Những hủ tục "sex" tại một số lễ hội cổ truyền

10:22 30/12/2013

Những năm đầu của thế kỷ XX, ở miền Bắc Việt Nam có những lễ hội rất độc đáo liên quan tới hoạt động tình dục của con người. Những lễ hội này hoặc là tái hiện trực tiếp, hoặc là gián tiếp thông qua những trò chơi mang nặng tính phồn thực.

Thế nhưng, cuộc sống hiện đại ngày nay đã khiến những lễ hội này chỉ còn vang bóng và biến tướng thành nhiều huyền tích khác nhau. 


Đình La Cả, nơi diễn ra lễ hội Tắt đèn nổi tiếng.

Theo các tài liệu dân tộc học và văn hóa học chép về lễ hội làng La (thuộc phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông xưa, nay thuộc phường Dương Nội, quận Hà Đông, Hà Nội) thì trong đêm rã đám, trai gái trong làng có thể mặc sức ve vuốt, ôm ấp, thậm chí là có quan hệ “yêu đương”. Những người phụ nữ có thai trong những ngày này sẽ không bị làng phạt vạ như những trường hợp khác.

Cả năm mới có một đêm

Làng La Khê Nam - tục gọi là làng La (nay thuộc phường Dương Nội, quận Hà Đông, Hà Nội) xưa kia có một lễ hội rất thú vị. Hiện nay, các tài liệu văn hóa học chép về lễ hội này còn giữ được khá nhiều và đều kể về câu chuyện kỳ lạ này. Căn cứ vào bản khai thần tích, thần sắc làng La năm 1938, thì vị thành hoàng làng là cụ Đương Cảnh Công. Theo thần tích thì sinh thời, ngài theo học Tản Viên Sơn thánh rồi kết hôn với con gái của động chủ Ma Thị (mẹ nuôi của Sơn Tinh).

Sau khi kết hôn, ngài đưa vợ về làng La sinh sống. Đến đời Vua Hùng Duệ Vương, thú dữ hoành hành làm hại con người, vua cho mời dũng sĩ về dẹp trừ. Ngài bèn ra sức giúp vua đuổi lui bầy thú dữ, bảo vệ dân làng. Sau cùng, ngài diệt được chúa sơn lâm là con “hổ lang mép vàng” hung dữ nhất. Nhờ công lao to lớn đó nên khi ngài mất, vua phong làm Đô đốc Linh ứng Đại vương và người dân tôn làm thành hoàng làng.

Tuy nhiên, nhà nghiên cứu văn hóa Toan Ánh lại chép trong công trình nghiên cứu của mình về lễ hội này như sau: “Vị thành hoàng làng lúc sinh thời vốn là một tên đạo chích, lại dâm bôn, chết nhằm giờ thiêng được dân làng thờ phụng”. Cũng vì thành hoàng làng là đạo chích nên lễ hội chính diễn ra vào buổi đêm và phải tắt đèn. Vì thế, người dân sau này gọi đây là lễ hội Tắt đèn. Lễ hội diễn ra từ ngày mùng 7 tới ngày mùng 10 tháng giêng hằng năm.


Cụ Nguyễn Văn Trinh: Trong đêm rã đám hội làng, người dân tổ chức “đánh bệt”
để nhớ 
 tới sự tích vị thần đánh hổ.

Nguyên vào hôm cuối của buổi lễ (tức là tối ngày mùng 10 tháng giêng) có diễn ra lễ rước thành hoàng làng từ miếu của làng hồi cung (rước về đình làng). Trước kia, lúc rước thần hồi cung thì toàn thể dân làng phải tham dự, từ nam phụ lão ấu, bà già, con gái còn son trẻ hay đã có chồng. Lễ hội kết thúc bằng đám tế đêm và mọi người chen chúc để xem tế dưới ánh đèn. Vì là ông thần ăn trộm nên phải tắt đèn thì ngài mới hành sự được (trong thần phả thì ghi là diễn lại sự tích bắt hổ). Khi buổi lễ được tổ chức trong hoàn cảnh đèn nến đã tắt, dân làng cũng nhân cơ hội mà “ăn trộm lẫn nhau”.

