Nhặt sạn trong "Thiên nga đen"

Thiên nga đen, ngay từ buổi đầu công chiếu, đã được đánh giá là một bộ phim có diễn xuất tuyệt vời, hình ảnh đẹp. Nhưng khi xem kỹ hơn tác phẩm này, người ta sẽ cảm nhận thấy được sợ hơi mập mờ, khó hiểu của kịch bản. Chỉ đạo diễn xuất và sản xuất trong một số đoạn khiến người xem thất vọng.

Kịch bản mơ hồ

Trong Thiên nga đen, Natalie Portman vào vai nữ vũ công Nina Sayers, một diễn viên múa ballet tài năng, nhưng trên vai chất chồng khá nhiều gánh nặng. Nina, bên cạnh một vũ công tài năng, cũng là một cô gái yếu đuối, mong manh và thiếu tự tin. Không những thế, cô lại bị mẹ mình (do Barbara Hershey thủ vai), một nữ vũ công thất bại trong nghề, cả đời chưa một lần được múa chính, nuôi dưỡng trong một chiếc lồng kính. Bà mẹ luôn xem cô con gái như một đứa trẻ hơn là một người phụ nữ tài năng.

Một trong số những rắc rối của cuộc đời Nina bắt nguồn từ Giám đốc công ty ballet, Thomas Leroy (Vincent Cassel). Thomas vô cùng ngưỡng mộ khả năng múa của Nina nhưng không thích vẻ nhút nhát, được thể hiện ngay trong cách múa của cô. Vị giám đốc này muốn Nina phải trở nên khiêu khích, đầy hiếu chiến hơn nữa. Mong muốn này của Thomas thúc đẩy ông đi đến một quyết định quan trọng trong mùa diễn mới. Ông muốn tạo ra sự đổi mới trong vở diễn Hồ thiên nga nổi tiếng. Theo đó, nữ diễn viên múa chính phải đóng đạt hai vai cùng lúc: một Thiên nga trắng rụt rè, ngây thơ, trong trắng và một Thiên nga đen có sức cám dỗ của ma quỷ, ác độc và xảo quyệt.

Khán giả bị rơi vào mê cung của sự thật và ảo giác của nhân vật chính.

 Để thực hiện sự cách tân này, Leroy sa thải nữ vũ công lớn tuổi (Winona Ryder), người từng được múa chính trong vở Hồ thiên nga dàn dựng trước đó. Vị giám đốc muốn chọn một nữ diễn viên trẻ hơn, một khuôn mặt mới, và, quan trọng nhất, đảm nhận được hai vai Thiên nga trắng và Thiên nga đen. Và Nina chính là sự lựa chọn hàng đầu bởi tài năng tuyệt vời. Tuy nhiên, Thomas nghi ngờ cô sẽ không thể nào diễn tả được mặt độc ác, tàn bạo của Thiên nga đen. Leroy nhiều lần nhắc nhở Nina về điều này, khiến cô càng thêm thiếu tự tin vào bản thân mình.

Khi nữ vũ công mới, Lily (Mila Kunis) xuất hiện, thì sự không chắc chắn về việc được đảm nhận vai càng tăng lên trong lòng Nina. Trong mắt Nina, Lily là cô gái bí ẩn, có tâm hồn phóng khoáng và một chút nham hiểm. Cô rất hợp với vai Thiên nga đen.

Cuối cùng Nina vẫn được lựa chọn vào vai Nữ hoàng thiên nga. Tuy nhiên, Thomas yêu cầu cô phải học trở thành người dữ dằn, độc ác hơn nữa, ngoài việc rèn thêm kỹ thuật biểu diễn. Điều này đã khiến cuộc sống của Nina chìm ngập trong những sức ép. Ngoài ra, cô còn phải cố công tìm hiểu vì sao Lily lại xuất hiện trong đoàn múa đúng vào lúc này. Lily đã trở thành nỗi ám ảnh thực sự trong cuộc đời của Nina, cô có mặt khắp mọi nơi, ở nhà, ở phòng tập và cả trong giấc ngủ.
 
