trong dân ta có câu: "Nhân trần, ích mẫu đi đâu/Để cho gái đẻ đớn đau thế này". Song nó còn tác dụng trị nhiều bệnh cho chị em.
Ích mẫu còn gọi là ích minh, cây chói đèn, cây sung úy, tên khoa học là Leonurus heterophyllus, họ Lamiaceae, dùng toàn cây và hạt để làm thuốc. Cây mọc hoang, được trồng ở nhiều địa phương nước ta và nhiều nước khác trên thế giới. Dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách "Bản kinh".
Cây ích mẫu mọc hoang và trồng khắp nơi ở nước ta, là loại cỏ sống 1 - 2 năm, cao 0,6m đến 1m. Thân hình vuông, ích phân nhánh, toàn thân có phủ lông nhỏ ngắn. Lá mọc đối, tùy theo lá mọc ở gốc, giữa thân hay đầu cành mà có hình dạng khác nhau.
Lá ở gốc, có cuống dài, phiến lá hình tim, mép có răng cưa thô và sâu, lá ở thân có cuống ngắn hơn, phiến lá thường xẻ sâu thành 3 thùy, trên mỗi thùy lại có răng cưa thưa, lá trên cùng phần lớn không chia thùy và hầu như không cuống.
Hoa mọc vòng ở kẽ lá. Tràng hoa màu hồng hay tím hồng, xẻ thành hai môi gần đều nhau. Quả nhỏ, 3 cạnh, vỏ màu xám nâu.
Bộ phận dùng làm thuốc là toàn cây (Herba Leonuri) thường gọi là Ích mẫu thảo; quả (Fructus Leonuri) thường gọi là sung uý tử. Sau khi trồng được 3 - 4 tháng, khi cây bắt đầu ra hoa thì cắt để lại các chồi gốc để cây tiếp tục phát triển.
Thu hoạch cây vào lúc trời nắng, rửa sạch, dùng tươi, hay phơi trong râm để héo đem nấu cao, hoặc phơi khô để dùng dần. Ngoài cây ích mẫu mô tả trên, cần chú ý phát hiện và phân biệt cây ích mẫu Leonurus sibiricus L. (tạm gọi là cây ích mẫu hoa to) vì cây này khác cây ích mẫu nói trên ở hoa to hơn, dài hơn, lá phía trên vẫn chia 3 thùy.
Sự khác nhau giữa 2 cây là lá trên cùng không chia thùy, tràng hoa dài 9 - 12mm, môi trên, môi dưới gần bằng nhau... Leonurus heterophyllus lá trên cùng xẻ 3 thùy, tràng hoa dài 15 - 20mm, môi dưới ngắn hơn môi trên...).
Đông y cho rằng, ích mẫu có vị đắng, tính mát, tác dụng hoạt huyết khử ứ, sinh tân, điều kinh, lợi thủy, được dùng chữa kinh nguyệt không đều (rối loạn kinh nguyệt), đau bụng kinh, kinh nguyệt ra nhiều, máu ứ tích tụ sau khi sinh đẻ, làm an thai, giảm đau, làm dễ đẻ...
Hạt dùng vào thuốc phụ khoa, làm cho dạ con mau co lại, co tử cung, làm thuốc lợi tiểu. Hạt ích mẫu có vị cay, tính hơi ấm, tác dụng bổ can thận, ích tinh sáng mắt, bổ huyết, hoạt huyết và điều kinh. Mỗi ngày dùng 6 - 12g thân lá hoặc hạt sắc uống. Dùng ngoài giã đắp hoặc sắc lấy nước rửa chữa bệnh sưng vú, chốc đầu, lở ngứa...
Tuy nhiên nếu dùng ích mẫu quá liều có thể gây sảy thai.
Dưới đây là cách trị bệnh từ ích mẫu
* Kinh nguyệt không đều, thấy kinh trước kỳ (ngắn vòng), kinh ít, đau bụng trước khi thấy kinh: Dùng 20g thân lá sắc uống 10 ngày kể từ ngày thứ 14 sau kỳ kinh.