Nhà nghiên cứu Toan Ánh chép như sau: “Khi đèn nến tắt hết, họ muốn làm gì nhau thì làm. Đèn chỉ tắt trong khoảng một giờ. Tha hồ họ sờ soạng nhau, ông già sờ cô gái trẻ, cậu trai 18 lại nắm phải bà già... họ sờ chỗ này, họ sờ chỗ khác, rồi từ chỗ sờ soạng họ còn đi xa hơn nữa. Có tiếng cười rúc rích, có tiếng chí chóe ồn ào, lại có hơi thở mạnh. Dân làng cứ ăn trộm nhau cho tới khi đèn được thắp lên thì buổi tế coi như xong và lễ hội kết thúc”.

Theo lời truyền lại, năm nào làng La không thực hiện tục này thì trong làng, xã sẽ sinh ra lắm điều ngang trái, người vật chết chóc, mùa màng thất thu, buôn bán thua lỗ... Cũng tương truyền rằng, con gái mà lỡ có thai trong dịp hội làng thì sẽ không bị làng phạt vạ và không bị coi là vi phạm thuần phong, đạo đức. Ngược lại, làng sẽ giảm cho một nửa số tiền nộp cheo khi cưới vì cho rằng, có thai vào ngày đấy là được thánh ban lộc và năm đó làng sẽ gặp thuận lợi trong làm ăn sinh sống. Vì thế, ca dao mới có câu rằng “Bơi Đăm, rước Giá, hội Thầy/Vui thì vui vậy chẳng tày rã đám làng La”.

Thế nhưng, cổ tục này ngày càng mai một dần và biến mất hẳn trong đời sống xã hội hiện đại. Hiện nay, vẫn còn một số ý kiến cho rằng lễ hội làng La chỉ là một lễ hội diễn lại sự tích nhân vật lịch sử chứ không liên quan gì đến yếu tố phồn thực. Nó bị phủ lên một câu chuyện mang đậm yếu tố lịch sử và thế hệ con cháu làng giờ không ai còn nhớ tục lệ độc đáo của cha ông nữa.

Bị thay thế bằng huyền tích vị thần đánh hổ

Thực tế, lễ hội Tắt đèn không chỉ là đặc trưng riêng của làng La mà ở khá nhiều nơi cũng có tục này như lễ hội làng Niệm Thượng (huyện Võ Giàng, tỉnh Bắc Ninh – nay là huyện Quế Võ), làng Ngô Xá (huyện Võ Giàng, tỉnh Bắc Ninh - nay là huyện Quế Võ)... Tất cả những lễ hội như vậy đều mang tính giải thiêng, chống lại những luật lệ hà khắc của xã hội phong kiến xưa và cho phép con người trở lại với tự nhiên trong một thời gian ngắn.

Trò chuyện với phóng viên, cụ Nguyễn Văn Trinh -Trưởng ban khánh tiết đình La Cả - cho biết: “Làng La cổ trước kia bao gồm làng Dương Nội và làng Ỷ La, trong đó làng Dương Nội đóng vai trò chủ chốt trong việc tổ chức hội lễ cho cả làng và có quyền cắt cử người trong trông nom đình. Các cụ xưa tổ chức lễ hội làng từ ngày mùng 7-15 tháng giêng và được tổ chức 5 năm một lần. Nếu dân làm ăn thịnh vượng thì dân làng sẽ tổ chức lễ hội 3 năm một lần. Hiện nay, chúng tôi tổ chức lễ hội từ ngày mùng 7-10 tháng giêng”.

