Nhà cổ 150 tuổi tại TP.HCM: Nơi công tử Bạc Liêu ăn chơi 'khét tiếng' từng ghé qua, cột gỗ quý đến nay vẫn đen bóng

Tọa lạc trong một khuôn viên xanh mát tại xã Nhà Bè (TP. HCM), ngôi nhà cổ của gia đình ông Nguyễn Kim Chung (79 tuổi) là một trong những công trình cổ hiếm hoi của Sài Gòn còn giữ được gần như nguyên vẹn giá trị kiến trúc và văn hóa sau gần một thế kỷ rưỡi.

Kiệt tác kiến trúc không dùng một chiếc đinh

Ngôi nhà được xây dựng từ năm 1879 bởi cụ Nguyễn Văn Trọng (húy danh Nguyễn Hiền Hào), ông cố của ông Chung, khi cụ còn là một viên quan dưới triều vua Minh Mạng. Để dựng nên công trình này, gia chủ đã mời những người thợ mộc tay nghề cao từ Huế vào Nam. Ông Chung kể, cụ Trọng đã thuê đội thợ mộc cất công chạm khắc, dựng dựng suốt ba năm mới hoàn thành.

Nhà cổ 150 tuổi tại TP.HCM

Ngôi nhà là sự hòa quyện độc đáo giữa tinh thần nhà rường Huế và những đường nét hoa văn châu Âu. Phần mái được lợp bằng ngói đỏ âm dương dày tới năm lớp, đến nay vẫn nguyên vẹn chưa từng phải thay mới. Bao quanh nhà là hệ thống cửa vòm, cột tường bằng gạch, xi măng đắp nổi hoa văn uốn lượn theo phong cách phương Tây.

Tuy nhiên, không gian chính bên trong lại được dựng hoàn toàn từ gỗ quý theo lối kiến trúc nhà rường truyền thống. Điều đặc biệt là toàn bộ kèo, cột, vách, bao lam… đều ghép mộng, không dùng một chiếc đinh nào. Kỹ thuật của thợ xưa tài hoa đến mức các mộng gỗ được bào, ghép khít đến mức sợi tóc cũng không lọt qua.

Để có được sự bền bỉ đó, vật liệu xây dựng đã được lựa chọn vô cùng kỹ lưỡng. Những cây gỗ cổ thụ lớn được đốn hạ, phần lõi cứng chắc nhất được dùng làm cột. Nhờ vậy, sau gần 150 năm, những chiếc cột gỗ vẫn đen bóng, không hề bị mối mọt, hư hỏng. Trên các xà ngang, bao lam, các nghệ nhân đã chạm khắc những họa tiết tinh xảo như hoa cúc, chim trĩ, mai, được cẩn xà cừ lấp lánh.

Nơi lưu giữ báu vật và dấu chân người nổi tiếng

Không gian bên trong nhà vẫn còn lưu giữ gần như nguyên vẹn nhiều cổ vật quý giá. Chính giữa là bàn thờ gia tiên với lư đồng, bình gốm cổ cùng những bức hoành phi, câu đối do cụ Trọng tự tay viết. Ông Chung tự hào kể về bộ trường kỷ bằng gỗ vải cổ thụ, chạm khắc tích Kim Vân Kiều truyện, đôi tượng voi gốm cổ được gia đình nâng niu gìn giữ suốt năm đời.

Ngôi nhà không chỉ là nơi chứng kiến bao thế hệ của một gia đình mà còn từng đón tiếp nhiều vị khách đặc biệt. Ông Chung nhớ rõ, thời trẻ ông từng thấy công tử Bạc Liêu (Trần Trinh Huy) thường lái ô tô từ trung tâm Sài Gòn xuống thăm cha ông, đưa cha ông về Bạc Liêu chơi.

Sau này, với vẻ đẹp cổ kính, ngôi nhà đã trở thành bối cảnh cho không ít bộ phim truyền hình đình đám như Dòng sông không quên, Mùa nước nổi, Ngọn cỏ gió đùa, Người Bình Xuyên…

Một điều đáng ngạc nhiên khác là thiết kế thông minh của ngôi nhà: mùa hè không gian bên trong vẫn mát rượi, mùa đông lại ấm áp nhờ sự phối hợp khéo léo của chất liệu gỗ, mái ngói dày và kết cấu thông thoáng.

Suốt nhiều năm qua, gia đình ông Nguyễn Kim Chung vẫn luôn trân trọng, gìn giữ từng chi tiết nhỏ nhất của ngôi nhà. Đây không chỉ là nơi lưu giữ ký ức của cha ông mà còn là một minh chứng sống động về bàn tay tài hoa của thợ xưa và là một phần hồn cốt văn hóa của vùng đất phương Nam hơn một thế kỷ trước.