Thông tin quan trọng liên quan bảo hiểm xã hội chính thức có hiệu lực, hàng triệu người nên nắm

Quy định cụ thể về chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc

Kề từ ngày 30/11/2025, Nghị định số 274/2025/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực quy định cụ thể về chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN); khiếu nại, tố cáo về BHXH. Đáng chú ý, nghị định cũng quy định cụ thể và giúp phân biệt rõ ràng giữa hành vi “chậm đóng” - “trốn đóng” BHXH, BHTN.

Theo đó, tại Điều 3, Điều 6 Nghị định số 274/2025/NĐ-CP, hành vi chậm đóng BHXH sẽ được xem xét chuyển thành trốn đóng BHXH khi người sử dụng lao động không khắc phục sau thời hạn 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn đóng BHXH, BHTN theo quy định hoặc sau khi cơ quan BHXH đã có văn bản đôn đốc thực hiện trách nhiệm đóng mà vẫn không thực hiện nghĩa vụ.

Thông tin quan trọng liên quan bảo hiểm xã hội (Ảnh minh họa).

Theo Điều 6 Nghị định số 274/2025/NĐ-CP, thời điểm chuyển hành vi từ chậm đóng BHXH, BHTN sang trốn đóng được xác định như sau:

Trường hợp 1, người sử dụng lao động chưa đăng ký tham gia BHXH, BHTN cho lao động sau 60 ngày tính từ lúc hết hạn. Thời điểm trốn đóng được tính từ ngày 61 trở đi.

Trường hợp 2, người sử dụng lao động đăng ký tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, BHTN thấp hơn quy định. Với đơn vị đóng hàng tháng, trốn đóng được tính từ sau ngày cuối cùng của tháng kế tiếp của tháng phát sinh tiền lương đã đăng ký làm căn cứ đóng.

Với đơn vị đóng 3 hoặc 6 tháng một lần, hành vi này được xác định từ sau ngày cuối cùng của tháng kế tiếp chu kỳ đã đăng ký làm căn cứ đóng.

Trường hợp 3, người sử dụng lao động chậm đóng dù đã được Cơ quan Bảo hiểm xã hội đôn đốc. Nếu văn bản gửi trong 45 ngày từ khi hết hạn đóng mà doanh nghiệp không nộp sau 60 ngày, hành vi bị chuyển thành trốn đóng từ ngày thứ 61. Nếu đơn vị bị gửi văn bản sau 45 ngày thì trốn đóng tính từ ngày thứ 15 kể từ khi Cơ quan Bảo hiểm xã hội ban hành văn bản.

Phạt tiền lãi trốn đóng BHXH, BHTN 0,03%/ngày

(Ảnh minh họa)

Doanh nghiệp bị khi bị xác định trốn đóng BHXH, BHTN phải nộp toàn bộ số tiền trốn đóng. Đồng thời phải nộp thêm tiền lãi bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền và số ngày trốn đóng.

Ngoài ra, hành vi trốn đóng bảo hiểm có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu đủ yếu tố cấu thành tội theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Ngoài ra, Nghị định 274/2025 cũng quy định rõ dù thuộc một trong các hành vi được xác định là trốn đóng theo khoản 1 Điều 39 Luật BHXH, đơn vị sẽ không bị xem là trốn đóng nếu rơi vào một trong các lý do sau:

- Thiên tai lớn như bão, lũ, ngập lụt, động đất, hỏa hoạn, hạn hán kéo dài và các loại thiên tai khác gây ảnh hưởng trực tiếp, nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất – kinh doanh.

- Dịch bệnh nguy hiểm đã được cơ quan có thẩm quyền công bố, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động và khả năng tài chính của doanh nghiệp.

- Tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật, gây ảnh hưởng đột xuất, bất ngờ đến hoạt động của cơ quan, tổ chức, người sử dụng lao động.

Các lý do trên phải căn cứ theo văn bản công bố của cơ quan có thẩm quyền về phòng chống thiên tai, tình trạng khẩn cấp, phòng thủ dân sự hoặc phòng chống dịch.

Cạnh đó, các đơn vị sẽ không bị xem là trốn đóng BHXH gặp các sự kiện bất khả kháng khác theo quy định của pháp luật dân sự.