Xác ướp trăm tuổi vẫn nguyên vẹn ở giữa Sài Gòn, các nhà khoa học nhìn đã đoán được địa vị

Nhắc đến kỹ thuật xác ướp, nhiều người nghĩ ngay đến người Ai Cập cổ đại. Nhưng tại Việt Nam, kỹ thuật ướp xác cũng đạt trình độ đỉnh cao.

Minh chứng là "Xác ướp xóm Cải" được khai quật, di dời vào năm 1994, ở phường 8, quận 5, TP HCM. Xác ướp này an nghỉ trong một ngôi mộ cổ kỳ bí.

Mộ được chôn rất sâu, phải mất 40 ngày, 15 thanh niên mới đục đến được đáy quách sâu gần 8m. Vỏ quách kiên cố như tường thành, được làm bằng hợp chất gồm vỏ sò nung, cát, than gỗ và mật ong. Quan tài lớn hơn bình thường, được ghép bằng hai lớp gỗ qu‎ý. Dưới nắp quan tài là hai lớp chiếu cói và một lớp giấy bản dày hơn 5cm.

Ngập trong chất dầu thơm có màu đỏ, xác ướp được bọc trong chín lớp áo vải, lụa, gấm quý. Đây là một phụ nữ trạc 60 tuổi, tóc cắt ngắn chớm vai, da dẻ mịn màng và hơi có màu đỏ sạm của dầu thơm. Các khớp xương của xác ướp vẫn còn co duỗi rất tốt, da thịt mềm mại, rất ít có dấu hiệu bị phân hủy.

Nghệ thuật ướp xác đạt đến trình độ cao của người Việt thời trước.

Trang phục, trang sức của người phụ nữ cũng vô cùng đặc biệt. Dưới chân đi hài bằng vải bố thêu kim tuyến (trang phục của cung đình thời xưa), bên cạnh là một đôi hài khác. Ngay cả lớp vải quấn bên ngoài xác ướp cũng được làm bằng chất liệu lụa tự nhiên và gấm, áo rộng cài khuy chéo. Thậm chí từng chiếc khuy được làm bằng mã não và kim loại mạ vàng. Trên hai cổ tay của xác ướp có đeo 2 vòng kim loại bằng vàng.

Đây là trường hợp đặc biệt, khác hẳn với hầu hết các xác ướp đã từng khai quật. Vì thế, đây có thể là lý do khiến huyệt mộ được đào sâu và xây dựng hết sức kiên cố.

Bên cạnh đó, các nhà khảo cổ học tìm thấy một xâu chuỗi làm bằng hạt bồ đề trên cổ xác ướp. Đáng chú ý, còn tìm thấy một túi nhỏ bằng gấm bên trong có phong bì đựng 3 tờ giấy viết chữ Hán, bao gồm 1 tờ ghi chép bài chú Vãng sanh Tịnh độ, một tờ ghi tên năm vị Phật và một tờ giấy khác với ngữ nghĩa chỉ việc quy y.

Thông qua nhiều nghiên cứu, khảo sát, số liệu lịch sử, các nhà khoa học khẳng định đây là xác ướp của bà Nguyễn Thị Hiệu, được coi là hoàng thân quốc thích của vua Gia Long (Nguyễn Ánh, 1762-1820). Cơ thể mảnh mai, dáng người nhỏ nhắn, bàn tay thon, nhỏ của xác ướp khiến các nhà khoa học nhận định lúc sinh thời bà đã có một cuộc sống an nhàn, phú quý không phải làm việc vất vả bao giờ. Điều này phù hợp với địa vị quý tộc của bà.

Cũng theo ghi chép của nhiều tài liệu việc bảo quản xác ướp bà Hiệu là nhằm kéo dài tuần lễ ma chay. Đây là điều chỉ ở các tầng lớp trên, dành cho hoàng thân quốc thích mới được thực hiện. Xác ướp bà Nguyễn Thị Hiệu là một trong những xác ướp nguyên vẹn nhất được phát hiện ở Việt Nam suốt một thế kỷ qua.

Cứ khoảng 3 tháng một lần, chuyên gia Đại học Y dược TP HCM lại sang kiểm tra tình trạng và lau thuốc chống nấm mốc, bảo vệ mô xác ướp. Phòng bà nằm cũng được gắn máy hút ẩm, máy thông gió hoạt động liên tục để giữ gìn xác ướp. Hiện nay, tại viện bảo tàng, xác của bà được đặt trong lồng kính uy nghiêm.