Thứ hai, 11/08/2025
Ếch giun Ichthyophis bannanicus bảo vệ trứng. Ảnh: thetexanherper.com
Trong thế giới các loài lưỡng cư, việc thay đổi hình thái từ trứng – nòng nọc đến trưởng thành là một chu kỳ độc đáo. Nòng nọc nở ra từ trứng phải trải qua một chu trình đời sống dưới nước, đến lúc trưởng thành chúng bắt đầu phát triển các cơ quan thích nghi với đời sống trên cạn, còn chiếc đuôi rất hữu ích khi sống dưới nước dần biến mất. Nhưng thiên nhiên đôi khi có những ngoại lệ, một ví dụ là loài ếch không chân kỳ lạ nhất Việt Nam: ếch giun Ichthyophis bannanicus.
Dung nhan kẻ khác lạ
Ếch giun Ichthyophis bannanicus thuộc họ ếch giun Ichthyophiidae, bộ không chân Gymnophiona. Loài này có cơ thể hình giun song cỡ lớn hơn. Chúng khác giun ở chỗ: đầu nhỏ hơi dẹp, có mắt như hai chấm đen, mõm tương đối nhọn và có hàm rõ. Lưng ếch giun màu xám xanh, bụng nhạt hơn. Phần giữa lưng và bụng có dải trắng đục hay vàng chạy dài từ góc hàm tới góc đuôi. Chiều dài cơ thể có thể tới 100mm.
Ếch giun thường sống ở những nơi có độ cao 900 – 1.000m. Thức ăn của chúng là loài giun đất, côn trùng.
Sống chui luồn trong đất như giun, hang của chúng thường được bắt gặp ở những nơi đất
xốp sâu 20 – 30cm gần ao hồ. Ảnh: eol.org
Bà mẹ nặng tình
Khi những cơn mưa đổ xuống vào khoảng tháng 5 đến tháng 6 trên các cánh rừng, lớp mùn trong đất mặt của tầng rừng trở nên ẩm ướt, là nơi ếch giun có điều kiện tốt nhất để kết đôi và sinh sản. Chúng chọn nơi đẻ trứng gần chỗ có nước, độ ẩm cao với số lượng trứng chừng 20 – 30 quả nối với nhau bằng chất nhầy. Ếch giun cái có nhiệm vụ cuốn lấy trứng để bảo vệ trứng khỏi khô, đồng thời điều tiết nhiệt độ thích hợp cho con non phát triển.
Những nàng ếch giun cái được coi là người mẹ nặng tình mẫu tử nhất trong các loài lưỡng cư, vì hầu hết các loài khác trong thế giới lưỡng cư sẽ phó mặc những gì mình “mang nặng đẻ đau” cho tự nhiên ngay sau khi hoàn tất thiên chức làm mẹ.
Trong những năm gần đây, loài ếch giun đã được phát hiện ở vài địa điểm phân bố mới: Xuân Sơn (Phú Thọ), Ba Vì (Hà Nội), Tân Lập (Hoà Bình)… nhưng với số lượng rất ít. Loài này chỉ sống ở những nơi đất ẩm xốp nên dễ bị đe doạ bởi rừng bị thu hẹp, đất bị xói mòn, bởi thuốc trừ sâu và phân hoá học, do lũ lụt kéo dài làm chúng chết ngạt trong đất.
Ếch giun đã được đưa vào Sách đỏ Việt Nam và các nghị định của Chính phủ, nhằm bảo vệ loài lưỡng cư kỳ lạ này trong tự nhiên.
Ếch giun nguyễn- Ichthyophis nguyenorum. Ảnh: Nguyễn Quảng Trường
Khám phá thêm loài ếch giun mới ở Việt Nam
Các nhà khoa học Nhật Bản và Nga đã phát hiện và công bố một loại ếch giun mới dựa vào ba tiêu bản thu được trong chuyến khảo sát thực địa tại vùng cao nguyên Kon Tum năm 2006. Mô tả về loài này được đăng trên tạp chí Current Herpetology của Nhật Bản, số 31 năm 2012. Loài ếch giun mới có tên là “ếch giun nguyễn” – Ichthyophis nguyenorum Nishikawa, Matsui & Orlov 2012, đặt theo tên hai nhà nghiên cứu Nguyễn Quảng Trường (viện Sinh thái và tài nguyên sinh vật) và Nguyễn Thiên Tạo (bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam), những người đã có nhiều đóng góp trong việc phát hiện nhiều loài mới ở Việt Nam. Đây cũng là loài ếch giun thứ hai được ghi nhận ở Việt Nam bên cạnh loài Ichthyophis bannanicus ghi nhận ở miền Bắc.