* Viêm thận cấp và phù thũng: Ích mẫu tươi 180-240g, nấu với 700ml nước và cô lại còn 300ml, chia 2 lần uống trong ngày.
* Chữa sau khi đẻ phù thũng, hoặc có thai đi đứng nhiều, xuống máu chân: Dùng ích mẫu 20g, ngưu tất, rau dừa nước mỗi vị 15g sắc uống.
* Suy nhược toàn thân và cằn cỗi ở phụ nữ: Ích mẫu 30-60g, nấu với trứng gà hay thịt gà,ăn bình thường.
* Thuốc bổ huyết điều kinh: Ích mẫu 80g, nghệ đen (Nga truật) 60g, ngải cứu 40g, hương phụ 40g, hương nhu 30g. Tất cả sao vàng tán bột mịn, luyện với mật, làm thành viên to bằng hạt đậu xanh. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 20 viên.
* Chữa can nhiệt, mắt đỏ sưng đau: Quả ích mẫu, cúc hoa, hạt muỗng, hạt mào gà trắng, sinh địa, mỗi vị 10g, sắc nước uống.
* Hạt ích mẫu (sung uý tử): Chữa phù thũng, thiên đầu thống, thông tiểu.
Cách dùng, liều lượng: Liều dùng 9 - 30g cây (thân lá) hoặc dùng 4,5 - 9g hạt, sắc nước uống. Cũng có thể dùng cây nấu cao. Dùng riêng hoặc phối hợp với ngải cứu, hương phụ, nghệ đen. Dùng ngoài lấy cây tươi giã đặp trị mụn nhọt, viêm da, lở ngứa, sưng vú và chốc đầu.
Chú ý: Không dùng ích mẫu cho người huyết hư không ứ. Phụ nữ đang mang thai uống quá liều có thể gây tai biến chảy máu nhiều.
Thói quen sống là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng lớn đến tuổi thọ....
Chăm sóc sức khỏe - 23 giờ, 37 phút trước
Củ niễng ăn ngon và dễ xào nấu nhưng nếu ăn sống sẽ rất nhiều ký sinh trùng.
Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 15 giờ trước
Mùa xuân là mùa phục hồi của trái đất. Vạn vật đang dâng trào sức sống. Rau quả tươi theo mùa lần lượt được bày bán trên thị trường, mang đến cơ hội tốt...
Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 16 giờ trước
Mật độ xương giống như những vòng tròn trên thân cây, ghi lại sức mạnh và sự sống động của xương. Ngược lại, tình trạng loãng xương giống như làn gió lạnh lẽo, âm...
Chăm sóc sức khỏe - 3 ngày, 16 giờ trước
Nhờ hàng loạt các ưu điểm vượt trội và các lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe, Noni Enzyme đã trở thành một trong những sản phẩm chăm sóc sức khỏe hàng đầu thị...
Khỏe đẹp - 3 ngày, 16 giờ trước
Đây là loại quả từng tạo nên 1 trào lưu, khiến nhiều người săn lùng. Chúng có tác dụng hạ đường huyết hiệu quả, đồng thời giữ gìn nét tươi trẻ, ngừa ung thư,...
Kiến thức - 10 giờ, 36 phút trước
Dù bạn ở thành phố hay nông thôn, bạn sẽ luôn nghe thấy tiếng kêu thảm thiết của mèo vào ban đêm. Tất nhiên, chúng ta đã quen với tiếng kêu như vậy và...
Chuyện làng sao - 11 giờ, 38 phút trước
Phương Trinh Jolie và Lý Bình đã kỉ niệm 2 năm bên nhau bằng bộ ảnh ngọt ngào.
Chuyện làng sao - 11 giờ, 41 phút trước
Hà Anh vẫn rất xinh đẹp ở những tháng cuối thai kì.
Chuyện làng sao - 11 giờ, 43 phút trước
Midu và bạn thân là đạo diễn Luk Vân đã có những phản ứng khác nhau khi bị chỉ trích vì được cho rằng lợi dụng Harry Lu.