Cũng theo cụ Nguyễn Văn Trinh, vào đêm rã đám hội làng, người dân sẽ rước thành hoàng làng từ miếu của làng hồi cung, đồng thời diễn lại thần tích cụ Đương Cảnh Công đánh hổ. Tục này còn gọi là “đánh bệt”. Điều đặc biệt là trong quá trình diễn lại thần tích này, đèn, nến phải tắt hết. Một người sẽ đóng giả hổ, chui từ gầm hậu cung ra vồ người và quá trình đánh hổ diễn ra. Người đóng vai “hổ lang mép vàng” là một tráng niên tự nguyện đảm nhiệm khoác lên mình bộ da hổ được thửa công phu như thật. Hàng chục quan viên, tư văn sắm vai người đi săn. Hổ sẽ chạy mấy vòng quanh để cho đội săn đuổi bắt dưới sự trợ giúp của đội đóng giả chim kêu, vượn hú và trống chiêng rồn rập. Không khí náo nhiệt cho đến khi buổi lễ kết thúc. Ông từ sẽ chuyển ngai của thánh lên ban thờ trong thượng cung và lễ hội kết thúc.


Ngai thờ cụ Đương Cảnh Công trong đình làng.

Hiện nay, dân làng La không còn ai nhớ tới cổ tục tắt đèn ngày xưa nữa. Cụ Nguyễn Văn Trinh cũng nói rằng không biết tới tục lệ kỳ lạ của tổ tiên. Tuy nhiên, cũng có một số cách nhìn nhận khác. Tương truyền rằng, khi diễn ra trò đánh bệt thì tất cả đèn, đuốc đều tắt (tắt từ hai đến ba tiếng). Lúc đó, đình làng còn rậm rạp nhiều cây cối. Lúc này trai gái tự do gặp gỡ nhau, hoặc trong quá trình đuổi đánh bệt (trong đêm tối) thì trai gái cũng va chạm vào nhau, gọi là săn hổ nhưng thực ra đấy là lúc trai gái tự do đi tìm nhau, ai bắt ai, ai đuổi ai cũng mặc.

Đây là đêm “tháo khoán” nam nữ được tự do bình đẳng không cần giữ thứ bậc, lễ giáo. Đêm tắt đèn và trò trai gái tự do đùa nghịch là tục bắt buộc phải có của hội Rã La, các cụ trong làng bảo rằng tục này sẽ làm cho mùa màng sinh sôi, nảy nở, tươi tốt vì sinh lực của con người truyền xuống đất, đất lại truyền lại cho cây cối. Đây cũng có thể coi là một biến thể mới của tục “tắt đèn” khi xưa, tuy nhiên nó không đặc sắc bằng.

Thời nay, những cụ bô lão trong làng đều về với tiên tổ, lớp người mới không còn biết gì về tục lệ đầy phóng khoáng của cha ông nữa. Bởi thế, yếu tố phồn thực trong lễ hội này gần như đã mất hẳn và không thể phục hồi. Ngày nay, nó biến thành một lễ hội về nhân vật lịch sử thuần túy và những điều còn rơi rớt, có chăng chỉ là tục tắt đèn tế lễ lúc buổi đêm.

Theo Lao động
Ngành học không sợ AI ‘tranh việc’, chỉ 1,5 năm là xong: Lương lên tới 50 triệu/tháng, doanh nghiệp ‘trải thảm đỏ’ mời làm

Ngành học không sợ AI ‘tranh việc’, chỉ 1,5 năm là xong: Lương lên tới 50 triệu/tháng, doanh nghiệp ‘trải thảm đỏ’...

Kiến thức - 2 giờ, 28 phút trước

Trong bối cảnh thị trường lao động đang ngày càng yêu cầu tính thực tiễn và chuyên môn cao, nghề nấu ăn đang trở thành lựa chọn đáng giá của nhiều bạn trẻ sau...

Hàng triệu lao động trên cả nước sắp đón tin rất vui liên quan đến thuế

Hàng triệu lao động trên cả nước sắp đón tin rất vui liên quan đến thuế

Tin trong ngày - 2 giờ, 29 phút trước

Hàng triệu lao động trên cả nước sắp đón nhận một tin vui khi Bộ Tài chính đề xuất chính sách điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân...

