Thứ ba, 05/08/2025
NSƯT Bùi Cường trong Làng Vũ Đại ngày ấy
- Nhắc tới NSƯT Bùi Cường người ta nhớ ngay đến nhân vật Chí Phèo, gần 30 năm trôi qua, ông đã làm một nhân vật nổi tiếng trong văn học bước sang điện ảnh để rồi sống mãi. Có lẽ, với người làm nghệ thuật, cũng chỉ ao ước có được vai diễn để đời như thế?
Bộ phim đã tròn 30 năm, ngót nửa đời người, vậy mà thỉnh thoảng xem lại Làng Vũ Đại ngày ấy cảm xúc của tôi vẫn rất lạ lùng. Nhiều khi tôi cứ ngồi nghĩ thơ thẩn sao ngày ấy mình đóng được như thế, giờ chắc gì mình đã đóng được như vậy.
Ngày ấy tôi mới ra trường, bao nhiêu nhiệt huyết, tuổi trẻ, háo hức, say mê và tất cả những gì học được trong nhà trường đều muốn mang ra thể hiện, mỗi một ngày đi đóng phim là một ngày hội, hân hoan và vui sướng.
Nhìn cả đoàn làm phim, rồi dân làng, người qua đường tới chờ đợi xem hôm nay Thị Nở - Chí Phèo sẽ làm gì tôi thấy vui lắm. Rồi tôi nhận ra rằng nghệ thuật thật tuyệt vời, bao nhiêu năm trôi qua rồi mà vẫn còn tươi nguyên, cái máu nhiệt huyết của những ngày đóng Chí Phèo ấy nó vẫn cứ đầy ắp trong người.
Để nhân vật Chí Phèo còn sống tới ngày hôm nay, còn có chỗ đứng trong lòng công chúng tôi phải thầm cám ơn nhà văn Nam Cao, bác Phạm Văn Khoa là đạo diễn, chị Đức Lưu là bạn diễn và cả ê kip. Cũng nhờ nhân vật đó mà tôi được nhận giải nam diễn viên xuất sắc nhất của liên hoan phim lần thứ 6.
Đúng là cuộc đời làm nghệ thuật, còn gì vui sướng hơn là vai diễn của mình vẫn sống trong lòng khán giả theo năm tháng.
- Sau này ông còn tham gia những bộ phim nổi tiếng như Biệt động Sài Gòn, Không có đường chân trời… nhưng hình như không có vai diễn nào vượt qua được cái bóng của Chí Phèo? Không biết vai diễn này cho đã “cho” NSƯT Bùi Cường hay lấy mất đi những cơ hội nổi tiếng từ những vai diễn khác?
Trước hết phải nói là rất vui, vì nhân vật vẫn sống trong lòng những người yêu mến đến bây giờ, nhiều người vẫn nhận ra Chí Phèo của cách đây 30 năm.
Nhưng đôi khi cũng chạnh lòng, vì mình đóng nhiều phim, mình trực tiếp đạo diễn cũng quá nhiều phim khá tốt và được nhiều giải thưởng, mà cứ nhắc tới Bùi Cường là người ta nhớ ngay tới Chí Phèo. Có thể nói nhân vật Chí Phèo đã đóng đinh vào cuộc đời làm nghệ thuật của mình.
Đến sau này, đầu những năm 90 tôi làm công tác đạo diễn, vài chục phim truyền hình, 3 phim nhựa cộng với một số phim thị trường thời mì ăn liền, có nhiều phim tốt, nhưng nhân vật Chí Phèo trở thành cái bóng quá lớn.
Đúng như bạn nói, sau Làng Vũ Đại ngày ấy có một bộ phim mà tôi đặc biệt thích đó là Không có đường chân trời. Bộ phim nói về một đồng chí bộ đội bị bỏ quên trong rừng, gặp bao nhiêu trắc trở, hiểm nguy, sau này còn lại một mình trong cơn sốt rét, anh đã tự bê những tảng đá để xây mộ cho mình. Bộ phim rất triết lý và thấm đẫm tư tưởng nhân văn.
