Vị tướng gây chú ý khi xuất hiện trong đại lễ 2/9: Người Việt Nam đầu tiên đi vào lịch sử châu Á, 3 lần được phong Anh hùng

Không chỉ dọc các tuyến phố Thủ đô, những khán giả theo dõi trực tiếp chương trình đều thể hiện sự hân hoan, phấn khởi. Trên mạng xã hội, cộng đồng mạng bày tỏ cảm xúc đầy ấn tượng, tự hào và biết ơn khi theo dõi buổi lễ online. Mỗi khoảnh khắc được truyền hình phát sóng đều nhanh chóng lan tỏa rộng rãi trên các nền tảng.

Anh hùng phi công Phạm Tuân trên khán đài tham dự lễ diễu binh, diễu hành mừng Quốc khánh 2/9. (Ảnh chụp màn hình)

Một trong những khung hình buổi đại lễ 2/9 đang được chú ý về hình ảnh Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân ngồi trên lễ đài đã thu hút sự chú ý đặc biệt.

Vị anh hùng đó chính là Trung tướng, phi công Phạm Tuân - người từng điều khiển tiêm kích hạ siêu pháo đài bay B-52 của Mỹ và trở về an toàn. Không chỉ vậy, ông còn là người châu Á đầu tiên bay vào vũ trụ, người Việt Nam đầu tiên 3 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng.

Anh hùng, Trung tướng Phạm Tuân

Là một phi công xuất sắc nhưng con đường trở thành phi công của Phạm Tuân không hề bằng phẳng. Năm 1965, sau khi nhập ngũ, ông thi tuyển phi công nhưng không được chọn vì bị phát hiện hở van tim bẩm sinh. Sau đó, ông được cử sang Liên Xô (cũ) học nghề thợ máy tại thành phố Krasnodar.

Trong thời gian học tập tại đây, Phạm Tuân kiên trì rèn luyện sức khỏe. Đến năm 1966, khi có đợt tuyển chọn bổ sung học viên phi công, ông đã được lựa chọn vì đã đạt chuẩn sức khỏe. Các bác sĩ Xô viết đã chứng thực rằng cho tới thời điểm đó, sức khỏe của ông đã đạt chuẩn mực. Không nhiều người có thể hoàn thiện sức khỏe của mình như ông.

Trung tướng Phạm Tuân thời trẻ. Ảnh: Tư liệu

Giữa năm 1972, ông là một trong 12 phi công được chọn đào tạo bay tiêm kích ban đêm, chuẩn bị cho nhiệm vụ đặc biệt: bắn hạ pháo đài bay B-52. Ông đã không phụ sự tin tưởng từ cấp trên với chiến công đặc biệt.

Khoảng 17h ngày 27/12/1972, Phạm Tuân hạ cánh xuống Sân bay Yên Bái. Đến khoảng 22h cùng ngày, ông nhận lệnh xuất kích. Khi vượt qua tầng mây, ông phát hiện đội hình máy bay F-4 đang hộ tống B-52 nhưng không giao chiến, mà chủ động bay vòng để tiếp cận mục tiêu chính. Các máy bay F-4 không phát hiện được MiG-21 của ông.

Sau khi vượt qua đội hình F-4, ông tiếp cận hai chiếc B-52. Khi còn cách khoảng 4km, dù dẫn đường mặt đất ra lệnh khai hỏa, ông vẫn chờ thêm vài giây để áp sát hơn. Ông chủ động tắt radar và thiết bị liên lạc để tránh bị phát hiện, sau đó phóng hai quả tên lửa không đối không NHK-8-9-1-2, bắn hạ một chiếc B-52 và hạ cánh an toàn tại Sân bay Yên Bái.

Với chiến công ấy, ông trở thành một trong những người đầu tiên bắn hạ B-52 từ trên không và trở về an toàn. Khi được hỏi về chiến công này, Anh hùng Phạm Tuân khiêm tốn chia sẻ rằng: 80% là may mắn, nhưng may mắn ở đây là có thời cơ và phải biết chớp lấy thời cơ đó thì mới làm nên chuyện. Ông cho biết, dù trận đánh không quá phức tạp, nhưng thành quả là sự kết tinh từ mồ hôi, xương máu của nhiều trận chiến trước đó.

Ngày 3/9/1973, khi mới 24 tuổi, ông mang quân hàm Thượng úy, giữ chức Biên đội trưởng thuộc Đại đội 5, Trung đoàn 921, Sư đoàn 371 và được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Tháng 7/1980, ông cùng nhà du hành vũ trụ Liên Xô Viktor Gorbatko bay vào không gian trên tàu Soyuz, xuất phát từ Sân bay Baikonur (nay thuộc Kazakhstan). Ông thực hiện nhiệm vụ trong 142 vòng bay quanh Trái Đất, trở về an toàn vào ngày 31/7.

Phi công Phạm Tuân là người châu Á đầu tiên bay vào vũ trụ.

Trong thời gian làm việc trên quỹ đạo, ông thực hiện nhiều thí nghiệm khoa học và chụp ảnh Việt Nam từ vũ trụ. Với thành tích này, ngay trong năm 1980, ông được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động Việt Nam cùng Huân chương Hồ Chí Minh, khi ấy ông mới 33 tuổi, mang hàm Trung tá.

Cũng trong năm đó, ông vinh dự trở thành một trong những người nước ngoài đầu tiên được trao tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô và Huân chương Lênin.

Anh hùng Phạm Tuân và người thầy cùng bay vào vũ trụ Viktor Gorbatko.

Sau này, ông tiếp tục đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng trong quân đội như Phó Tư lệnh Chính trị Quân chủng Phòng không - Không quân, Tổng cục trưởng Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng (Bộ Quốc phòng)... Ông nghỉ hưu từ cuối năm 2007.

Hiện tại, dù đã 78 tuổi, Trung tướng Phạm Tuân vẫn giữ phong thái đĩnh đạc, sức khỏe tốt, để lại nhiều ấn tượng sâu sắc với những ai từng gặp gỡ.