Xây nhà trên đất người khác: sẽ bị xử phạt và có thể bị khởi tố hình sự

18:26 22/09/2025

Theo quy định, hành vi tự ý xây dựng trên đất không thuộc quyền sử dụng có thể bị xử phạt hành chính, buộc tháo dỡ, trả lại đất.

Nếu có yếu tố chiếm đoạt tài sản hoặc gây hậu quả nghiêm trọng, cơ quan chức năng có thể xem xét khởi tố hình sự theo các tội danh liên quan như xâm phạm quyền sử dụng đất, lấn chiếm đất đai hoặc hủy hoại tài sản. Cụ thể như sau:

Mức phạt khi xây nhầm nhà trên đất người khác

Điều 105 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định: "Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản". Theo đó, quyền sử dụng đất được xem là quyền tài sản được pháp luật bảo hộ. Người xây dựng trái phép trên đất của người khác đã trực tiếp xâm phạm quyền tài sản này. Chủ đất có quyền yêu cầu tòa án buộc tháo dỡ, khôi phục tình trạng ban đầu và bồi thường thiệt hại.

Xây nhà trên đất người khác, xây nhà, xử phạt khi xây nhà

Ngôi nhà 2 tầng xây nhầm trên đất người khác đang gây xôn xao dư luận.

Mặt khác, khoản 10 điều 16, Nghị định 16/2022/NĐ-CP quy định mức phạt hành chính đối với hành vi xây dựng cơi nới, lấn chiếm diện tích, lấn chiếm không gian đang được quản lý, sử dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác hoặc của khu vực công cộng, khu vực sử dụng chung như sau:

- Phạt tiền từ 80 triệu đồng đến 100 triệu đồng đối với hành vi xây dựng nhà ở riêng lẻ.

- Phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 120 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa hoặc công trình xây dựng khác.

- Phạt tiền từ 180 triệu đồng đến 200 triệu đồng đối với xây dựng công trình có yêu cầu phải lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc công trình phải lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng.

Xây dựng trái phép trên đất người khác bị xử lý hình sự?

Pháp luật hiện hành phân định khá rõ giữa xử lý dân sự, hành chính và xử lý hình sự. Không phải mọi trường hợp xây dựng trái phép đều bị hình sự hóa nhưng khi hội đủ các dấu hiệu dưới đây, cơ quan tiến hành tố tụng có thể khởi tố vụ án hình sự.

Xây nhà trên đất người khác, xây nhà, xử phạt khi xây nhà

Xâm phạm nghiêm trọng quyền sử dụng đất

- Điều 228 Bộ Luật Hình sự 2015 quy định: Người nào lấn chiếm đất, chuyển quyền sử dụng đất hoặc sử dụng đất trái với các quy định của pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 500 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

- Trong trường hợp phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 điều 228 BLHS , thì bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 2 tỉ đồng hoặc phạt tù từ 2 năm đến 7 năm.

- Dấu hiệu cần lưu ý: Người vi phạm cố tình tái phạm, bất chấp quyết định xử phạt trước đó.

Gây thiệt hại lớn về tài sản

- Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản (điều 178 BLHS) sẽ áp dụng nếu việc thi công làm hư hỏng tài sản của chủ đất (hạ tầng, cây trồng, công trình hiện hữu) đạt ngưỡng định lượng trong luật.

- Có thể bị xử lý hình sự nếu thuộc trường hợp điều 178 BLHS như sau: Người nào hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp tại khoản 1 điều 178 BLHS, thì bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

- Trường hợp phạm tội gây thiệt hại cho tài sản trị giá 500 triệu đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

Hành vi có tính chất ngang ngược, thách thức pháp luật

- Nếu người vi phạm bị lập biên bản, đình chỉ thi công nhưng vẫn tiếp tục xây dựng, coi thường mệnh lệnh của cơ quan có thẩm quyền, có thể bị coi là hành vi cố ý phạm tội.

- Các dấu hiệu thường gặp: tổ chức thi công vào ban đêm, huy động lực lượng cản trở người thi hành công vụ, công khai chống đối.

Chiếm đoạt hoặc xâm chiếm trái phép tài sản

- Điều 170, 176, 177 BLHS có thể áp dụng nếu hành vi mang bản chất chiếm giữ, xâm chiếm tài sản trái pháp luật. Cụ thể, sử dụng công trình xây dựng để chiếm hữu mảnh đất, cản trở chủ đất tiếp cận, cho thuê hoặc bán tài sản đó nhằm trục lợi.

Không đơn thuần là "tranh chấp dân sự"

- Nếu chỉ là nhầm lẫn hoặc tranh chấp ranh giới đất, thường giải quyết bằng tố tụng dân sự.

