Tuyển sinh đại học năm 2025 rối ren, phức tạp khiến thí sinh như 'ngồi trên đống lửa'

Sát ngày công bố điểm chuẩn nhiều trường đại học khu vực phía Bắc cho hay vẫn trục trặc ở khâu lọc ảo

Đến chiều tối 21/8, nhiều trường đại học khu vực phía Bắc cho hay vẫn trục trặc ở khâu lọc ảo. Hệ thống mới lọc ảo được 2-3 lần, nhưng dữ liệu có sai sót nên không có ý nghĩa.

"Ngay khi có quy chế tuyển sinh, tôi đã rất lo lắng nhưng không lường được mọi việc lại rối loạn đến mức này", ông Nguyên, phụ trách tuyển sinh một trường phía Bắc, nói.

Trên nhiều diễn đàn, các thí sinh nói như "ngồi trên đống lửa", từ khi đăng ký nguyện vọng đến lúc đợi điểm chuẩn.

Quỳnh Anh ở Hà Nội đặt hơn 30 nguyện vọng vào các trường khối kinh tế, cùng một số trường tư thục để "chống trượt". Sau khi biết tổng điểm thi tốt nghiệp THPT đạt 22,75 tổ hợp D01 (Toán, Văn, Anh), dù có thêm IELTS 7.0, nữ sinh vẫn không ngừng lo lắng.

"Nếu như các năm trước, lúc này em đã biết mình đỗ một vài nguyện vọng, dù gì cũng yên tâm hơn. Còn năm nay đã không biết trước, lại thêm tẩu hỏa nhập ma với màn quy đổi điểm chuẩn của các trường", Quỳnh Anh nói.

Thí sinh thi tốt nghiệp THPT 2025 (Ảnh minh họa).

Thí sinh, phụ huynh và chuyên gia tuyển sinh từ các trường dùng từ "rối loạn", "phức tạp" với mùa tuyển sinh năm nay

2025 là năm lứa học sinh đầu tiên theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 (chương trình mới) tốt nghiệp. Thí sinh chỉ thi 4 môn gồm Toán, Ngữ văn và hai trong 9 môn tự chọn. Việc này tạo ra 344 tổ hợp xét tuyển, kỷ lục từ trước đến nay.

Tuyển sinh đại học cũng nhiều thay đổi. Các trường không được xét tuyển sớm, tất cả chung một đợt sau khi biết điểm thi tốt nghiệp THPT. Đây là lý do khiến số nguyện vọng đăng ký xét tuyển lên đến khoảng 7,6 triệu, trung bình mỗi em đăng ký gần 9, trước kia chỉ khoảng 5.

Bộ cũng yêu cầu các trường quy đổi điểm tương đương các phương thức, tổ hợp về cùng thang. Dù chủ yếu theo phương pháp bách phân vị, mỗi trường có công thức tính riêng, dựa trên nhiều yếu tố như phổ điểm thi, kết quả học tập của sinh viên khóa trước, đặc thù của ngành và trường...

Theo Bộ, việc này giúp công bằng hơn, tránh tình trạng các trường phân chia chỉ tiêu theo từng phương thức, đẩy điểm chuẩn theo kết quả thi tốt nghiệp THPT lên cao.

Tuy nhiên, nhiều nguyện vọng, nhiều công thức tính điểm khiến hệ thống xét tuyển chung tiếp nhận lượng dữ liệu khổng lồ, phức tạp để tối ưu thuật toán và lọc ảo, theo ông Bằng, lãnh đạo phụ trách tuyển sinh một trường phía Bắc.

PGS.TS Lê Hữu Lập, nguyên Phó giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông, cho rằng cách quy đổi của Bộ không giải quyết được vấn đề "công bằng" khi mỗi trường được quyết định hệ số, công thức riêng. Họ hoàn toàn có thể ưu tiên phương thức mong muốn.

Ví dụ một học sinh xét điểm thi tốt nghiệp THPT kết hợp chứng chỉ IELTS 6.5. Ở trường A, điểm xét tuyển của em là 25 nhưng ở trường B thì có thể thành 27-28.

(Ảnh minh họa)

"Công thức tính điểm quy đổi không dựa trên một quy chuẩn chung nào dẫn đến tình trạng trăm hoa đua nở", ông Lập nói.

Ông Bằng cùng nhận định. Ví dụ, cùng dùng điểm thi đánh giá năng lực hay điểm chứng chỉ quốc tế để xét tuyển nhưng mỗi trường lại quy ra một mức khác nhau trên thang 30. Đặc biệt, cách quy đổi chứng chỉ ra điểm tiếng Anh giữa các trường khác nhau rất lớn, dẫn đến chênh lệch về tổng điểm xét.