Theo mô tả của Nishikawa và các đồng tác giả (2012) thì loài ếch giun mới có chiều dài 265 – 307mm, cơ thể hình trụ, hơi dẹp ở mặt bụng; đuôi dài 2,5 – 3,1mm, rộng 3,4 – 4,3mm, mút đuôi tròn, không có núm che; 312 – 318 đốt dọc thân trong đó có bốn đốt ở phần đuôi; số răng trước hàm và răng hàm trên khoảng 27 – 37, số răng lá mía – vòm miệng khoảng 23 – 28, số răng chính thức 24 – 28, số gờ răng khoảng 21 – 25. Mặt lưng có màu tím đen, dưới bụng nhạt hơn màu hoa cà, hai bên sườn có sọc vàng liên tục chạy từ khoảng giữa hàm trên (mấu xúc tu) đến gần mút đuôi. Mắt có viền mỏng màu trắng đục.
Ếch giun sọc Ichthyophis nguyenorum có một số điểm khác biệt: so với Ichthyophis bannanicus thì loài mới có tổng số đốt ít hơn (312 – 318) và sọc vàng dọc thân liên tục (Ichthyophis bannanicus có số đốt khoảng 340 và sọc vàng dọc bị đứt đoạn ở phần sau cơ thể).
So với hai loài Ichthyophis kohtaoensis và Ichthyophis supachaii thì Ichthyophis nguyenorum có phần thân chắc mập hơn với tỷ lệ tổng chiều dài cơ thể/chiều rộng thân dưới 25, sọc màu vàng rộng hơn 3,4mm, trong khi ở hai loài Ichthyophis kohtaoensis và Ichthyophis supachaii tỷ lệ này là trên 25 và sọc màu vàng thường dưới 2,3mm.
Thương hiệu thời trang cao cấp Gucci gần đây lại khiến dân tình 'mắt tròn...
Kỳ quặc 4 phương - 05.03.2020
Trong số những bệnh rối loạn tâm thần, có những bệnh phổ biến và những bệnh rất hiếm gặp. Thậm chí, các thể bệnh tâm thần hiếm gặp khiến các chuyên gia rất khó...
Kỳ quặc 4 phương - 02.03.2020
Đối với cuộc sống ở những thành phố lớn, việc bà ngoại lên trông cháu là điều hết sức phổ biến. Nhiều người chọn bà ngoại thay vì bà nội để tránh những mâu...
Kỳ quặc 4 phương - 19.01.2020
Cô gái Lara Sanson đến từ Argentina phải khâu 40 mũi ở mặt sau khi bị chó cưng tấn công khi cô đang cố gắng tạo dáng chụp ảnh với nó.
Kỳ quặc 4 phương - 19.09.2019
Thấy ngọc trai trong những con trai, sò biển là chuyện không có gì lạ. Nhưng để thấy được 48 viên ngọc khi ăn một con hàu thì quả thật người đàn ông này...
Kỳ quặc 4 phương - 09.03.2019
Nhận được tin báo về những tiếng động kỳ lạ phát ra từ một ngôi mộ của người trông coi nghĩa trang, cảnh sát lập tức có mặt, mở ngôi mộ và phát hiện...
Tin trong ngày - 3 giờ, 24 phút trước
Hiện nay, có một loài hoa đang chinh phục những người yêu vườn bởi những đặc tính vượt trội, dễ trồng, tốc độ phát triển đáng kinh ngạc, hương thơm quyến rũ và thời...
Tin trong ngày - 3 giờ, 24 phút trước
Theo quy định, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông quay đầu xe trong hầm đường bộ sẽ bị phạt hành chính. Tùy vào hành vi vi phạm sẽ có mức xử...
Dòng sự kiện - 3 giờ, 25 phút trước
Theo Nghị định 67/2025/NĐ-CP được Chính phủ ban hành, những đối tượng thuộc diện được pháp luật bảo vệ sẽ có cơ hội hưởng mức lương hưu tối đa lên đến 75%.