- Nhưng nếu có ý thức chiếm đoạt ngay từ đầu, hành vi kiên quyết, có tổ chức và gây hậu quả nghiêm trọng thì sẽ bị xử lý hình sự.

Theo thống kê sơ bộ của một số địa phương, mỗi năm có hàng chục vụ tranh chấp liên quan đến việc xây dựng trái phép trên đất người khác. Một phần nguyên nhân đến từ sự buông lỏng quản lý trật tự xây dựng nhưng một phần khác là do một số cá nhân cố tình "làm liều" với tâm lý "xây xong rồi tính".

Rõ ràng, không thể coi việc xây dựng trên đất người khác chỉ là "tranh chấp dân sự". Trong bối cảnh nhiều vụ việc tái diễn, pháp luật cần được áp dụng kiên quyết, kể cả biện pháp hình sự, để đảm bảo sự nghiêm minh. Có như vậy, quyền lợi của chủ đất mới được bảo vệ và sự tôn nghiêm của luật pháp mới được khẳng định.

T.San (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/xay-nha-tren-dat-nguoi-khac-se-bi-xu-phat-va-co-the-bi-khoi-to-hinh-.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/xay-nha-tren-dat-nguoi-khac-se-bi-xu-phat-va-co-the-bi-khoi-to-hinh-su-vz133604.html

Mức tiền thưởng Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng năm 2025 là bao nhiêu?

Mức tiền thưởng Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng năm 2025 là bao nhiêu?

Kiến thức - 10 giờ, 22 phút trước

Bạn đọc hỏi: Mức tiền thưởng huy hiệu 40 năm tuổi Đảng năm 2025 là bao nhiêu?

Quy định mới về việc CSGT dừng xe để kiểm soát giao thông, cụ thể là?

Quy định mới về việc CSGT dừng xe để kiểm soát giao thông, cụ thể là?

Tin trong ngày - 11 giờ, 51 phút trước

Khi dừng xe để kiểm soát, cán bộ CSGT phải sử dụng camera body (camera mini) hoặc bố trí camera ghi nhận lại toàn bộ quá trình kiểm tra, xử lý.

Đây từng là tỉnh có mỏ vàng lớn nhất Việt Nam, sau sáp nhập không còn tên tỉnh này nữa

Đây từng là tỉnh có mỏ vàng lớn nhất Việt Nam, sau sáp nhập không còn tên tỉnh này nữa

Kiến thức - 11 giờ, 22 phút trước

Tỉnh này được xem là nơi có trữ lượng vàng lớn nhất cả nước. Sau sáp nhập thì tỉnh này đã hợp nhất vào tỉnh khác.

Thêm nhiều hình thức khen thưởng mới cho học sinh, bỏ các danh hiệu cụ thể và bảng danh dự

Thêm nhiều hình thức khen thưởng mới cho học sinh, bỏ các danh hiệu cụ thể và bảng danh dự

Tin trong ngày - 11 giờ, 24 phút trước

Theo Thông tư 19/2025/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, học sinh sẽ có 5 hình thức khen thưởng, trong đó bổ sung hình thức mới là thư khen nhằm khuyến khích kịp...

Tư thế ngủ tiết lộ tương lai của bạn! Hãy thay đổi tư thế ngủ này ngay lập tức

Tư thế ngủ tiết lộ tương lai của bạn! Hãy thay đổi tư thế ngủ này ngay lập tức

Đời sống số - 12 giờ, 46 phút trước

Người xưa thường nói: "Đứng như tùng, ngồi như chuông, nằm như cung, đi như gió". Ngồi, nằm, đi không chỉ liên quan đến tinh thần của một người mà còn âm thầm ảnh...

Năm 2026: Người sinh năm 2001, 1986, 1966 có thể bị phạt và khóa tài khoản ngân hàng nếu không làm việc sau

Năm 2026: Người sinh năm 2001, 1986, 1966 có thể bị phạt và khóa tài khoản ngân hàng nếu không làm việc...

Kiến thức - 2 giờ, 58 phút trước

Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, hành vi không thực hiện đúng quy định về việc cấp, đổi, cấp lại thẻ CCCD có thể bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 300.000 đến 500.000 đồng.

Trình duyệt quy hoạch chi tiết khu chung cư cũ Hà Nội ưu tiên cải tạo trong quý III-2025. Địa bàn nào trong danh sách được ưu tiên cải tạo?

Trình duyệt quy hoạch chi tiết khu chung cư cũ Hà Nội ưu tiên cải tạo trong quý III-2025. Địa bàn nào...

Tin trong ngày - 2 giờ, 6 phút trước

Ngày 22/9, Ban chỉ đạo Cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ trên địa bàn thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch hành động số 03/KH-BCĐ, đề ra nhiều nhiệm...