Chuyện làng sao - 11 giờ, 10 phút trước
Thời điểm khi Song Hye Kyo chỉ đóng vai phụ thì nữ diễn viên này đã trở thành ngôi sao nổi tiếng, nhưng rồi sự nghiệp của cô hiện sa sút thảm hại.
Chuyện làng sao - 11 giờ, 11 phút trước
Ca sĩ Paul Kim mới đây thông báo sắp kết hôn với người yêu sau 9 năm hẹn hò mà không tổ chức đám cưới.
Hotgirl, hotboy - 13 giờ, 3 phút trước
Tại sự kiện Icon Fashion Week diễn ra hôm 21/4 tại Nhà hát Hòa Bình, giới mộ điệu thời trang đã được thỏa sức ngắm nhìn những "bộ cánh" đặc sắc, phá cách qua...
Hotgirl, hotboy - 13 giờ, 15 phút trước
Sự kiện thời trang khủng ICON STYLE FASHION WEEK
VIDEO - 13 giờ, 15 phút trước
'Bước vào cửa hàng Elie Saab đẹp nhất trên đại lộ thời trang Montaigne, ngắm nhìn những bộ váy cưới Haute Couture lộng lẫy kiêu sa và đặt may đo cho mình những thiết...
Kiến thức - 15 giờ, 24 phút trước
Quần áo màu trắng đều phù hợp dù mặc riêng hay mặc cùng quần jean, quần tây. Tuy nhiên, quần áo màu trắng sẽ ố vàng và có mùi hôi sau khi mặc lâu....
Kiến thức - 16 giờ, 31 phút trước
Hiện nay, du lịch đang bùng nổ và nhiều người sẽ cảm thấy chóng mặt khi lên máy bay hoặc xe buýt du lịch. Trong những trường hợp nghiêm trọng, họ thậm chí có...
Chăm sóc sức khỏe - 16 giờ, 31 phút trước
Cuộc sống hiện đại có rất nhiều yếu tố gây bất lợi cho sức khỏe như ô nhiễm không khí, cặn nhựa, ngồi lâu, chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều đường… Vì vậy,...
Du lịch Việt - 16 giờ, 10 phút trước
Địa điểm này thu hút được đông đảo khách du lịch nhờ khí hậu ôn hòa, địa hình cao nguyên, cảnh sắc thiên nhiên hữu tình.
Đời sống số - 17 giờ, 50 phút trước
Trong cuộc sống, chúng ta ai cũng mong có được vận may và nguồn tài chính dồi dào. Vậy sau ngày 26/4, con giáp nào sẽ xoay chuyển tình thế, kiếm được nhiều tiền,...
Địa chỉ ăn ngon - 17 giờ, 23 phút trước
Đậu phụ rất giàu protein đậu nành chất lượng cao và chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất, trong đó có hàm lượng canxi cao, vượt xa sữa.
Làm sao - 17 giờ, 26 phút trước
Trong thế giới ngày nay, trí tuệ cảm xúc (EQ) được coi là một trong những yếu tố quan trọng để xây dựng mối quan hệ lành mạnh và thành công trong giao tiếp...
Kiến thức - 17 giờ, 27 phút trước
Trong thời đại số hóa hiện nay, sự tiến bộ vượt bậc của AI đang ảnh hưởng sâu rộng đến mọi mặt của cuộc sống, kèm theo nó là sự xuất hiện của những...
Chuyện làng sao - 18 giờ, 48 phút trước
Cô gái tên Linh Nhi, là trái ngọt tình yêu của Tú Dưa và mối tình đầu. Hiện tại, cô đã 25 tuổi, ngày càng xinh đẹp và cuốn hút, thể hiện niềm đam...
Đời sống số - 18 giờ, 49 phút trước
Để tránh những rắc rối trong việc mua hàng online, khi nhận hàng bạn hãy nhớ phải làm điều này.
Đời sống trẻ - 18 giờ, 49 phút trước
Dù đã công khai bên nhau đã lâu, con cứng cáp nhưng đến nay Xuân Trường và Bùi Tiến Dụng vẫn chưa tổ chức đám cưới.