Sự kỳ lạ bức chân dung lật mặt "yêu râu xanh"

Thật kỳ lạ, khi hung thủ lộ diện mới biết hình vẽ giống trên 80%. Việc này đóng góp không nhỏ vào sự thành công của chuyên án mang bí số ĐB 99, chấm dứt "cơn lốc đen" do thủ phạm gây ra đang tác oai, tác quái về đêm dọc QL51.

"Cơn lốc đen" và lời đồn "xuất qủy nhập thần" của hung thủ

Nhằm bảo đảm thu thập chứng cứ phục vụ cho công tác điều tra và xét xử sau này, Ban chuyên án ĐB 99 rất chú trọng chỉ đạo công tác mở rộng điều tra nắm bắt tình hình, hệ thống từng vụ án xảy ra trên địa bàn, đặc biệt là phải mô tả cho được đặc điểm nhận dạng "yêu râu xanh mặc quần xì đỏ", thông qua lời khai của các bị hại và nhân chứng. Đồng thời, tiến hành dựng lại hiện trường, lấy lời khai người bị hại, nhân chứng và người có liên quan tới 27 vụ trộm cắp, hiếp dâm xảy ra ở các xã dọc QL51 thuộc địa bàn huyện Long Thành (tỉnh Đồng Nai) và huyện Tân Thành (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu).

Các quán cà phê ven đường QL51 là tâm điểm để "yêu râu xanh" gây án.

Trong quá trình điều tra, Ban chuyên án ĐB 99 gặp rất nhiều khó khăn trong công tác xác định chân dung và danh tính thủ phạm. Mặc dù, Ban chuyên án ĐB 99 đã tìm mọi cách để chuyển hướng điều tra, truy bắt thủ phạm như lập các chốt trọng yếu giám sát 24/24h trên QL51, vận động nhân dân tố giác thủ phạm,... nhưng vẫn không có hiệu quả khả quan nào. Đáng nói, nhiều lần thủ phạm đi gây án bị lực lượng trinh sát phát hiện truy đuổi, dù huy động lực lượng lên tới trăm người mật phục, hắn vẫn thoát khỏi vòng vây một cách ngoạn mục như kẻ "xuất quỷ nhập thần". Vì vậy, Thiếu tướng Hùng và Ban chuyên án ĐB 99 chỉ còn cách tìm người vẽ phác họa chân dung thủ phạm một cách chính xác rồi mới tiến hành truy bắt được. Theo đó, phương án tìm tới các nạn nhân để vẽ lại chân dung thủ phạm qua những lời kể là khả thi nhất. Như thế sẽ dễ dàng nhận diện thủ phạm hơn để phục vụ quá trình truy bắt.

Trong báo cáo sơ bộ của Ban chuyên án ĐB 99 có ghi nhận, trước đây, trong các vụ án hình sự, nhiều cơ quan CSĐT của ta đã thực hiện vẽ chân dung thủ phạm qua lời kể của nạn nhân và nhân chứng. Nhưng cuối cùng chỉ dừng lại ở phần mô tả, vì lúc đó ta chưa có nhiều kinh nghiệm vẽ chân dung thủ phạm. Lần này, theo đề nghị của đồng chí Phạm Văn Dơi, Trưởng phòng KHHS Công an tỉnh Đồng Nai - Ban chuyên án ĐB 99 quyết định trưng dụng họa sỹ vẽ truyền thần Võ Tấn Thành (lúc đó ông khoảng 45 tuổi, P. Bửu Hòa, TP.Biên Hòa, Đồng Nai - PV) - nổi tiếng với khả năng vẽ chân dung qua lời kể tại TP. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, cùng các điều tra viên xuống các địa bàn thủ phạm gây án khảo sát và lấy lời khai của nạn nhân và nhân chứng để vẽ phác thảo chân dung thủ phạm.

Đầu tháng 7/1999, đích thân Chỉ huy chuyên án ĐB 99 Đại tá (nay là Thiếu tướng) Nguyễn Phi Hùng - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm, Bộ Công an tới tìm họa sỹ Võ Tấn Thành đề nghị ông giúp đỡ Ban chuyên án vẽ phác họa chân dung thủ phạm của chuyên án ĐB 99. Không chút ngần ngại, họa sỹ Võ Tấn Thành nhận lời ngay.

Chân dung thủ phạm gây án qua nét vẽ phác thảo của họa sỹ Võ Tấn Thành và chân dung
"yêu râu xanh mặc quần xì đỏ" Phó Văn Chính khi bị bắt (Ảnh bên trái); Họa sỹ
vẽ truyền thần Võ Tấn Thành (Ảnh bên phải).

Họa sỹ vẽ chân dung và sự kỳ lạ về bức hình lật mặt hung thủ

Từ khi nhận lời góp sức phá chuyên án ĐB 99, bước chân của họa sỹ Võ Tấn Thành luôn theo sát các điều tra viên trong Ban chuyên án, để đến gặp từng nạn nhân, nhân chứng của 27 vụ án cướp của, hiếp dâm do tên "yêu râu xanh mặc quần xì đỏ" gây ra dọc QL51. Câu chuyện về tên cướp háo sắc chỉ mặc một chiếc quần xì đỏ, tay cầm xà beng cạy cửa để cướp và hiếp trở thành nỗi khiếp đảm của những người sinh sống trên QL51, dần đi vào tâm trí của người họa sỹ. Lúc này, áp lực tìm ra thủ phạm phá án không những đè nặng lên vai các điều tra viên trong Ban chuyên án ĐB 99, mà còn là trách nhiệm cao cả của toàn dân. Vì thế, họa sỹ Võ Tấn Thành tự nhủ, phải hạ quyết tâm cao nhất để vẽ thành công bức chân dung của thủ phạm nhằm đưa hắn ra ánh sáng của pháp luật.