Vai diễn này cùng với vai diễn Chí Phèo là một trong hai nhân vật đáng nhớ nhất trong sự nghiệp diễn xuất của tôi.
Đến giờ tôi vẫn nghĩ có lẽ mình đã được trời cho, vì từ vai diễn ấy mình mới có được một cái đế vững vàng bước chân vào nghiệp diễn, sau này làm được nhiều công việc khác liên quan đến nghệ thuật.
NSƯT Bùi Cường hóa thân vào nhiều vai diễn khác ngoài Chí Phèo
- Bước ra khỏi nhân vật Chí Phèo, ông có thấy khó khi thể hiện các nhân vật khác không?
Tôi là diễn viên được đào tạo chuyên nghiệp, và việc được hóa thân vào nhiều dạng vai khác nhau mới là niềm hạnh phúc của người nghệ sĩ, vấn đề là mình có đóng ra chất khác nhau ấy hay không mới là điều quan trọng.
Bước ra khỏi nhân vật Chí Phèo, tôi hóa thân rất ngọt vào nhiều dạng vai, từ một cầu thủ bóng đá trong phim Phút 89, anh bộ đội bị bỏ quên trong rừng ở Không có đường chân trời, rồi nhân vật phản diện trong bộ phim Ngược dòng, nhân vật gián điệp trong Mưa rơi trên thành phố…
- Chí Phèo là nhân vật điển hình cho sự tha hóa nhân cách của một con người bị tước đi quyền làm người lương thiện, trở thành quỷ dữ, ông có đắn đo nhiều khi nhận vai diễn này?
Trước hết phải nói rằng tôi là một diễn viên chuyên nghiệp, được đào tạo chuyên nghiệp, nên không có chuyện sẽ đắn đo rằng đó là nhân vật như thế nào về tính cách, về ngoại hình, là nhân vật chính diện hay phản diện, diễn biến tâm lý có khốc liệt hay không, mà quan trọng là nhân vật có đất diễn hay không.
Thế nên khi bác Phạm Văn Khoa hỏi tôi là bây giờ cần phải cắt tóc để đóng một vai thì Bùi Cường có đóng không? Tôi đã nói là kể cả cạo trọc tôi cũng sẵn sàng. Bởi người diễn viên phải mang cả con người của mình ra để hóa thân vào nhân vật, và ngay từ cái hình hài đầu tiên đã phải thuộc về nhân vật rồi.
Rất mừng là với sự đam mê, những cảm xúc chân thực khi hóa thân vào nhân vật nên mình đã thể hiện được nhân vật mà nhiều người đã yêu thích trong văn học. Vai diễn điện ảnh này làm sống động cho nhân vật văn học đã nổi tiếng trước đó hơn.
Tôi còn nhớ buổi chiếu chiêu đãi đầu tiên ở rạp Tháng tám, tôi có vé mời mà không tìm được chỗ để ngồi vì đông quá, phải ngồi ở đường đi giữa hai hàng ghế, cái cảm giác khi ấy là vui sướng và hạnh phúc.
- Đến bây giờ, kỉ niệm nào khiến ông nhớ nhất mỗi khi nhắc tới nhân vật Chí Phèo của 30 năm về trước?
Làng Vũ Đại ngày ấy là bộ phim rất nhân bản, rất con người, nhưng lại là phim có thể gọi là "đột phá sex" của Việt Nam.
Phải nói rằng mối tình Chí Phèo – Thị Nỡ giữa đêm trăng với tàu chuối giãy đành đạch ấy là một mối tình cực kì nhân văn và rất bản năng, rất con người, nếu thiếu mối tình ấy, sẽ không thể ra Chí Phèo và Thị Nở.
Tôi còn nhớ quá trình đi tìm người đóng thế cho nghệ sĩ Đức Lưu ở cảnh quay nhạy cảm ấy, vì chị Đức Lưu tuổi cũng nhiều rồi, nên cần một người đóng thế có bộ ngực còn trinh nguyên, căng tràn sức sống. Tổ đạo diễn và tổ họa sĩ đã tìm được một cô người mẫu ở Yết Kiêu để đóng thế cảnh này.
