Tỷ phú gây tranh cãi khi phát ngôn 'người nghèo vẫn nghèo vì lười' giờ sống ra sao?

Từ “cậu ấm Harvard” đến ông chủ quyền lực

Sinh năm 1950 trong một gia tộc trâm anh thế phiệt, Điền Bắc Thần là con trai của "vua quần tây" châu Á Điền Nguyên Hạo. Với nền tảng vững chắc, ông tốt nghiệp kỹ thuật điện tại Đại học Cornell và lấy bằng MBA tại Đại học Harvard danh giá.

Thay vì nối nghiệp gia đình, ông tự mình thành lập thương hiệu thời trang G2000 và nhanh chóng biến nó thành một chuỗi bán lẻ thành công khắp châu Á. Năm 2001, ông được bổ nhiệm làm Chủ tịch Tập đoàn Đường sắt Cửu Quảng (KCRC), một vị trí có ảnh hưởng lớn đến hạ tầng giao thông của Hồng Kông.

Tỷ phú Điền Bắc Thần

Với xuất thân và thành công như vậy, Điền Bắc Thần từng mang một tư duy của tầng lớp tinh hoa. Khi tham gia chương trình truyền hình “Trải nghiệm giàu-nghèo”, ông đã tự tin tuyên bố: “Chỉ cần cố gắng, ai cũng có thể vươn lên” và cho rằng “người nghèo không giàu được vì họ lười biếng”.

Cú sốc thực tế sau 48 giờ làm lao công

Để chứng minh quan điểm, ông quyết định thử sống như một người lao công trong 5 ngày. Nhưng chỉ sau 48 tiếng, vị tỷ phú đã phải bỏ cuộc. Không phải vì thể chất không chịu nổi, mà vì niềm tin cũ kỹ của ông đã bị hiện thực “nghiền nát”.

Ông được sắp xếp sống trong một căn phòng “chuồng chim” chưa đầy 2m², ẩm mốc và đầy gián, chật đến mức phải ngủ ngồi. Công việc của ông là dọn dẹp 10 thùng rác trên phố với mức lương 50 đô la Hồng Kông/ngày (khoảng 166 nghìn đồng), trong khi tiền thuê phòng đã là 1.350 đô la Hồng Kông/tháng (hơn 4,5 triệu đồng).

Để kịp giờ làm lúc 6h sáng, ông phải bắt xe buýt đêm từ 4h. Chi phí vé xe hai chiều chiếm tới 26% thu nhập ít ỏi trong ngày. Điều trớ trêu là chính ông, khi còn là lãnh đạo ngành đường sắt, đã từng ủng hộ chính sách tăng giá vé giao thông công cộng.

Công việc nặng nhọc khiến ông đổ mồ hôi, đau nhức. Ông phải đối mặt với mùi hôi thối từ rác thải và cả sự xa lánh, bịt mũi của người đi đường. Khi đói bụng, ông nhận ra mình không đủ tiền mua nổi một hộp cơm rẻ nhất và đành cầm 15 đô la Hồng Kông (khoảng 50 nghìn) còn lại mua một chiếc sandwich khô, uống với nước máy.

Trải nghiệm này khiến ông nhận ra một sự thật phũ phàng. Ông chia sẻ: "Suốt 2 ngày qua, đầu óc tôi chỉ nghĩ đến việc kiếm đồ ăn. Những điều khác - lý tưởng, đạo đức, tham vọng đều bị bỏ lại phía sau”.

Cuối cùng, ông thừa nhận thất bại và rút ra bài học đắt giá: “Chỉ sau 48 giờ làm lao công, tôi mới hiểu: Không phải cứ nỗ lực là sẽ thành công. Ở nơi này, có những con người chỉ muốn tồn tại thôi cũng đã phải dốc cạn sức lực”.

Tư duy nhân văn hơn trên thương trường và chính trường

Trải nghiệm ngắn ngủi nhưng sâu sắc đã thay đổi hoàn toàn Điền Bắc Thần. Ông không còn là một doanh nhân mang phong cách “lạnh lùng kỹ trị” nữa.

Trên chính trường, ông bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến phúc lợi xã hội. Năm 2018, ông đề xuất xây thêm nhà vệ sinh công cộng cho phụ nữ. Đến năm 2024, ông lên tiếng kêu gọi điều chỉnh giá vé giao thông công cộng để phù hợp hơn với thu nhập của người lao động.

Trong kinh doanh, ông định hướng lại G2000 theo hướng “linh hoạt và có trách nhiệm xã hội”, khuyến khích tuyển dụng lao động lớn tuổi, giảm áp lực KPI và tăng phúc lợi cho nhân viên. Ông cũng tích cực tham gia thảo luận các chính sách an sinh xã hội và cải thiện điều kiện sống cho người lao động.

Khi được hỏi về tư tưởng “tự lực vươn lên” mà ông từng đề cao, vị tỷ phú trả lời thẳng thắn: “Nếu không có sự hậu thuẫn của gia đình, tôi có lẽ cũng chỉ là một người chen chúc trong căn phòng ẩm thấp ấy”.

Trải nghiệm đó đã buộc ông phải nhìn nhận lại cách xã hội vận hành. Điền Bắc Thần ngày nay vẫn là một tỷ phú, nhưng không còn là một “ông chủ Harvard” sống trong bong bóng đặc quyền, mà là một doanh nhân với tư duy nhân văn và thực tế hơn, một ví dụ điển hình về sự dịch chuyển từ tư duy tinh hoa sang thấu hiểu và sẻ chia.