Làm thế nào để điều chỉnh nhiệt độ tủ lạnh? Nhiều người hiểu sai về các mức từ 1 đến 7. Hướng dẫn bạn phương pháp đúng

Làm thế nào để điều chỉnh nhiệt độ tủ lạnh? Nhiều người hiểu sai về các mức từ 1 đến 7. Hướng...

Kiến thức - 2 giờ, 10 phút trước

Bạn điều chỉnh nhiệt độ tủ lạnh như thế nào? Tôi đoán nhiều người đã điều chỉnh sai từ số 1 đến số 7. Hôm nay, tôi sẽ hướng dẫn bạn cách đúng để...

Tỉnh nào dài nhất Việt Nam tính theo chiều dài quốc lộ 1A ở thời điểm hiện tại?

Tỉnh nào dài nhất Việt Nam tính theo chiều dài quốc lộ 1A ở thời điểm hiện tại?

Kiến thức - 2 giờ, 11 phút trước

Với chiều dài hơn 2.300 km, Quốc lộ 1A không chỉ là tuyến đường bộ dài nhất mà còn là trục giao thông huyết mạch của Việt Nam. Tuy nhiên, ít ai biết rằng...

Bản đồ chi tiết phường Cầu Giấy (Hà Nội) mới sau sắp xếp xã phường

Bản đồ chi tiết phường Cầu Giấy (Hà Nội) mới sau sắp xếp xã phường

Tin trong ngày - 2 giờ, 14 phút trước

Sau quá trình sắp xếp đơn vị hành chính tại Hà Nội, phường Cầu Giấy đã được thành lập, mang theo kỳ vọng về một trung tâm đô thị phát triển năng động, hiện...

'Đồng bào chú ý, máy bay địch cách Hà Nội 70km'... bài thi giúp Phan Hiển giành...

Bác sĩ khuyên: Ngoài không ăn quá nhiều khoai lang và bí ngô? Người cao tuổi còn nên hạn chế ăn 4 loại thực phẩm này

Bác sĩ khuyên: Ngoài không ăn quá nhiều khoai lang và bí ngô? Người cao tuổi còn nên hạn chế ăn 4...

Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 38 phút trước

Khi chúng ta già đi, các chức năng khác nhau của cơ thể con người dần thay đổi. Chức năng của hệ tiêu hóa, tốc độ trao đổi chất giảm và khả năng miễn...

Bộ Nội vụ ‘chốt’ nhóm lao động được làm 8h/ngày, dịp lễ, Tết hưởng ít nhất 300% lương: Ai được hưởng lợi?

Bộ Nội vụ ‘chốt’ nhóm lao động được làm 8h/ngày, dịp lễ, Tết hưởng ít nhất 300% lương: Ai được hưởng lợi?...

Kiến thức - 3 giờ, 46 phút trước

Đây là điểm mới trong dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Việc làm về chính sách hỗ trợ tạo việc làm.

Tuổi nào là độ tuổi 'thịnh' nhất của 12 con giáp? Hãy tìm 'tuổi vàng' của bạn và đón nhận may mắn!

Tuổi nào là độ tuổi 'thịnh' nhất của 12 con giáp? Hãy tìm 'tuổi vàng' của bạn và đón nhận may mắn!...

Đời sống số - 3 giờ, 48 phút trước

Mỗi con giáp đều có những khoảnh khắc tỏa sáng riêng, đạt đến đỉnh cao của cuộc đời và gặt hái vô vàn phước lành. Dưới đây, dưới góc nhìn của số học con...

Tử vi ngày 24/9/2025 của 12 con giáp: Tuổi Tý tài lộc dồi dào, Mùi cần thận trọng trong công việc

Tử vi ngày 24/9/2025 của 12 con giáp: Tuổi Tý tài lộc dồi dào, Mùi cần thận trọng trong công việc

Đời sống số - 10 giờ, 50 phút trước

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 24/9/2025.

Người từ 60 tuổi không có lương hưu muốn nhận tiền trợ cấp hàng tháng cần đáp ứng điều kiện gì?

Người từ 60 tuổi không có lương hưu muốn nhận tiền trợ cấp hàng tháng cần đáp ứng điều kiện gì?

Kiến thức - 10 giờ, 6 phút trước

Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, người từ 60 tuổi không có lương hưu nhưng từng tham gia BHXH vẫn có quyền nhận trợ cấp xã hội hàng tháng, bên cạnh những đối...

Hình ảnh hiếm hoi của Á hậu Quỳnh Châu bên chồng doanh nhân trong lễ dạm ngõ, visual 'vợ chồng son' gây sốt

Hình ảnh hiếm hoi của Á hậu Quỳnh Châu bên chồng doanh nhân trong lễ dạm ngõ, visual 'vợ chồng son' gây...

