Gió lạnh về, nhớ cồn cào hương canh cá khoai

Với người dân ven biển, đây cũng là mùa mà lữ khách khắp nơi được thưởng thức món canh cá khoai tươi ngon, với hương vị đặc biệt, ăn một lần để nhớ mãi.

Vốn chân chất thật thà, dù cuộc sống thường xuyên phải đối mặt với bao khó khăn, vất vả nơi biển cả nhưng những người dân “lấy biển là nhà, trời là màn, trăng là đèn” lại rất tinh tế trong lựa chọn các món quà của biển sao cho đúng tiết, đúng mùa. Và món canh cá khoai luôn là lựa chọn số 1 của bà con mỗi khi gió lạnh tăng cường hay đón người thân ở xa trở về hoặc chiêu đãi khách quý.

Cứ tàn mùa rươi nơi cửa sông là sang mùa bắt cá khoai. Dọc theo những bến thuyền trải dài suốt ven biển Bắc bộ, vào mùa này mỗi khi thuyền, mảng… cập bờ là bà con lại lũ lượt rổ to, rá nhỏ đi mua cá khoai.

Khắp vùng ven biển Tiền Hải (Thái Bình) hay Giao Thuỷ, Hải Hậu (Nam Định) chạy dài tới Thanh Hoá, Nghệ An… chỉ những người con quê ven biển quen ăn cá khoai khi xa nhà mới có cảm giác nhớ đến cồn cào vào mỗi mùa đông khi nghĩ về những món ngon chế biến từ cá khoai. Trước đây, cá khoai thường chỉ làm mắm, ướp muối phục vụ chăn nuôi gia súc, gia cầm chứ chưa mấy ai biết thưởng thức vị ngon riêng của nó.

Món canh cá khoai, đặc sản mùa đông của các vùng ven biển Bắc bộ

Cứ mỗi sáng sớm hay chiều muộn, những bến thuyền ở Thịnh Long (Hải Hậu), Giao Thuỷ lại tấp nập những con tàu đánh bắt cập bến. Sau khi cập bờ là các bà, các mẹ chọn những con cá thu, cá nục… to, ngon, có giá nhất tất bật chở lên chợ thị trấn huyện hoặc đóng gói thùng xốp gửi theo xe lên các chợ lớn ở thành phố Nam Định, Hà Nội…

Lòng thuyền lúc này chỉ còn lại cá vụn, và đặc biệt những chú cá khoai trắng trong, mềm mại. Chợ Cầu Cụ (Giao Tiến, Giao Thuỷ, Nam Định) là chợ đầu mối hải sản lớn nhất của khu vực vào mỗi buổi chiều. Ngoài la liệt các hàng cá tôm, cua ghẹ đặc sản, tươi rói đang bơi trong nhưng bể, những chậu thì cá khoai là món ăn mà hầu hết người dân và du khách đến đây lựa chọn vào những ngày này. Sau khi mua được mẻ cá, mọi người đã háo hức nghĩ đến món canh cá khoai trong bữa cơm chiều đông se lạnh.

Thú vị hơn, khoảng thời gian này cũng là lúc thiên nhiên ban tặng cho con người đồng bằng Bắc bộ những món rau non tơ, đa dạng. Trong vườn, những luống su hào, thì là, rau răm, rau mùi, xà lách, cải cúc cũng đã xanh mướt, những quả cà chua đỏ au…, đó là những loại rau tạo nên hương vị của món canh cá khoai tuyệt vời.

Phải lựa những con cá khoai tròn lẳn, vây màu hồng có đường xám bạc chạy dọc lưng, thân trong suốt mới là cá tươi. Trên bếp than củi lửa đang nổ lép bép, nồi nước mẻ chua dịu với những miếng cà chua đỏ tươi vừa sôi bùng, cá khoai được nhẹ nhàng thả vào cùng với các loại rau và mấy lát ớt, chờ sôi trở lại là bắc xuống ngay. Mùi thơm của canh cá, mùi ấm nồng của hương củi than, mùi cơm gạo Tám thơm nức mũi… tất cả tạo nên một bữa cơm ấm cúng cho cả chủ và khách trong cái giá lạnh tê tái của chiều đông mưa phùn.

Canh cá khoai mát lành, đậm đà một thuở là niềm háo hức chờ mong mỗi lúc đông về của chúng tôi, nay đã trở thành đặc sản trong các nhà hàng nên bến cá quê tôi mỗi sáng, mỗi chiều thêm tấp nập, sôi động vì có cả người từ tận trên phố xuống đón mua, mang hương vị biển về thành phố và thoả lòng mong nhớ của những người con miền biển xa quê.