Xã đảo duy nhất ở Thủ đô Hà Nội nằm ở đâu?

Xã Minh Châu

Minh Châu là xã thuộc vùng bãi bồi giữa sông Hồng, nằm ngay phía dưới điểm hợp lưu của 3 dòng sông lớn: sông Hồng, sông Đà và sông Lô.

Minh Châu là địa phương duy nhất ở Hà Nội được gọi là xã đảo. Ảnh: Công Kiên

Nhìn trên bản đồ, xã Minh Châu nằm chơ vơ giữa sông. Nơi đây vốn là bãi bồi hoang sơ, đất đai phù sa màu mỡ. Cư dân hai bên bờ đã vượt sông ra canh tác, rồi định cư tại chỗ.

Khoảng năm 1972, thôn Liễu Châu sáp nhập với thị trấn Tây Đằng nên Minh Châu hiện chỉ còn hai thôn với diện tích tự nhiên hơn 563ha, dân số hơn 6.545 khẩu, chủ yếu làm nông nghiệp.

Bởi vị trí địa lý đặc biệt nên nhiều người thường ví Minh Châu như xã đảo. Con đường “huyết mạch” giúp Minh Châu hòa nhập với các vùng lân cận được nối tới huyện Vĩnh Tường. Tuy nhiên, con đường ấy chỉ thuận tiện vào mùa khô, mùa mưa lũ sẽ bị ngăn chặn bởi đập tràn.

Vì thế, giữa thời buổi này, bà con vẫn phải duy trì việc tích trữ, tự cung tự cấp lương thực, thực phẩm. Bà con đi chợ bán mớ rau, con cá chẳng được bao nhiêu tiền vẫn phải chịu phí phương tiện. Năm 2000, Minh Châu là xã cuối cùng của tỉnh Hà Tây (trước kia) có điện lưới quốc gia; năm 2005 mới có sóng điện thoại và tận 2015 - 2016 mới phủ sóng mạng internet.

Việc di chuyển phụ thuộc vào phà, đò

Bên cạnh đó, việc di chuyển, học hành của học sinh nơi đây phụ thuộc hoàn toàn vào phà, đò nên thường xuyên gặp khó khăn. Hàng chục năm qua, bao thế hệ học sinh phải “lụy” phà để học hành, muốn đi học đúng giờ phải đợi phà hàng giờ đồng hồ để không bị nhỡ chuyến. Những đợt mưa lũ lớn, học sinh có thể phải nghỉ học.

Bến phà xã Minh Châu. Ảnh: Báo Nhân Dân

Khoảng 30 thầy cô giáo mầm non, tiểu học và THCS sinh sống ở địa bàn khác hàng ngày cũng phải đi phà qua xã đảo để dạy học.

Hiện xã xây dựng đề án với cơ chế đặc thù dành riêng cho xã đảo như đầu tư giao thông nông thôn; chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi; chính sách giảm học phí, hỗ trợ phí đò qua sông đối với học sinh và khuyến khích giáo viên đến dạy tại xã...

Sau sáp nhập, xã Minh Châu được tái cấu trúc từ ngày 1/7/2025 theo Nghị quyết số 1656/NQ-UBTVQH15, đánh dấu một bước ngoặt trong việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã tại Hà Nội.

Xã Minh Châu mới được hình thành từ toàn bộ diện tích và dân số của xã Minh Châu cũ, kết hợp với một phần diện tích tự nhiên của xã Chu Minh và thị trấn Tây Đằng. Quá trình này được thực hiện nhằm tinh gọn bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý và thúc đẩy phát triển kinh tế. Việc sáp nhập không chỉ đơn thuần là thay đổi ranh giới mà còn mở ra cơ hội để xã Minh Châu phát huy tiềm năng vốn có.

Việc giữ nguyên tên Minh Châu mang ý nghĩa sâu sắc, không chỉ giúp người dân duy trì sự quen thuộc mà còn bảo tồn giá trị văn hóa và lịch sử của vùng đất này. Tên gọi này gắn liền với hình ảnh một “hòn đảo xanh” giữa sông Hồng, mang đậm nét đặc trưng của Thủ đô. Sự ổn định trong tên gọi cũng giúp giảm thiểu những ảnh hưởng đến thủ tục hành chính của người dân.