Mối tình nhân văn của Chí Phèo - Thị Nở
Đó là lần đầu tiên Chí Phèo biết đến đàn bà, nên tôi cứ đinh ninh rằng Chí Phèo nó sẽ hất cái yếm của Thị Nở ra mà ngắm nghía, mơn trớn rồi âu yếm, nhưng không ngờ ông quay phim bảo “Bùi Cường ơi! Chí Phèo nó không thưởng thức cái đẹp thế đâu, nó khác cơ”.
Tôi nghĩ cũng đúng, Chí Phèo đâu có biết thưởng thức như vậy, thế là ở cảnh quay sau tôi hất cái yếm ra là vồ ngay lấy ngấu nghiến khiến ông đạo diễn lại bắt dừng lại rồi nói “Bùi Cường ơi, máy của tôi còn chưa kịp nhìn thấy bộ ngực Thị Nở mà cậu đã vồ lấy rồi” khiến cả đoàn làm phim cười vang.
Đến lần này thì tôi bảo “Thôi có lẽ em nhờ anh, đến khi nào anh bảo vồ thì em vồ". Đó là một kỉ niệm rất vui và đáng nhớ trong quá trình quay Làng Vũ Đại ngày ấy.
- Vợ nghệ sĩ có ghen không khi xem phim thấy cảnh này?
Cái thời ấy thì cũng có chạnh lòng, mặc dù vợ tôi rất hiểu công việc của chồng làm. Thế nhưng hôm tôi đưa bà đi xem phim chiếu duyệt, đến đoạn đó mọi người cứ ồ lên, tôi quay sang thấy mặt bà lạnh tanh.
Trên đường về bà có quay sang tôi nói “quả thật, bố nó là người có năng khiếu lắm”, không biết bà ấy nói năng khiếu ở điểm nào, nhưng có vẻ như cũng có ý động chạm tới đoạn đấy. (cười)
- Cái khó nhất khi hóa thân vào một nhân vật bị tha hóa đến cùng cực như Chí Phèo là gì, thưa ông?
Khi vào vai Chí Phèo, tôi mất mấy tháng trời suy nghĩ, có hai cái mình cần nghiên cứu kĩ về kĩ thuật biểu diễn, thứ nhất là cái say và thứ hai là tiếng cười của Chí Phèo.
Cái say của điện ảnh không giống cái say của sân khấu, không phải cứ dáng người lảo đảo, đi xiêu vẹo là say, mà quan trọng là phải tạo được cái thần cho mắt nó đờ ra, không được tinh nhanh, mình tập rất lâu sau đó mới đạt được.
Mình thậm chí còn phải tập cả uống rượu đến khi say, để xem khi say như thế nào, nhưng cái cốt lõi quan trọng vẫn là kĩ xảo diễn xuất.
Cái thứ hai là tiếng cười của Chí Phèo, đây mới là cái khó nhất, vì chưa ai biết Chí Phèo cười như thế nào ngoài những dòng miêu tả của nhà văn. Khi đọc kịch bản thấy viết Chí Phèo cười hô hố, tôi đã cười thử hô hố nhưng không phải. Tôi suy nghĩ mãi, thử tất cả các điệu cười đều thấy không đúng.
Cuối cùng bất ngờ tôi tìm thấy hình tượng tiếng cười ấy trong con chó bị hóc xương, nó ói không ra mà nuốt không được, cứ ằng ặc, nghèn nghẹn ở cổ, thì tiếng cười của Chí Phèo cũng như thế.
NSƯT Bùi Cường hiện miệt mài với vai trò đạo diễn
- Được biết mặc dù đã nghĩ hưu nhưng NSƯT Bùi Cường vẫn miệt mài làm công tác đạo diễn cho nhiều bộ phim, và mới đây nhất là một bộ phim dài tập nói về đời sống giới trẻ?
