Nhà tâm lý học: Mục tiêu có khả năng nhất của kẻ xấu không phải là những người phụ nữ ăn mặc hở hang hay ngoại hình đẹp, mà là hai người này

Năm 2018, một triển lãm đặc biệt mang tên “Bạn đã mặc gì khi đó?” được tổ chức tại Mỹ và Bỉ, trưng bày trang phục của 18 nạn nhân bị xâm hại tình dục cùng với câu chuyện của họ. Điều đáng chú ý là những trang phục này không hề hở hang hay khêu gợi, mà rất bình thường như áo phông, đồng phục lao động, đồ thể thao và thậm chí là váy trẻ em.

Những trang phục của nạn nhân bị xâm hại không hề hở hang hay khêu gợi, mà rất bình thường

Một dòng ghi chú trên chiếc váy của một bé gái 6 tuổi khiến nhiều người rơi nước mắt: "Mẹ luôn phàn nàn vì con không thích mặc váy nữa. Nhưng chuyện đó xảy ra khi con mới 6 tuổi."

Triển lãm này đã gióng lên hồi chuông thức tỉnh về một nhận thức sai lệch: thủ phạm gây án thường không lựa chọn nạn nhân dựa trên ngoại hình hay trang phục, mà dựa trên mức độ dễ ra tay và khả năng bị phát hiện thấp.

Theo các nhà tâm lý học, hành vi phạm tội thường phụ thuộc vào hai yếu tố chính: động cơ phạm tội và chi phí phạm tội. Khi một hành vi có rủi ro thấp nhưng lại dễ đạt được mục đích, khả năng nó được thực hiện sẽ cao hơn. Một số người có rối loạn nhân cách chống đối xã hội thậm chí gây hại chỉ để thỏa mãn cảm xúc tiêu cực cá nhân, mà không cần bất kỳ lý do cụ thể nào.

Theo các nhà tâm lý học, hành vi phạm tội thường phụ thuộc vào hai yếu tố chính: động cơ phạm tội và chi phí phạm tội (Ảnh minh họa)

Từ đó, các nhà nghiên cứu rút ra kết luận: trang phục không phải là yếu tố chính quyết định một người có bị tấn công hay không. Trái lại, những phụ nữ có hai đặc điểm sau đây lại dễ trở thành mục tiêu hơn cả.

Phụ nữ mặc đồ bình thường, có mức độ “ẩn mình” cao

Những người ăn mặc quá bình thường, không nổi bật thường dễ bị người xung quanh bỏ qua. Chính điều này lại khiến họ trở thành mục tiêu lý tưởng cho kẻ xấu. Khi người khác không để ý đến bạn, bạn sẽ ít nhận được sự hỗ trợ nếu có chuyện không hay xảy ra.

Kẻ phạm tội rất giỏi đánh hơi cơ hội. Họ thường tránh nhắm đến người dễ gây chú ý vì điều đó làm tăng rủi ro bị bắt. Ngược lại, một người ăn mặc giản dị, có sự hiện diện xã hội thấp lại khiến tội phạm cảm thấy hành vi của mình dễ dàng thực hiện hơn.

Thống kê của Ủy ban Phòng chống tội phạm Thụy Điển năm 2023 cho thấy: tỷ lệ tấn công tình dục vào mùa đông cao hơn 17% so với mùa hè. Điều này càng chứng minh rằng: trang phục kín đáo không làm giảm nguy cơ bị tấn công, mà chính việc ít người để ý mới khiến bạn dễ trở thành mục tiêu.

Ngôn ngữ cơ thể yếu đuối, thiếu tự tin

Không chỉ trang phục, ngôn ngữ cơ thể của nạn nhân cũng ảnh hưởng lớn đến quyết định của kẻ phạm tội. Một nghiên cứu tại Đại học Montreal (Canada) đã cho các tội phạm tình dục xem ảnh của nhiều phụ nữ có biểu cảm và tư thế khác nhau. Kết quả cho thấy: ngôn ngữ cơ thể yếu đuối (như cúi đầu, khép nép, co rút) có ảnh hưởng gấp 3 lần so với mức độ hở hang của trang phục trong việc thúc đẩy hành vi tấn công.

Kẻ xấu thường tránh những mục tiêu có vẻ mạnh mẽ, tự tin. Người thể hiện sự yếu đuối sẽ bị đánh giá là dễ kiểm soát, ít phản kháng và khó cầu cứu. Từ đó, chúng cho rằng khả năng thành công cao hơn, rủi ro thấp hơn.

Các tội phạm tình dục xem ảnh của nhiều phụ nữ có biểu cảm và tư thế khác nhau (Ảnh minh họa)

Không nên đổ lỗi cho nạn nhân

Một thực tế đau lòng là trong nhiều vụ việc, dư luận lại quay sang chỉ trích nạn nhân: vì ăn mặc như vậy, vì không chống cự… Trong khi kẻ phạm tội, người thực sự cần bị lên án lại không chịu trách nhiệm tương xứng.

Tâm lý học tội phạm cho thấy: nguồn gốc của tội ác nằm ở kẻ phạm tội, không phải ở nạn nhân. Việc tự bảo vệ bản thân không có nghĩa là nạn nhân có lỗi mà đơn giản là giảm thiểu rủi ro trong một xã hội còn tồn tại những mặt tối.