Nên tặng cho hay để thừa kế khi sang tên Sổ đỏ cho con?

“Sang tên Sổ đỏ” là cách gọi thông dụng của người dân để chỉ thủ tục đăng ký biến động khi chuyển nhượng, tặng cho, hoặc thừa kế quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất.

1. Hiểu rõ về tặng cho và thừa kế quyền sử dụng đất

Thừa kế quyền sử dụng đất: Đây là việc chuyển giao quyền sử dụng đất từ người đã khuất sang người thừa kế, dựa trên di chúc hợp pháp hoặc quy định của pháp luật. Thủ tục sang tên Giấy chứng nhận (Sổ đỏ, Sổ hồng) theo hình thức thừa kế chỉ được tiến hành sau khi cha mẹ qua đời.

Tặng cho quyền sử dụng đất: Là một hình thức cụ thể của tặng cho tài sản. Người sử dụng đất chuyển giao quyền sử dụng đất của mình cho người khác khi còn sống mà không yêu cầu đền bù, với sự đồng ý của bên nhận tặng cho. Theo đó, thủ tục sang tên Giấy chứng nhận theo hình thức tặng cho được thực hiện khi cha mẹ còn sống.

2. Những điểm tương đồng giữa thừa kế và tặng cho

Theo Luật Đất đai 2024, cả hai hình thức tặng cho và thừa kế quyền sử dụng đất đều có những điểm chung sau:

2.1. Điều kiện để thực hiện quyền (áp dụng cho bên tặng cho/thừa kế khi đã có Giấy chứng nhận)

Căn cứ khoản 1 Điều 45 Luật Đất đai 2024, người sử dụng đất chỉ được thực hiện quyền tặng cho, thừa kế khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:

Đã có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Đất không đang có tranh chấp.

Quyền sử dụng đất không bị kê biên để đảm bảo thi hành án.

Đất còn trong thời hạn sử dụng.

Quyền sử dụng đất không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật.

2.2. Miễn thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ

Việc chọn giữa tặng và thừa kế phụ thuộc vào mong muốn và hoàn cảnh cụ thể của mỗi gia đình (Ảnh minh hoạ)

Nhà, đất nhận thừa kế hoặc là quà tặng giữa các đối tượng sau đây sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ:

Vợ với chồng.

Cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ.

Cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi.

Cha chồng, mẹ chồng với con dâu.

Cha vợ, mẹ vợ với con rể.

Ông nội, bà nội với cháu nội.

Ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại.

Anh, chị, em ruột với nhau.

Quy định này được nêu tại khoản 10 Điều 10 Nghị định 10/2022/NĐ-CP.

3. Nên tặng cho hay để thừa kế nhà đất cho con?

Việc lựa chọn giữa tặng cho và thừa kế phụ thuộc vào mong muốn và hoàn cảnh cụ thể của mỗi gia đình.

3.1. Ưu điểm của hình thức tặng cho

Quyền quyết định tuyệt đối: Cha mẹ có toàn quyền tặng cho quyền sử dụng đất (là tài sản riêng hoặc tài sản chung) cho bất kỳ người con nào mà không bị pháp luật cấm hoặc hạn chế.

Có thể lập hợp đồng tặng cho có điều kiện: Cha mẹ có thể quy định các điều kiện kèm theo việc tặng cho, ví dụ như con có nghĩa vụ nuôi dưỡng, chăm sóc cha mẹ, không được đuổi cha mẹ ra khỏi nhà,...

Giảm thiểu tranh chấp: So với hình thức thừa kế, tặng cho nhà đất ít có khả năng xảy ra tranh chấp giữa các con hơn, bởi vì cha mẹ có toàn quyền quyết định người nhận, diện tích nhận và thời điểm tặng cho.

3.2. Hạn chế của hình thức tặng cho

Có thể gây mâu thuẫn nếu không công bằng: Tuy tặng cho có thể giảm thiểu tranh chấp, nhưng nếu cha mẹ ưu tiên một hoặc một số người con hơn những người còn lại, điều này vẫn có thể dẫn đến mâu thuẫn giữa các anh chị em, đặc biệt khi so sánh với hình thức thừa kế theo pháp luật vốn chia đều.

3.4. Ưu điểm của hình thức thừa kế

(Ảnh minh hoạ)

- Thừa kế theo pháp luật: Nếu cha mẹ không có sự ưu tiên đặc biệt cho bất kỳ người con nào, hình thức thừa kế theo pháp luật sẽ đảm bảo sự công bằng, chia đều tài sản, giúp duy trì sự đoàn kết trong gia đình.

- Thừa kế theo di chúc: Cha mẹ có quyền để lại toàn bộ quyền sử dụng đất cho một người con. Tuy nhiên, có ngoại lệ đối với con dưới 18 tuổi hoặc mất năng lực lao động trên 18 tuổi, những người này vẫn có quyền hưởng di sản không phụ thuộc vào nội dung di chúc. So với tặng cho không điều kiện (ví dụ: không yêu cầu chăm sóc cha mẹ), thừa kế theo di chúc cho phép cha mẹ thay đổi nội dung di chúc (thay đổi người thừa kế, diện tích hưởng) nếu con không thực hiện đúng nghĩa vụ hoặc bổn phận.

3.5. Hạn chế của hình thức thừa kế

- Thừa kế theo pháp luật

Không thể hiện ý chí "chủ quan" của người sử dụng đất, chủ sở hữu nhà ở do tất cả những người cùng hàng thừa kế đều được hưởng phần di sản bằng nhau.

Việc sang tên chỉ có hiệu lực sau khi cha mẹ qua đời, tiềm ẩn rủi ro tranh chấp di sản thừa kế là quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở giữa những người thừa kế mà cha mẹ không thể lường trước.

- Thừa kế theo di chúc

Tương tự như thừa kế theo pháp luật, việc sang tên chỉ có hiệu lực sau khi cha mẹ qua đời, tiềm ẩn rủi ro tranh chấp di sản thừa kế, đặc biệt khi nội dung di chúc chỉ định cho một người mà không có sự xem xét đến những người hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc.

Không có phương án nào mang ưu điểm tuyệt đối khi cha mẹ sang tên Sổ đỏ cho con. Lựa chọn giữa tặng cho và thừa kế phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể của mỗi hộ gia đình. Trong trường hợp cha mẹ chỉ có một thửa đất, quy định về quyền hưởng dụng có thể được áp dụng để chia nhà đất cho con.