Tôi vừa mới đóng máy phim Không thể gục ngã, bộ phim dài tập nói về thế hệ trẻ, những thế hệ cuối 8x, đầu 9x, họ sớm trở thành những doanh nhân thành đạt nhưng lại chủ quan và quên mất rằng thương trường là chiến trường.
- Khi đặt mình vào những thế hệ cuối 8x đầu 9x, với những suy nghĩ rất trẻ, rất mới và cởi mở hơn thế hệ của ông rất nhiều, ông có thấy khó?
Thực ra tôi vẫn đang sống cùng thế hệ trẻ nên rất hiểu họ, thế hệ của tôi 30 năm về trước là nghèo đói, bao cấp, lạc hậu, còn ngày hôm nay, họ khác rất nhiều.
Thế hệ trẻ bây giờ tiếp thu những thứ tiên tiến của thế giới, ham học và quyết liệt nhưng họ lại tự tin tới hơi thái quá và hơi chủ quan, thế nên để hoàn chỉnh được thế hệ trẻ thì không phải một sớm một chiều giúp họ được mà phải để họ tự thấy để vỡ ra.
- Sau cả một chặng đường lao động nghệ thuật miệt mài và nghiêm túc, với những vai diễn, những bộ phim để đời, nghệ sĩ muốn nhắn gửi điều gì đến những thế hệ trẻ ngày hôm nay, những người đang có ý định dấn thân vào con đường nghệ thuật nhiều chông gai?
Tôi thấy nghệ thuật bay bổng như bầu trời sáng tạo luôn rộng mở. May mắn cho người nào có năng khiếu để bước chân vào con đường ấy, nhưng phải say đắm với nó, phải yêu nó, phải đi với nó đến tận cùng và đôi khi phải gian truân vất vả với nó may ra mới có được chút gì đó.
Và hãy nhớ rằng, nghệ thuật không có chỗ cho sự tính toán, hãy đến với nghệ thuật một cách vô tư và yêu nghề nhất.
- Xin cảm ơn NSƯT Bùi Cường.
Không tìm thấy “Một con vịt” - MV nhạc Việt đầu tiên đạt một tỷ...
Bật mí điện ảnh - 22.06.2025
Dù đã trải qua gần 4 thập kỷ, "Tây Du Ký" phiên bản 1986 vẫn là một kiệt tác không thể thay thế của điện ảnh Hoa ngữ. Đằng sau những thước phim tưởng...
Tin tức nhạc - 11.06.2025
Phía công ty đang nắm giữ bản quyền đã chính thức nộp đơn khởi kiện ca sĩ Quốc Thiên.
Toàn cảnh - 09.05.2025
Mỗi lần nhân vật của Thu Quỳnh trong bộ phim "Cha tôi người ở lại" xuất hiện đều khiến người khác cảm thấy khó chịu với tính cách của mình.
Toàn cảnh - 15.04.2025
Đêm nhạc SKYWAVE của ca sĩ Sơn Tùng MTP ngày 12/4 đã khép lại trong những dư vị khó quên. Sơn Tùng không chỉ mang đến một đêm nhạc, anh ấy đã mang theo...
Bật mí điện ảnh - 06.04.2025
Dù nổi tiếng với những pha hành động mạo hiểm và luôn tự mình thực hiện các cảnh quay nguy hiểm, nhưng Thành Long cũng có một lần phải nhờ đến diễn viên đóng...
Tin trong ngày - 3 giờ, 2 phút trước
Nhiều trường đại học khối kinh tế hàng đầu dự báo mặt bằng chung điểm chuẩn năm nay sẽ giảm so với các năm trước, chủ yếu do phổ điểm thi tốt nghiệp THPT...
Kiến thức - 3 giờ, 3 phút trước
Theo quan niệm dân gian, một số giấc mơ không chỉ là phản ánh tâm lý mà còn được xem là điềm báo về tương lai, đặc biệt là về vận may tài lộc....
Đời sống số - 4 giờ, 46 phút trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 5/8/2025.
Chuyện làng sao - 4 giờ, 46 phút trước
Vợ cũ Huy Khánh - Lương Hoàng Anh vừa có chia sẻ mới liên quan đến chuyện diễn viên Lan Phương ly hôn chồng Tây gây xôn xao thời gian qua.
