Nga đưa sang Việt Nam hàng trăm nghìn 'báu vật' dưới lòng đất: Nhập khẩu tăng 530%, trong khi tiềm năng trong nước còn bỏ ngỏ

Theo thống kê mới nhất của Cục Hải quan, hoạt động nhập khẩu quặng và khoáng sản của Việt Nam đang có xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ. Cụ thể, trong tháng 9/2025, cả nước đã nhập về gần 2,5 triệu tấn, trị giá hơn 271 triệu USD (hơn 7 nghìn tỷ đồng), tăng mạnh 51% về lượng và 54% về kim ngạch so với tháng 9/2024.

Tính chung cả 9 tháng năm 2025, tổng lượng nhập khẩu đạt 22,4 triệu tấn, trị giá trên 2,3 tỷ USD (hơn 60 nghìn tỷ đồng), tăng 15% về lượng và 8% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2024.

Australia và Brazil vẫn là hai thị trường cung cấp khoáng sản chủ đạo cho Việt Nam, chiếm tới 66,5% tổng kim ngạch nhập khẩu. Trong 9 tháng, Việt Nam nhập khẩu từ Australia 9,16 triệu tấn (902 triệu USD - hơn 23 nghìn tỷ đồng) và từ Brazil 6,06 triệu tấn (634 triệu USD - hơn 16 nghìn tỷ đồng).

Việt Nam xếp thứ 15 trên thế giới về diện tích khoáng sản.

Đáng chú ý nhất là sự tăng trưởng đột phá từ thị trường Nga. Chỉ riêng trong tháng 9/2025, nhập khẩu từ Nga đã tăng vọt 1.700% về lượng và 1.600% về kim ngạch. Lũy kế 9 tháng đầu năm, Nga đã đưa sang Việt Nam 233 nghìn tấn quặng và khoáng sản, trị giá hơn 43 triệu USD (hơn 1 nghìn tỷ đồng), tương đương mức tăng 530% về lượng và 230% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước.

Sự gia tăng nhập khẩu diễn ra trong bối cảnh Việt Nam là một quốc gia giàu tài nguyên, được xếp thứ 15 trên thế giới về diện tích khoáng sản với hơn 5.000 điểm mỏ.

Theo số liệu của Cục Địa chất khoáng sản Mỹ, Việt Nam sở hữu trữ lượng nhiều loại khoáng sản tầm cỡ thế giới, có ý nghĩa chiến lược. Có thể kể đến như đất hiếm (chiếm 4% trữ lượng, đứng thứ tư thế giới), bô-xít (chiếm 11% trữ lượng, đứng thứ ba thế giới), và fluorit (đứng thứ năm thế giới).

Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu khoáng sản của Việt Nam lại khá khiêm tốn. Thống kê của World Bank và S&P CapitalIQ cho thấy năm 2023, giá trị xuất khẩu chỉ đạt 3,9 tỷ USD (hơn 102 nghìn tỷ đồng), xếp hạng 41 thế giới. Thay vào đó, nước ta lại chủ yếu nhập khẩu quặng sắt để phục vụ cho ngành sản xuất sắt thép trong nước.

(Ảnh minh hoạ)

Việt Nam đã đặt mục tiêu hình thành một nền công nghiệp khai khoáng tiên tiến, hiện đại, gắn với mô hình kinh tế tuần hoàn và kinh tế xanh. Để hiện thực hóa mục tiêu này và giảm phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài, việc khai thác hiệu quả các mỏ trong nước được xem là giải pháp then chốt.

Phát biểu tại một hội nghị hồi tháng 2/2025, ông Trần Đình Long, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hòa Phát, đã đưa ra kiến nghị cụ thể. Ông nhấn mạnh: "Việt Nam có 2 mỏ lớn là Quý Sa và Thạch Khê. Mỏ sắt Thạch Khê là mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á, quy mô khoảng 500 triệu tấn, nằm tại Hà Tĩnh".

Ông cho rằng cần triển khai việc khai thác mỏ Thạch Khê để giải quyết cơ bản nguồn nguyên liệu hàng năm, tiết kiệm ngoại tệ. Đây được xem là một đề xuất quan trọng, có thể giúp giải quyết bài toán nghịch lý giữa tiềm năng tài nguyên và thực trạng nhập khẩu hiện nay.