Dinh thự từng 'ngốn' hết 5 tấn vàng của Công tử Bạc Liêu: Hơn 100 năm vẫn lộng lẫy, không gian sống chứng minh cho cuộc sống xa xỉ

Dinh thự từng 'ngốn' hết 5 tấn vàng của Công tử Bạc Liêu: Hơn 100 năm vẫn lộng lẫy, không gian sống...

Tin trong ngày - 2 giờ, 29 phút trước

Hơn một thế kỷ trôi qua, dinh thự của vị công tử nổi tiếng một thời - Trần Trinh Huy, vẫn sừng sững giữa lòng thành phố, lộng lẫy và kiêu sa. Nơi đây...

Hành động tưởng giúp người nhưng lại vi phạm quy định giao thông, có thể bị phạt tới hàng chục triệu đồng

Hành động tưởng giúp người nhưng lại vi phạm quy định giao thông, có thể bị phạt tới hàng chục triệu đồng...

Kiến thức - 2 giờ, 29 phút trước

Theo nghị định 168, vi phạm hành vi này có thể bị phạt tới hàng chục triệu đồng và trừ điểm giấy phép lái xe.

Sư phạm lên ngôi, học sinh giỏi 9 điểm/môn cũng rớt hàng loạt

Sư phạm lên ngôi, học sinh giỏi 9 điểm/môn cũng rớt hàng loạt

Tin trong ngày - 2 giờ, 30 phút trước

Những năm gần đây được xem là thời kỳ hoàng kim của ngành sư phạm, với điểm chuẩn đại học ở mức "chót vót". Năm 2024, tình trạng này tiếp tục diễn ra khi...

Từ 1/1/2026: Tăng lương tối thiểu vùng lên 9,2%, có đúng không?

Từ 1/1/2026: Tăng lương tối thiểu vùng lên 9,2%, có đúng không?

Kiến thức - 2 giờ, 28 phút trước

Hội đồng Tiền lương quốc gia mới đây đã họp phiên thứ nhất xem xét các ý kiến về việc tăng lương tối thiểu vùng.

Ngành học không sợ AI ‘tranh việc’, chỉ 1,5 năm là xong: Lương lên tới 50 triệu/tháng, doanh nghiệp ‘trải thảm đỏ’ mời làm

Ngành học không sợ AI ‘tranh việc’, chỉ 1,5 năm là xong: Lương lên tới 50 triệu/tháng, doanh nghiệp ‘trải thảm đỏ’...

Kiến thức - 2 giờ, 28 phút trước

Trong bối cảnh thị trường lao động đang ngày càng yêu cầu tính thực tiễn và chuyên môn cao, nghề nấu ăn đang trở thành lựa chọn đáng giá của nhiều bạn trẻ sau...

Hàng triệu lao động trên cả nước sắp đón tin rất vui liên quan đến thuế

Hàng triệu lao động trên cả nước sắp đón tin rất vui liên quan đến thuế

Tin trong ngày - 2 giờ, 29 phút trước

Hàng triệu lao động trên cả nước sắp đón nhận một tin vui khi Bộ Tài chính đề xuất chính sách điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân...

Dinh thự từng 'ngốn' hết 5 tấn vàng của Công tử Bạc Liêu: Hơn 100 năm vẫn lộng lẫy, không gian sống chứng minh cho cuộc sống xa xỉ

Dinh thự từng 'ngốn' hết 5 tấn vàng của Công tử Bạc Liêu: Hơn 100 năm vẫn lộng lẫy, không gian sống...

Tin trong ngày - 2 giờ, 29 phút trước

Hơn một thế kỷ trôi qua, dinh thự của vị công tử nổi tiếng một thời - Trần Trinh Huy, vẫn sừng sững giữa lòng thành phố, lộng lẫy và kiêu sa. Nơi đây...