Đến đoạn này, người xem bắt đầu rơi vào trạng thái mơ hồ. Còn một số nhà phê bình thẳng thắn nhận định: Sự nhập nhằng chính là phần cốt lõi của kịch bản Thiên nga đen. Nỗi ám ảnh mang tên Lily cùng những trường đoạn nói về sự có mặt của cô trong cuộc sống của Nina đã khiến sự mập mờ của Thiên nga đen đẩy lên đến cao trào.

Nina với đôi mắt đỏ ngầu máu giống một cảnh trong phim Saw.

 Tiếp đến là những đoạn Nina cào da thịt mình đến mức chảy máu. Khán giả lại được một phen băn khoăn, bối rối. Những cảnh này là có thật hay là chứng rối loạn tâm thần, sự ảo giác và lo lắng trong con người Nina ngày càng tăng cao.

Và chính sự bối rối, băn khoăn đã khiến Thiên nga đen không giữ được khán giả. Đạo diễn Darren Aronofsky đưa đẩy câu chuyện một cách quá dữ dội, từ sự thật hợp lý và tình trạng hồi hộp thành sự cường điệu thái quá và nỗi khiếp sợ vượt quá ranh giới. Khán giả không thể hiểu bộ phim mình đang xem thuộc thể loại gì.

Thiên nga đen là bộ phim về múa ballet, về cuộc sống của những diễn viên trong cuộc cạnh tranh giành vai chính trên sân khấu, hay Thiên nga đen là bộ phim kinh dị tâm lý bởi nhân vật chính trở thành người rối trí và không thể vượt qua được sức ép? Hay Thiên nga đen, ở một số phương diện nào đó, chỉ là phim kinh dị đơn thuần?

Nhiều cảnh trùng khớp với các phim khác

Trong phim người xem còn bắt gặp khá nhiều đoạn trùng ý tưởng với các bộ phim trước đó. Chẳng hạn cảnh Nina, hoảng loạn tột cùng, dùng tay cào nát da thịt để những chiếc lông màu đen mọc lên trên da trong khi đôi mắt đỏ ngầu máu. Cảnh này giống với hình ảnh của Jeff Goldblum trong phim kinh dị The fly của đạo diễn  David Cronenberg. Một cảnh khác khi Nina đến thăm nữ vũ công quá tuổi trong bệnh viện. Hình ảnh nữ vũ công vô hồn rạch tay chân đến đổ máu khá giống cảnh trong phim kinh dị khác, Saw. 

Natalie Portman dường như bị mờ nhạt mỗi khi Mila Kunis xuất hiện.

Hay đoạn cuối, Nina ngã từ trên cao xuống sau khi biểu diễn thành công. Trường đoạn này giống với vở nhạc kịch The red shoes. Nina và Vicky (nhân vật trong nhạc kịch) đều có đoạn kết là ngã từ trên cao xuống. Vicky nhảy từ trên ban công xuống đoàn tàu, Nina từ trên bục cao nhất. Câu nói cuối cùng của Vicky là: “Hãy cởi đôi giày đỏ ra” (đôi giàu đỏ thể hiện khát vọng cao nhất của nhân vật). Còn Nina nói: “Tôi từng hoàn hảo”.

Ngoài ra, một điều khiến người xem thấy không hài lòng là vai diễn của Natalie Portman trong phim đôi lúc bị lu mờ. Sự xuất hiện của cô thường trở nên quá mờ nhạt mỗi khi có Mila Kunis. Vai diễn của Vincent Cassel cũng không được đánh giá cao. Nhân vật của Thomas Leroy bị nhận xét là một vũ công không chuyên nghiệp, không hợp lý. Ngoài ra, vai diễn này cũng không phản ánh đúng hình ảnh người đàn ông trong thế giới của ballet.