Black Swan - bản ballet "hoàn hảo" xứng tầm Oscar

Xét trên mọi phương diện của cuộc sống, con người ta luôn mong muốn đạt đến sự hoàn hảo. Điều đó đặc biệt đúng đối với những vũ công ballet nói riêng và những vận động viên thể dục, thể thao nói chung. Để đạt đến sự hoàn hảo, đôi khi họ phải hi sinh rất nhiều thứ trong cuộc đời. Từ những đau đớn về mặt thể xác, tuổi thơ bị đánh mất cho đến chuyện tình cảm, gia đình, bạn bè. Như một lẽ dĩ nhiên, nhân vật Nina Sayers cũng luôn tìm kiếm sự hoàn hảo trong từng điệu nhảy, hoàn hảo như vở ballet Hồ Thiên Nga của nhà soạn nhạc Pyotr Tchaikovsky đã sáng tác hơn một thế kỷ trước.
 

Trong 108 phút phim, đạo diễn Darren Aronofsky đem đến cho khán giả vẻ đẹp của sự đam mê và ám ảnh, vẻ đẹp của ước mơ và hiện thực, vẻ đẹp của ballet, của ánh sáng, âm nhạc, cùng hai câu chuyện được kể song song... Tất cả hòa quyện lại với nhau tạo nên một sân khấu biểu diễn đầy hào nhoáng.
 

Trên thế giới, vở ballet Hồ Thiên Nga chỉ có một, nhưng những vũ công thể hiện hai nhân vật Thiên nga trắng và Thiên nga đen thì không thể đếm xuể. Hết lớp này đến lớp khác, hết thế hệ này đến thế hệ khác, họ thay nhau diễn dưới ánh đèn sân khấu từ năm này qua năm khác. Quy luật đào thải không phải không có, thậm chí còn rất khắc nghiệt và bắt buộc đánh đổi rất nhiều thứ. Quy luật đào thải chẳng hề bỏ quay ai, ngay cả đối với vũ công kỳ cựu Beth (Winona Ryder). Khi mùa diễn mới sắp bắt đầu, vị giám đốc nghệ thuật Thomas Leroy (Vincent Cassel) muốn làm mới hình ảnh cho nhà hát bằng việc thay thế vai chính của Beth.
 

Sau buổi diễn thử, Nina (Natalie Portman) trở thành sự lựa chọn hàng đầu của Thomas. Nhưng để đảm nhận được vai chính, người vũ công đòi hỏi phải diễn được cả vai Thiên nga trắng thanh khiết, cao quý và cả Thiên nga đen xấu xa, đầy nhục dục. Lớn lên trong sự chăm sóc, nâng niu của người mẹ, vốn là vũ công ballet đã nghỉ hưu, dù đã 28 tuổi nhưng Nina vẫn như một đứa trẻ dễ tổn thương, yếu đuối. Cô dường như chưa bao giờ trải nghiệm cuộc sống của một cô gái đã trưởng thành. Đây là điều hạn chế lớn nhất đối với Nina nếu cô muốn hoàn thành tốt cả hai vai diễn. Thử thách thực sự đến với Nina khi Lily (Mila Kunis), một vũ công mới tham gia vào nhà hát, gây ấn tượng mạnh với Thomas. Giữa ba người hình thành một mối quan hệ đầy phức tạp và dị thường.
 

Giống như nhiều tác phẩm điện ảnh có nội dung về sự nghiệp của một diễn viên / ca sỹ / vũ công khác, Black Swan cũng khai thác những chi tiết quen thuộc như sự cạnh tranh, lòng đố kỵ, những vấn đề phía sau hậu trường và sự vươn lên đỉnh cao nghệ thuật. Điều mà Darren Aronofsky khiến Black Swan trở nên độc nhất vô nhị chính là việc ông gieo vào đầu khán giả trò chơi tâm lí đầy phức tạp, xen lẫn giữa thực tại và điều kì quái, siêu thực. Nếu như nhân vật Nina bị lạc lối, mất kiểm soát, không thể phân biệt ranh giới giữa bản thân với những người xung quanh thế nào thì người xem cũng vậy.

Cách đây gần 2 thập kỷ, khi Natalie Portman lần đầu tiên xuất hiện trên màn ảnh rộng với vai cô bé Mathilda trong bộ phim Léon, nhiều người đã tin chắc vào một tài năng mới sẽ tỏa sáng trong tương lai. Và quả thực, theo từng năm tháng, Natalie Portman đã chứng tỏ khả năng diễn xuất của mình qua hàng loạt vai “khó nhằn” như Alice trong Closer, Evey trong V for Vendetta, hay Grace trong Brothers. Với những gì cô thể hiện trong Black Swan, khán giả cũng chẳng mấy ngạc nhiên khi Natalie Portman đoạt giải Oscar nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. Đây là vai diễn rất khó khi có tới hai nhân vật cùng tồn tại song song trong con người Nina. Một Nina của thực tại và một Swan Queen siêu thực.
 

Từ một cô gái thánh thiện, chăm chỉ, đầy nhiệt huyết với ballet, để rồi nỗi ám ảnh muốn tìm kiếm sự hoàn hảo đến tột đỉnh, ảo tưởng, đố kỵ đã biến đổi cô thành con người khác. Nina dần không thể kiểm soát được bản thân... Trước đây, Natalie chưa bao giờ diễn một vai có nội tâm phức tạp, biến đổi về mặt cảm xúc rõ ràng đến vậy, và cô cũng chưa bao giờ đóng một vai bị “hành hạ” về mặt thể xác đến vậy. 10 tháng luyện ballet đã mang lại thành quả đáng kinh ngạc cho vai diễn Nina. Vai diễn tuyệt diệu hiếm thấy!
 

Bên cạnh Natalie Portman, dàn diễn viên phụ cũng hoàn thành rất xuất sắc vai trò của mình. Tại mùa giải Oscar vừa qua, nếu như The Fighter có bộ đôi nặng ký Christian Bale - Melissa Leo thì Black Swan có Natalie Portman - Mila Kunis làm đối trọng. Chỉ riêng sự từng trải, gợi tình, đầy nhục dục trên khuôn mặt lẫn thân thể của Mila cũng đủ gây cho người xem cảm giác cô sắp thay thế vị trí của Nina. Ngoài ra, Vincent Cassel lẫn Barbara Hershey đều tỏa sáng trong vai trò diễn viên của mình.
 

Bên cạnh âm nhạc, diễn xuất, dựng phim, thì quay phim cũng thể hiện sự sáng tạo đến kinh ngạc. Những cú máy vòng quanh nhân vật, những cảnh quay chĩa thẳng vào gương mà không lộ camera, từ không gian chật hẹp trong căn hộ đến không gian rộng lớn, tráng lệ trên sân khấu đều được thực hiện tuyệt vời. Sự hoàn hảo có thể hơi quá đối với Black Swan, nhưng bộ phim vẫn xứng đáng là kiệt tác của nền điện ảnh thế giới trong năm 2010 vừa qua. Một tác phẩm rất đáng xem.