Tin trong ngày - 3 giờ, 25 phút trước
Quyền sử dụng đất thuộc hộ gia đình là vấn đề rất phức tạp trong Luật Đất đai trước đây. Bởi vậy Luật Đất đai 2024 đã có quy định cụ thể để giải...
Kiến thức - 3 giờ, 25 phút trước
Người có nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động mà gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc không...
Kiến thức - 3 giờ, 25 phút trước
Các nhà khoa học Việt Nam và cộng sự vừa công bố phát hiện một loài thực vật hoàn toàn mới cho khoa học tại Rừng phòng hộ Sông Hinh, tỉnh Phú Yên. Loài...
Thời trang + - 3 giờ, 26 phút trước
Bạn muốn nổi bật và ghi dấu ấn trong mùa hè nóng bỏng này? Hãy thử xu hướng hot nhất mùa hè này: phong cách "chị em sành điệu"!
Kiến thức - 3 giờ, 26 phút trước
Ung thư—Tôi chắc rằng nhiều người sẽ há hốc mồm khi nghe đến nó. Trong những năm gần đây, số lượng bệnh nhân mắc căn bệnh này ngày càng tăng, đặc biệt là ở...
Tin trong ngày - 4 giờ, 3 phút trước
Hai cây dó trầm hàng trăm năm tuổi được tìm thấy ở khu vực đền Khoai Vạc ở huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Nó được coi là "báu vật" vì nó liên quan...
Chuyện làng sao - 4 giờ, 3 phút trước
Cuộc sống trong gia tộc trùm sòng bạc Macau Hà Hồng Sân luôn là tâm điểm chú ý. Bên cạnh những ồn ào của các thành viên khác, câu chuyện về chàng rể Trần...
Du lịch Việt - 4 giờ, 3 phút trước
Được mệnh danh là "hòn đảo thiên đường của châu Á", Côn Đảo không chỉ hấp dẫn du khách bởi biển xanh, cát trắng và hệ sinh thái nguyên sơ, mà còn bởi sự...
Tin trong ngày - 4 giờ, 3 phút trước
Sáng 11/8, Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) cho biết sẽ bổ sung thêm trạm thu phí tại nút giao Vành đai 3, để thu phí cho...
Tin trong ngày - 4 giờ, 3 phút trước
Bộ Giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) đã hoàn tất dự thảo về chính sách hỗ trợ cho trẻ mầm non 3-5 tuổi tại địa bàn các xã có điều kiện kinh tế đặc...
Xài gì - 4 giờ, 4 phút trước
Việc tin tưởng tải về ứng dụng có thể khiến người dùng mang nợ hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng chỉ sau vài tháng.
Hotgirl, hotboy - 4 giờ, 4 phút trước
Khi giải quyết thủ tục ly hôn, chồng cũ còn thẳng thắn đòi mẹ đơn thân tất cả những món quà giá trị mà anh từng tặng cho cô, thậm chí là cả sính...
Đời sống số - 5 giờ, 50 phút trước
Thứ Ba, ngày 12 tháng 8, ngày 19 tháng 6 nhuận âm lịch, đại diện cho tháng nhuận của năm Tỵ, tháng Giáp Thân và ngày Quý Sửu. Với sự kết hợp này, con...
Dòng sự kiện - 5 giờ, 3 phút trước
Hành vi mua, bán trái phép quân hiệu, cấp hiệu, phù hiệu, biển tên quân nhân, biểu tượng quân binh chủng, mũ kêpi, lễ phục, quân phục của Quân đội sẽ bị phạt rất...
Tin trong ngày - 5 giờ, 3 phút trước
Giấc mơ an cư của người dân Việt Nam đang trở nên xa vời hơn bao giờ hết khi giá nhà tăng phi mã. Theo GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài...
Tin trong ngày - 5 giờ, 3 phút trước
Nhiều lao động nam thắc mắc về quyền lợi nghỉ làm của mình khi vợ sinh con, đặc biệt là việc có thể đồng thời sử dụng ngày nghỉ phép năm và hưởng chế...
Tin trong ngày - 5 giờ, 4 phút trước
Bên cạnh điểm chuẩn, học phí luôn là mối quan tâm hàng đầu của thí sinh và phụ huynh. Tại Hà Nội, nhiều trường đại học công lập vẫn duy trì mức học phí...