Qua lời kể của các nạn nhân, thủ phạm có tuổi đời từ 30 - 40 tuổi, cao 1m60 - 1m70, tóc dài chấm vai, màu đen, rẽ ngôi ở giữa, phía trước gọn, phía sau quăn, mặt xương, dài vừa phải, hai gò má cao, lông mày không rậm, sống mũi thẳng, mắt hai mí, miệng trung bình, môi đen không dày, răng đều, nhỏ, kẽ răng đen (do hút thuốc lá nhiều - PV). Ngoài ra, thủ phạm còn có nước da ngăm đen, tai tái,... Họa sỹ Võ Tấn Thành nhanh chóng ghi lại những đặc điểm của tên thủ phạm và dùng ngòi bút (vẽ bằng bút chì - PV) của mình phác họa chân dung hắn trên giấy.

Bằng phương pháp vẽ căn bản họa hình mô tả chân dung, sau hai tháng, "tác giả" của những vụ cướp, hiếp gây chấn động QL51 dần "hiện nguyên hình" trên bản phác thảo. Qua nhiều lần chỉnh sửa, đối chiếu, cuối cùng nhiều nhân chứng, bị hại đều thừa nhận hình ảnh trong bản vẽ mô tả chân dung thủ phạm có đặc điểm giống đối tượng gây án. Vì thế, Ban chuyên án ĐB 99 quyết định dùng hình ảnh này để chỉ đạo lực lượng điều tra phối hợp, phát hiện đối tượng trong chuyên án và vây bắt.

Với những đặc điểm trong hình vẽ phác thảo, qua rà soát các đối tượng hình sự trên địa bàn huyện Long Thành (tỉnh Đồng Nai) và huyện Tân Thành (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), lực lượng cảnh sát phát hiện tên Phó Văn Chính (SN 1963, hộ khẩu đăng ký thường trú tại 85/847 Nguyễn Văn Nghi, P.7, Q. Gò Vấp, TP. HCM) đang cư ngụ tại xã Mỹ Xuân (huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) có đặc điểm nhận dạng giống với đối tượng của chuyên án ĐB 99 và có nhiều dấu hiệu nghi vấn. Ngay lập tức, Ban chuyên án nhận định, có khả năng Phó Văn Chính là đối tượng có liên quan đến 27 vụ án cướp, hiếp trên QL51, cần nhanh chóng xác minh làm rõ.

Đồng thời, Ban chuyên án tiếp tục nhận định đối tượng sau một thời gian không gây án sẽ không có tiền tiêu xài. Mặt khác, do bản năng, thói quen khó chấm dứt hành vi phạm tội nên đối tượng sẽ tiếp tục gây án trở lại. Do đó, Ban chuyên án chỉ đạo các lực lượng điều tra cần phối hợp, tăng cường công tác tuần tra kiểm soát 24/24h trên toàn tuyến QL51, nếu phát hiện đối tượng gây án, bằng mọi biện pháp đấu tranh cũng phải bắt bằng được thủ phạm. Đến 4h sáng ngày 30/09/1999, lực lượng tuần tra trên QL51 phát hiện Phó Văn Chính nên truy đuổi và bắt giữ hắn cùng với tang vật là chiếc xe đạp vừa mới "chôm" được của một gia đình trên QL51.

Tại cơ quan công an, sau một hồi quanh co chối cãi, Phó Văn Chính phải cúi đầu nhận tội, khi chủ nhân của chiếc xe đạp tới trình diện để đối chất với hắn. Sau đó, hắn lần lượt phải đối chất với các nạn nhân của 27 vụ cướp, hiếp mà hắn gây ra dưới sự chứng kiến của các điều tra viên, không thể chối cãi được nữa. "Yêu râu xanh mặc quần xì đỏ" - Phó Văn Chính cúi đầu nhận tội, kết thúc "cơn lốc đen" do hắn gây nên với những người dân sống dọc QL51.

Nói về quá trình vẽ phác thảo chân dung thủ phạm, họa sỹ Võ Tấn Thành nhớ lại: "Lúc đầu cũng rất khó xác định vì tôi còn thiếu kinh nghiệm. Tôi phải mất 15 ngày để phác họa ra khuôn mặt đơn giản bằng cây bút chì, sau đó cho nạn nhân xem để điều chỉnh thêm. Tiếp đó là 10 ngày nữa để khắc họa thêm những nét sâu hơn lên ngũ quan và cuối cùng lại thêm gần 10 ngày nữa để hoàn thiện hẳn khuôn mặt".   

Tâm sự của một người là Kỹ thuật Hình sự

Sau khi chuyên án ĐB 99 kết thúc, chính đồng chí Phạm Văn Dơi, lúc ấy là Trưởng phòng Kỹ thuật Hình sự, Công an tỉnh Đồng Nai cũng nhận định: "Nhờ những nét vẽ chân dung thủ phạm của họa sỹ Võ Tấn Thành mà lực lượng công an phá án nhanh hơn, anh em chiến sỹ đỡ tốn mồ hôi xương máu hơn khi truy bắt tên tội phạm nguy hiểm này..."