Thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học sắp có thay đổi lớn: Học sinh, phụ huynh cần chuẩn bị gì?

Kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học sắp có nhiều thay đổi quan trọng. Từ việc bỏ xét tuyển học bạ đến thi trên máy tính, những điều chỉnh này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch học tập của hàng triệu học sinh, phụ huynh trên cả nước.

Xét tuyển học bạ gây tranh cãi

Trong nhiều năm trở lại đây, xét tuyển đại học bằng học bạ đã trở thành một phương thức phổ biến, được nhiều trường áp dụng như một cách mở rộng cơ hội cho thí sinh. Không ít học sinh nhờ vào phương thức này mà có thêm lựa chọn thay vì chỉ phụ thuộc vào điểm thi tốt nghiệp THPT.

Tuy nhiên, đi cùng với lợi ích, phương thức này cũng tạo ra nhiều mối lo ngại. Việc các trường có quy định xét tuyển học bạ riêng, không đồng bộ, đã khiến nhiều người đặt câu hỏi về tính công bằng. Hơn nữa, áp lực “làm đẹp” học bạ – dù chỉ là tin đồn – vẫn âm ỉ tồn tại và dấy lên nghi ngờ trong xã hội.

Vì lẽ đó, trong một hội nghị gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đặt vấn đề: Liệu có nên tiếp tục duy trì xét tuyển học bạ hay dừng hẳn để tái thiết lập sự công bằng trong tuyển sinh?

Hiện tại, vẫn chưa có quyết định cuối cùng, nhưng việc mở ra thảo luận này cho thấy, chính sách tuyển sinh đại học trong thời gian tới chắc chắn sẽ có điều chỉnh. Và dù là hướng nào đi nữa, điều quan trọng là học sinh và phụ huynh cần sẵn sàng tâm thế thay đổi, không nên phụ thuộc vào một con đường duy nhất để vào đại học.

Học sinh lớp 12 đang chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT, kỳ thi có thể sẽ thay đổi hình thức trong thời gian tới.

Có cần giới hạn nguyện vọng đăng ký?

Một điểm nóng khác trong đề xuất đổi mới là việc xem xét giới hạn số lượng nguyện vọng xét tuyển mà mỗi thí sinh được phép đăng ký. Hiện nay, học sinh có thể đăng ký không giới hạn – điều này tuy mang lại sự linh hoạt, nhưng cũng khiến công tác xét tuyển trở nên phức tạp, nhiều khi gây lãng phí nguồn lực cho cả thí sinh và các trường đại học.

Thực tế cho thấy, có học sinh đăng ký hàng chục nguyện vọng, nhưng chỉ thực sự quan tâm một hoặc hai trường. Việc này dẫn đến tình trạng “ảo” trong tuyển sinh – các trường khó nắm bắt chính xác số lượng sinh viên thực tế trúng tuyển, còn học sinh thì dễ rơi vào thế bị động nếu không theo dõi kỹ thông tin hoặc thay đổi lựa chọn quá trễ.

Việc đặt ra giới hạn không nhằm cắt giảm quyền lựa chọn của thí sinh, mà để khuyến khích các em suy nghĩ kỹ lưỡng hơn, xác định rõ hướng đi và tập trung vào những nguyện vọng thực sự phù hợp với năng lực, sở thích cũng như điều kiện của bản thân.

Chuẩn bị cho kỳ thi trên máy tính

Ngoài các đề xuất liên quan đến xét tuyển, một thay đổi mang tính chiến lược khác đang được đặt lên bàn nghị sự là việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học trên máy tính.

Nếu như trước đây, thi trực tuyến vẫn chỉ là ý tưởng hoặc thử nghiệm nhỏ lẻ, thì hiện nay, mục tiêu đã trở nên rõ ràng hơn: đến năm 2027, Việt Nam sẽ thí điểm kỳ thi tốt nghiệp THPT trên nền tảng máy tính tại một số địa phương. Đây là bước đi nằm trong lộ trình chuyển đổi số toàn diện của ngành giáo dục, với mục tiêu giảm tải, tăng hiệu quả và tiệm cận các tiêu chuẩn quốc tế.

Để phục vụ cho lộ trình này, các hệ thống dữ liệu giáo dục sẽ được chuẩn hóa và số hóa. Từ học bạ, bằng tốt nghiệp cho đến thông tin cá nhân đều sẽ được quản lý bằng mã định danh riêng – giúp minh bạch hóa quy trình xét tuyển, thi cử và lưu trữ hồ sơ.

Dù vẫn còn không ít băn khoăn về hạ tầng công nghệ, mức độ sẵn sàng của giáo viên và học sinh, nhưng một điều rõ ràng: kỳ thi trên máy tính không còn là chuyện xa vời. Nó đang được từng bước chuẩn bị, và sẽ đến nhanh hơn chúng ta tưởng nếu mọi thứ được triển khai đúng lộ trình.

Thi tốt nghiệp THPT trên máy tính dự kiến được triển khai thí điểm vào năm 2027, đánh dấu bước chuyển đổi số quan trọng trong giáo dục. (Ảnh minh họa)

Gia đình cần làm gì trước những thay đổi này?

Những điều chỉnh trong chính sách thi và tuyển sinh sắp tới không chỉ là vấn đề của ngành giáo dục, mà là câu chuyện của từng gia đình. Việc nắm bắt thông tin sớm, chủ động tìm hiểu và cập nhật kịp thời sẽ giúp học sinh không rơi vào thế bị động khi kỳ thi đến gần.

Phụ huynh cần đồng hành cùng con, không chỉ trong việc học tập mà cả trong định hướng ngành nghề, lựa chọn nguyện vọng và phương thức xét tuyển phù hợp. Sự chuẩn bị từ sớm, thái độ linh hoạt trước thay đổi và tinh thần học hỏi sẽ là “chìa khóa” giúp các em vững vàng bước vào những giai đoạn quan trọng của hành trình học tập.