Triển khai một việc 'không thể chậm trễ' chưa từng có trên toàn quốc do Tập đoàn của tỷ phú Phạm Nhật Vượng phát động

Ngày 10/9 vừa qua, chiến dịch "Cùng hành động vì bầu trời xanh" đã chính thức được phát động trên quy mô toàn quốc. Sự kiện do Quỹ Vì Tương Lai Xanh cùng các công ty thành viên và liên kết của Tập đoàn Vingroup triển khai, nhân Ngày Không khí sạch vì bầu trời xanh (7/9), Ngày Bảo vệ tầng ozone (16/9), và tiếp nối chuỗi chương trình "Thứ Tư Ngày Xanh". Mục tiêu của chiến dịch là nâng cao nhận thức cộng đồng, khuyến khích hành động thiết thực và truyền cảm hứng về một lối sống hài hòa, trách nhiệm với môi trường.

Tỷ phú Phạm Nhật Vượng

Thực trạng ô nhiễm đáng báo động

Phát biểu tại sự kiện, TS Lê Thái Hà, Giám đốc Điều hành Quỹ Vì Tương lai xanh, đã chia sẻ những con số đáng lo ngại. Theo các báo cáo quốc tế, Việt Nam hiện đứng thứ 22, 23 trong số các quốc gia ô nhiễm không khí nặng nề nhất toàn cầu và là quốc gia có chất lượng không khí kém thứ hai trong ASEAN. "Đáng chú ý, Hà Nội từng nằm trong nhóm 8 thủ đô ô nhiễm nhất thế giới. Ước tính, ô nhiễm không khí gây ra khoảng 60.000 ca tử vong sớm mỗi năm ở Việt Nam, với những bệnh phổ biến như tim mạch, đột quỵ, ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và nhiễm trùng đường hô hấp", TS Hà cho biết.

Cũng tại tọa đàm "Chung tay bảo vệ bầu trời xanh – thách thức và giải pháp", PGS. TS Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường, khẳng định vấn đề ô nhiễm không khí tại Việt Nam ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt tại các đô thị lớn nơi khói bụi và khí thải giao thông chiếm tỷ trọng đáng kể. Ông nhấn mạnh rằng cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 đòi hỏi quốc gia phải có những bước đi mạnh mẽ để cắt giảm phát thải trong lĩnh vực giao thông.

Giải pháp từ chính sách đến nhận thức

Để giải quyết thách thức này, các chuyên gia đã đưa ra nhiều giải pháp đồng bộ. TS Lê Thái Hà nhấn mạnh: "Chiến dịch 'Cùng hành động vì bầu trời xanh' không đơn thuần là tập hợp những hoạt động riêng lẻ mà là một chiến lược tổng thể, hài hòa, bao trùm bốn khía cạnh trọng yếu của phát triển bền vững. Đó là cam kết cộng đồng, tiêu dùng xanh, tri thức xanh và tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải. Với sự đồng hành của toàn bộ hệ sinh thái Vingroup và sự hưởng ứng rộng rãi từ cộng đồng, chúng tôi tin rằng chiến dịch sẽ góp phần bảo vệ bầu khí quyển... kiến tạo một tương lai xanh, bền vững cho các thế hệ mai sau".

Về mặt chính sách, PGS. TS Nguyễn Đình Thọ cho rằng tiêu chuẩn nhiên liệu carbon thấp (LCFS) có thể là một công cụ tạo ra thay đổi căn bản. Theo ông, chính sách thuế ưu đãi cho xe điện hiện chỉ mang tính khuyến khích ban đầu, trong khi LCFS có thể đóng vai trò như công cụ điều tiết, đặt ra tiêu chuẩn phát thải carbon cho mỗi đơn vị năng lượng, đồng thời tạo áp lực kinh tế buộc doanh nghiệp phải thay đổi công nghệ hoặc chi trả chi phí cao hơn.

PGS. TS Đàm Hoàng Phúc, Giám đốc chương trình đào tạo kỹ thuật ô tô, ĐH Bách Khoa Hà Nội, ví von công cuộc chuyển đổi xanh cần một "thế chân kiềng" vững chắc gồm ba trụ cột: chính sách, công nghệ và nhận thức cộng đồng. "Chỉ khi thực hiện đủ 3 trụ cột này thì việc chuyển đổi xanh mới bền vững được", ông nói.

PGS. TS Đàm Hoàng Phúc cũng chỉ ra những lợi thế lớn của Việt Nam trong cuộc đua này: "Đầu tiên, đó là Việt Nam chúng ta có cam kết chính trị rất lớn từ Chính phủ. Thứ hai, Việt Nam có lợi thế về nguồn năng lượng tái tạo... Thứ ba, đặc trưng của người Việt, nhất là người trẻ đều rất thích công nghệ... Đây là 3 lợi thế rất lớn của Việt Nam".

Việt Nam phải hành động ngay hôm nay

Sự cấp bách của vấn đề được TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nhấn mạnh: "Điều tôi mong mỏi nhất là 'hãy hành động'. Chúng ta phải tạo ra các giải pháp bứt phá trong nghiên cứu khoa học để tạo ra kết quả, chỉ tiêu có thể đo lường được... Những dữ liệu cụ thể thu được này sẽ cho chúng ta biết rằng mình đang đi được đến đâu trong lộ trình hướng tới 'Net Zero năm 2050'".

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Võ Lê Duy Đức, Giám đốc Kinh doanh Năng lượng của VinEnergo, kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp tiên phong: "Ngoài chính sách của Chính phủ, người dân nâng cao nhận thức, bản thân các doanh nghiệp lớn phải tiên phong về chuyển đổi năng lượng, cam kết về không phát thải. Đây sẽ là động lực rất lớn để Việt Nam đạt được mục tiêu về 'Net Zero' đã đề ra".

Đưa ra một góc nhìn thực tế và đầy cảm hứng, ông David Payne, chuyên gia Quản lý chương trình quốc tế của UNDP Việt Nam, khuyến nghị một mục tiêu đo lường được hàng ngày. Ông trích lời một chuyên gia: "Đừng chỉ đặt mục tiêu giảm phát thải, hãy đặt mục tiêu cho chất lượng không khí".

"Vậy nên, tôi đề xuất một điều: Hãy lấy không khí sạch và bầu trời xanh làm thước đo. Chúng ta có thể đo lường nó hàng ngày và hàng năm. Hãy lấy đó làm mục tiêu hành động đến năm 2050. Hãy liên kết ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu, và xem xét những hành động chúng ta thực hiện đến năm 2050 có thể đo lường được hôm nay, ngày mai, năm sau và năm sau nữa, về không khí sạch ở Hà Nội và Việt Nam", ông David Payne kết luận.