Chuyện làng sao - 4 giờ, 49 phút trước
Nghệ sĩ cải lương Hữu Tài 81 tuổi đối mặt nhiều bệnh tật, sống nghèo khó cùng cháu nội sau khi vợ qua đời. Dù khó khăn, ông vẫn giữ được sự lạc quan....
Chuyện làng sao - 4 giờ, 50 phút trước
Phim "Chốt Đơn" bất ngờ dùng AI để thay thế gương mặt của Hoa hậu Thùy Tiên.
Chăm sóc sức khỏe - 4 giờ, 52 phút trước
Sử dụng điện thoại vào ban đêm, đặc biệt là sau 10 giờ tối có ảnh hưởng rất xấu cho sức khỏe.
Tin trong ngày - 4 giờ, 52 phút trước
Khi thực hiện thủ tục cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ, người dân cần nộp một số khoản phí và lệ phí theo quy định của pháp luật.
Kiến thức - 4 giờ, 53 phút trước
Nghị định 188/2025/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) chính thức có hiệu lực. Theo đó, có một số điểm mới...
Tin trong ngày - 4 giờ, 54 phút trước
Năm 2024, cuộc đua vào đại học chứng kiến mức điểm chuẩn tăng cao ở nhiều ngành học "hot", dẫn đầu là khối Sư phạm, Báo chí và Luật. Để có một suất vào...
Tin trong ngày - 4 giờ, 54 phút trước
Ngày 29/7, Đại học Kinh tế Quốc dân đã chính thức công bố Đề án phát triển tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai, đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ giảng dạy 30%...
Kiến thức - 7 giờ, 4 phút trước
Đây là một bài trắc nghiệm hình ảnh giúp bạn khám phá xem bạn sẽ trở thành người như thế nào trong nửa sau cuộc đời, dựa trên con đường dẫn đến hạnh phúc...
Đời sống số - 7 giờ, 23 phút trước
hứ Ba, ngày 5 tháng 8, ngày 12 tháng 6 nhuận âm lịch, đại diện cho năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Bính Ngọ. Trong môi trường này, con giáp nào cần thận...
Tin trong ngày - 8 giờ, 44 phút trước
Mặt bằng giá căn hộ tại Hà Nội đã tăng vọt lên mức kỷ lục, vượt mốc 75 triệu đồng/m2, tăng gần 88% so với năm 2019. Tình trạng này không chỉ đẩy giấc...
Địa chỉ ăn ngon - 8 giờ, 45 phút trước
Lạc rang là món ăn dân dã, thường dùng làm món nhậu, ăn kèm gỏi/nộm hoặc làm đồ ăn vặt. Dù cách rang không quá phức tạp, nhiều người vẫn gặp tình trạng lạc...
Doanh nghiệp - 8 giờ, 45 phút trước
Bộ Xây dựng cho rằng cần nghiên cứu, đề xuất ban hành chính sách thuế đối với nhà ở, BĐS không sử dụng... nhằm hạn chế tình trạng đầu cơ, thổi giá.
Chăm sóc sức khỏe - 8 giờ, 45 phút trước
Từ khi những chiếc vòng đeo tay đếm bước trở nên phổ biến, nhiều người bắt đầu ám ảnh với con số 10.000 bước mỗi ngày. Trên mạng xã hội, không thiếu những màn...
Tin trong ngày - 8 giờ, 45 phút trước
Theo chuyên gia nhận định, điểm chuẩn tuyển sinh đại học năm 2025 của trường khả năng sẽ có biến động nhẹ so với năm ngoái.
Tin trong ngày - 8 giờ, 45 phút trước
Theo hợp đồng lao động, Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc.
Tin trong ngày - 8 giờ, 46 phút trước
Dự kiến vào ngày 19/8, dự án thành phần 3 của đường Vành đai 4 - Vùng Thủ Đô sẽ được khởi công với tổng vốn đầu tư 56.500 tỷ đồng.