Chuyện làng sao - 10 giờ, 21 phút trước

Ảnh dạm ngõ hiếm hoi của Á hậu Quỳnh Châu cùng chồng doanh nhân đang gây sốt cõi mạng.

Mức tiền thưởng Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng năm 2025 là bao nhiêu?

Mức tiền thưởng Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng năm 2025 là bao nhiêu?

Kiến thức - 10 giờ, 22 phút trước

Bạn đọc hỏi: Mức tiền thưởng huy hiệu 40 năm tuổi Đảng năm 2025 là bao nhiêu?

Quy định mới về việc CSGT dừng xe để kiểm soát giao thông, cụ thể là?

Quy định mới về việc CSGT dừng xe để kiểm soát giao thông, cụ thể là?

Tin trong ngày - 11 giờ, 51 phút trước

Khi dừng xe để kiểm soát, cán bộ CSGT phải sử dụng camera body (camera mini) hoặc bố trí camera ghi nhận lại toàn bộ quá trình kiểm tra, xử lý.

Đây từng là tỉnh có mỏ vàng lớn nhất Việt Nam, sau sáp nhập không còn tên tỉnh này nữa

Đây từng là tỉnh có mỏ vàng lớn nhất Việt Nam, sau sáp nhập không còn tên tỉnh này nữa

Kiến thức - 11 giờ, 22 phút trước

Tỉnh này được xem là nơi có trữ lượng vàng lớn nhất cả nước. Sau sáp nhập thì tỉnh này đã hợp nhất vào tỉnh khác.

Thêm nhiều hình thức khen thưởng mới cho học sinh, bỏ các danh hiệu cụ thể và bảng danh dự

Thêm nhiều hình thức khen thưởng mới cho học sinh, bỏ các danh hiệu cụ thể và bảng danh dự

Tin trong ngày - 11 giờ, 24 phút trước

Theo Thông tư 19/2025/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, học sinh sẽ có 5 hình thức khen thưởng, trong đó bổ sung hình thức mới là thư khen nhằm khuyến khích kịp...

Tư thế ngủ tiết lộ tương lai của bạn! Hãy thay đổi tư thế ngủ này ngay lập tức

Tư thế ngủ tiết lộ tương lai của bạn! Hãy thay đổi tư thế ngủ này ngay lập tức

Đời sống số - 12 giờ, 46 phút trước

Người xưa thường nói: "Đứng như tùng, ngồi như chuông, nằm như cung, đi như gió". Ngồi, nằm, đi không chỉ liên quan đến tinh thần của một người mà còn âm thầm ảnh...

Loại cá quen thuộc, chợ Việt bán rẻ bèo nhưng được đánh giá 'tốt không kém cá hồi'

Loại cá quen thuộc, chợ Việt bán rẻ bèo nhưng được đánh giá 'tốt không kém cá hồi'

Chăm sóc sức khỏe - 12 giờ, 52 phút trước

Không chỉ giàu vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể, loại cá này còn cung cấp nhiều axit béo omega-3, omega-6, vốn là những thành phần thường được nhắc đến khi nói...

Luật bảo hiểm xã hội mới giúp nhiều người sớm được nhận lương hưu, cụ thể là những ai?

Luật bảo hiểm xã hội mới giúp nhiều người sớm được nhận lương hưu, cụ thể là những ai?

Tin trong ngày - 12 giờ, 21 phút trước

Luật BHXH 2024 cùng các văn bản hướng dẫn có hiệu lực từ 1/7/2025 đã bổ sung thêm trường hợp sớm được nhận lương hưu.

Khánh Phương xin lỗi vụ quảng cáo web cá độ trong MV với Ưng Hoàng Phúc

Khánh Phương xin lỗi vụ quảng cáo web cá độ trong MV với Ưng Hoàng Phúc

Chuyện làng sao - 13 giờ, 31 phút trước

Khánh Phương - một thành viên trong Ngũ Hổ Tướng đã lên tiếng xin lỗi về ồn ào quảng cáo web cá độ trong MV mới.

Việt Nam sở hữu công trình thủy điện dưới lòng đất: Lớn nhất cả nước, như 'cung điện' ngầm ẩn sâu 600m trong lòng núi

Việt Nam sở hữu công trình thủy điện dưới lòng đất: Lớn nhất cả nước, như 'cung điện' ngầm ẩn sâu 600m...

Kiến thức - 13 giờ, 52 phút trước

Công trình này được khởi công vào ngày 4/11/1993, hòa lưới quốc gia tổ máy đầu tiên vào ngày 12/5/2000, khánh thành nhà máy ngày 27/4/2002 và đến tháng 6/2021 được khởi công mở...