Hành động tưởng giúp người nhưng lại vi phạm quy định giao thông, có thể bị phạt tới hàng chục triệu đồng

Hành động tưởng giúp người nhưng lại vi phạm quy định giao thông, có thể bị phạt tới hàng chục triệu đồng...

Kiến thức - 2 giờ, 29 phút trước

Theo nghị định 168, vi phạm hành vi này có thể bị phạt tới hàng chục triệu đồng và trừ điểm giấy phép lái xe.

Hóa thân thành búp bê Barbie, Hoa hậu Thanh Thủy hút hơn 16 triệu lượt xem

Sư phạm lên ngôi, học sinh giỏi 9 điểm/môn cũng rớt hàng loạt

Sư phạm lên ngôi, học sinh giỏi 9 điểm/môn cũng rớt hàng loạt

Tin trong ngày - 2 giờ, 30 phút trước

Những năm gần đây được xem là thời kỳ hoàng kim của ngành sư phạm, với điểm chuẩn đại học ở mức "chót vót". Năm 2024, tình trạng này tiếp tục diễn ra khi...

H'Hen Niê gây lo lắng vì làm điều này khi bầu bí, nghi vấn mang thai đôi

H'Hen Niê gây lo lắng vì làm điều này khi bầu bí, nghi vấn mang thai đôi

Chuyện làng sao - 3 giờ, 30 phút trước

Hoa hậu H'Hen Niê giải đáp trước nghi vấn mang song thai.

Đâu sẽ là 'thỏi nam châm' của bất động sản miền Bắc sau sáp nhập?

Đâu sẽ là 'thỏi nam châm' của bất động sản miền Bắc sau sáp nhập?

Tin trong ngày - 3 giờ, 8 phút trước

Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE) đã chỉ ra những điểm sáng tiềm năng trên bản đồ bất động sản miền Bắc sau khi sáp nhập...

Người dân 'mất trắng' quyền lợi BHYT, thậm chí bị thu hồi, khóa thẻ nếu không biết điều này

Người dân 'mất trắng' quyền lợi BHYT, thậm chí bị thu hồi, khóa thẻ nếu không biết điều này

Kiến thức - 3 giờ, 8 phút trước

Cách sử dụng thẻ BHYT khi khám chữa bệnh, hay những điều người dân không được làm tránh bị thu hồi hay khóa thẻ được quy định rất rõ trong Luật BHYT 2024 và...

Tại sao có những người đã kết hôn lại vẫn có nhiều 'người theo đuổi' xung quanh họ như vậy?

Tại sao có những người đã kết hôn lại vẫn có nhiều 'người theo đuổi' xung quanh họ như vậy?

Yêu - 3 giờ, 9 phút trước

Nhiều người thắc mắc, tại sao có người biết rõ bạn đã kết hôn, nhưng vẫn bất chấp tiến đến? Lý do thực sự là gì?

Danh sách gần 100 trường đại học công bố điểm sàn xét tuyển năm 2025

Danh sách gần 100 trường đại học công bố điểm sàn xét tuyển năm 2025

Tin trong ngày - 3 giờ, 9 phút trước

Hiện đã có gần 100 trường đại học trên cả nước công bố điểm sàn xét tuyển năm 2025, trong đó phần lớn có mức điểm sàn thấp hơn so với năm ngoái.

Có 3 món 'trường thọ' mà hàng trăm người sống trăm tuổi hay ăn, đứng đầu lại không phải là cá

Có 3 món 'trường thọ' mà hàng trăm người sống trăm tuổi hay ăn, đứng đầu lại không phải là cá

Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 9 phút trước

Một chương trình truyền hình nổi tiếng của Nhật Bản mang tên 'Sự khác biệt là gì?' đã thực hiện khảo sát trên 300 người Nhật từ 100 tuổi trở lên nhằm tìm lời...

