Người dân có thể công chứng điện tử, trực tuyến ra sao từ ngày 1/7? Giá trị pháp lý có như văn bản giấy?

Luật Công chứng năm 2024 bổ sung bốn điều khoản quan trọng liên quan đến công chứng điện tử, nhấn mạnh vào tính an ninh, an toàn, bảo vệ thông điệp dữ liệu và bảo mật thông tin. Để đảm bảo chất lượng dịch vụ, chỉ những công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng đáp ứng đủ yêu cầu, bao gồm chữ ký số, trang thiết bị kỹ thuật đầy đủ và tài khoản công chứng điện tử, mới được phép cung cấp dịch vụ này.

Tùy thuộc vào nhu cầu của các bên tham gia giao dịch, công chứng điện tử có thể được thực hiện theo hai hình thức: trực tiếp và trực tuyến.

Người dân có thể công chứng điện tử, trực tuyến ra sao từ ngày 1/7? (Ảnh minh hoạ)

Công chứng điện tử trực tiếp: Tương tự như quy trình công chứng truyền thống, người yêu cầu công chứng vẫn phải giao dịch trực tiếp trước sự chứng kiến của công chứng viên. Hình thức này áp dụng cho tất cả các giao dịch dân sự.

Công chứng điện tử trực tuyến: Đây là hình thức mới, cho phép các bên không cần phải có mặt tại cùng một địa điểm mà vẫn có thể thực hiện giao dịch thông qua các phương tiện trực tuyến, dưới sự chứng kiến trực tiếp của công chứng viên. Tuy nhiên, theo Nghị định 104/2025 hướng dẫn thi hành Luật Công chứng 2024, hình thức này chỉ áp dụng cho các giao dịch dân sự, trừ các trường hợp đặc biệt như di chúc và giao dịch dân sự là hành vi pháp lý đơn phương khác.

Dù được thực hiện theo hình thức nào, sau khi hoàn tất giao dịch, công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng sẽ sử dụng chữ ký số để chứng nhận, tạo ra văn bản công chứng điện tử.

Một trong những ưu điểm quan trọng nhất của công chứng điện tử là giá trị pháp lý của văn bản điện tử được tạo ra hoàn toàn tương đương với văn bản công chứng giấy và có giá trị như bản gốc. Điều này giúp người dân và doanh nghiệp an tâm sử dụng văn bản công chứng điện tử trong các giao dịch pháp lý.

(Ảnh minh hoạ)

Luật Công chứng hiện hành chưa có quy định cụ thể về loại giao dịch nào bắt buộc phải làm thủ tục công chứng. Tuy nhiên, Luật Công chứng năm 2024 đã bổ sung quy định về các giao dịch phải công chứng, không theo hướng liệt kê cụ thể mà quy định tiêu chí xác định. Theo đó, các giao dịch quan trọng, đòi hỏi mức độ an toàn pháp lý cao và được luật quy định hoặc luật giao Chính phủ quy định phải công chứng.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong việc xác định các giao dịch phải công chứng, Bộ Tư pháp sẽ có trách nhiệm rà soát, cập nhật và đăng tải danh mục này trên Cổng thông tin điện tử của Bộ.