"Điều này làm méo mó điểm xét tuyển, khiến dư luận hiểu sai về điểm chuẩn của từng trường", ông nói. "Tới đây, sẽ có những trường mức điểm chuẩn cao hơn các trường top đầu, dù thực chất kết quả của thí sinh trúng tuyển vào trường đó thấp hơn".

Chưa kể, có tình trạng quy đổi một cách khiên cưỡng. Nhiều trường khi ra đề án tuyển sinh đã quy định điểm sàn xét học bạ là 21, HSA là 75/150. Khi có điểm thi tốt nghiệp, trường quy định điểm sàn là 19. Sau quy định của Bộ, họ lại phải đưa ra một công thức để ba mức đó là tương đương.

Ông Phong, trưởng phòng Đào tạo một đại học phía Nam, còn chỉ ra thực trạng phải tuyển thí sinh không phù hợp do không đầy đủ dữ liệu. Theo ông, điều quan trọng nhất để công thức quy đổi chính xác là dữ liệu điểm các kỳ thi. Các trường được cung cấp bách phân vị điểm thi tốt nghiệp THPT, đánh giá năng lực nhưng không có dữ liệu điểm học bạ.

Ví dụ công thức của trường A quy định điểm chuẩn theo kết quả thi tốt nghiệp là 22 tương đương với 26 điểm học bạ, chênh lệch 4 điểm. Nhưng thực tế, ông Phong thấy kết quả học bạ của thí sinh đăng ký vào trường quá cao, chênh lệch phải từ 5 trở lên. Nếu giữ nguyên mức 4 như hiện tại, tỷ trọng trúng tuyển bằng học bạ sẽ áp đảo. Nhưng tất cả đã được công bố với xã hội, trường không thể điều chỉnh, đành chấp nhận tuyển cả những thí sinh không phù hợp.

"Chúng ta đang làm một công thức cố định trên nền tảng điểm số bất định, nên chắc chắn sẽ có những phát sinh gây rối rắm. Điểm số là thứ thay đổi, trong khi các trường lại không nắm dữ liệu đầy đủ trong tay để phân tích", ông nói.

Một lý do khác khiến xét tuyển đại học trở nên rối loạn là quy chế tuyển sinh được ban hành khá muộn vào tháng 4, theo nhiều chuyên gia.

Ông Bằng cho hay lúc này, nhiều trường đã có định hướng tuyển sinh nên rơi vào thế bị động. Ông nhận định cơ quan quản lý và các nhóm trường chưa hình dung hết độ phức tạp của dữ liệu nên chưa có đầy đủ phương án ứng phó.

Ví dụ, hệ thống tối ưu và lọc ảo của 65 trường miền Bắc do Đại học Bách khoa Hà Nội làm đầu mối. Hệ thống sẽ tính điểm xét của từng trường mà mỗi trường lại có công thức riêng, dẫn đến cách hiểu thông tin có thể không đồng nhất. Mỗi lần như vậy lại phải chạy lại dữ liệu, mất rất nhiều nguồn lực, mà thời gian có hạn, dẫn đến sập hệ thống.

(Ảnh minh họa)

"Đến hết 21/8, chúng tôi vẫn chưa thể dự kiến điểm chuẩn", ông nói.

Ông Lê Hữu Lập cho rằng các trường không thể ra công thức quy đổi điểm khi chưa có kết quả thi tốt nghiệp THPT bởi đề thi các năm có độ khó khác nhau, không thể dựa vào đề năm ngoái để ra công thức năm nay. Trong khi, ngay sau khi biết điểm, thí sinh đã phải đăng ký nguyện vọng. Vì vậy, các trường phải vội vã đưa ra cách tính ở phút chót. Thí sinh cũng rối ren.

Đại diện một trường khác ở phía Nam dùng từ "cập rập, rối rắm" do những quy định, hướng dẫn Bộ đưa ra ở "phút 89" và thay đổi liên tục. Như việc tính chênh lệch điểm giữa các tổ hợp xét tuyển. Ban đầu Bộ không dự tính điều này nhưng sau đó lại đưa ra.

Hay như trường hợp Đại học Sài Gòn bỏ xét tuyển điểm đánh giá năng lực ở 5 ngành dùng tổ hợp xét tuyển gốc A00, C00 do Đại học Quốc gia TP HCM không công bố quy đổi điểm ở hai tổ hợp này. Trường xét tuyển trở lại khi Đại học Quốc gia bổ sung.