Chỉ vài tháng tới, giao thông tại thủ đô Hà Nội sẽ có sự thay đổi rất lớn

Chỉ vài tháng tới, giao thông tại thủ đô Hà Nội sẽ có sự thay đổi rất lớn

Kiến thức - 3 giờ, 9 phút trước

Hệ thống camera có khả năng nhận diện biển số xe, điều khiển giao thông theo làn xanh, điều tiết lượng giao thông... nên dự kiến giao thông Hà Nội sẽ không cần đến...

Những con giáp nữ nào mà nhà chồng không dám đụng tới?

Những con giáp nữ nào mà nhà chồng không dám đụng tới?

Đời sống số - 3 giờ, 29 phút trước

Mỗi người có một tính cách khác nhau. Nguyên nhân dẫn đến tính cách khác nhau là vì con người chịu ảnh hưởng của những thứ xung quanh trên con đường trưởng thành, và...

Trường hợp nào được đi thẳng tuyến trên mà không cần giấy chuyển tuyến, vẫn hưởng bảo hiểm y tế 100%?

Trường hợp nào được đi thẳng tuyến trên mà không cần giấy chuyển tuyến, vẫn hưởng bảo hiểm y tế 100%?

Dòng sự kiện - 4 giờ, 38 phút trước

Có những trường hợp sẽ được đi thẳng đến tuyến trên mà vẫn được hưởng quyền lợi bảo hiểm y tế, mọi người nên biết kẻo mất quyền lợi.

Chính thức có thêm một di tích là hang đá 530 triệu năm tuổi tại Việt Nam

Chính thức có thêm một di tích là hang đá 530 triệu năm tuổi tại Việt Nam

Du lịch Việt - 4 giờ, 39 phút trước

Hang Dơi, quần thể đá cổ hình thành cách đây 530 triệu năm, vừa được công nhận là di tích cấp tỉnh, thu hút giới nghiên cứu và du khách khám phá.

Chị em gốc Việt thuộc nhóm 2% thông minh nhất thế giới: 15 tuổi tốt nghiệp Đại học, theo đuổi ngành AI và an ninh mạng

Chị em gốc Việt thuộc nhóm 2% thông minh nhất thế giới: 15 tuổi tốt nghiệp Đại học, theo đuổi ngành AI...

Đời sống trẻ - 4 giờ, 39 phút trước

Cả hai đều là gương mặt quen thuộc với cộng đồng người Việt ở nước ngoài nhờ loạt thành tích ấn tượng trong học tập.

Kể từ bây giờ, không có Sổ hộ khẩu tại địa phương có được cấp Sổ đỏ không?

Kể từ bây giờ, không có Sổ hộ khẩu tại địa phương có được cấp Sổ đỏ không?

Kiến thức - 4 giờ, 40 phút trước

Việc cấp sổ đỏ đối với trường hợp không có sổ hộ khẩu tại địa phương được quy định khá cụ thể và rõ ràng trong luật định.

Rộ tin xe máy điện Honda E-VO sắp về Việt Nam, giá dự kiến trên 100 triệu đồng

Rộ tin xe máy điện Honda E-VO sắp về Việt Nam, giá dự kiến trên 100 triệu đồng

Sản phẩm hot - 4 giờ, 40 phút trước

Gần đây, dân mạng xôn xao trước thông tin một đơn vị nhập khẩu xe máy tư nhân tại Việt Nam đang rục rịch đưa về mẫu xe máy điện hoàn toàn mới tên...

Tỉnh chỉ cách Hà Nội chưa tới 2 giờ xe ô tô, mới có nước nóng Kim Bôi được ví như 'vàng trắng'

Tỉnh chỉ cách Hà Nội chưa tới 2 giờ xe ô tô, mới có nước nóng Kim Bôi được ví như 'vàng...

Tin trong ngày - 4 giờ, 40 phút trước

Tận dụng lợi thế nguồn nước khoáng và cảnh quan thiên nhiên, nơi này tập trung phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng gắn với đô thị hóa.