Một thay đổi lớn khiến học sinh trường chuyên toàn quốc phấn khởi, như 'hổ mọc thêm cánh'

Khung chương trình chuẩn hóa, bao quát 15 môn học

Dự thảo Thông tư về Chương trình giáo dục nâng cao môn chuyên trong trường chuyên đã mở ra một kỷ nguyên mới cho giáo dục mũi nhọn. Theo đó, chương trình nâng cao này sẽ được áp dụng cho 15 môn học đa dạng, bao gồm: Toán, Ngữ văn, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Địa lý, Lịch sử, Tiếng Anh, Tiếng Nga, Tiếng Pháp, Tiếng Đức, Tiếng Hàn, Tiếng Nhật và Tiếng Trung.

Nội dung của các môn học được xây dựng dựa trên nguyên tắc nâng cao từ chương trình hiện hành, đồng thời tiếp cận với những chủ đề mà quốc gia và quốc tế đang quan tâm. Mục tiêu cốt lõi của chương trình là phục vụ công tác đào tạo mũi nhọn, phát hiện và bồi dưỡng nhân tài, cũng như trang bị nền tảng vững chắc cho học sinh tham gia các kỳ thi học sinh giỏi trong nước và quốc tế.

Đào sâu kiến thức, tăng cường kỹ năng toàn diện

Học sinh các trường THPT chuyên trên toàn quốc sẽ có một chương trình giảng dạy riêng được chuẩn hoá thống nhất, tiếp cận với nội dung mà quốc gia và quốc tế đang quan tâm (Ảnh minh hoạ)

Chương trình nâng cao không chỉ dừng lại ở việc bổ sung kiến thức học thuật chuyên sâu mà còn chú trọng phát triển toàn diện năng lực cho học sinh chuyên. Các em sẽ được rèn luyện sâu sắc hơn về tư duy logic, khả năng phản biện, năng lực nghiên cứu và trình bày học thuật. Bên cạnh đó, chương trình còn giúp học sinh định hướng rõ nét hơn về con đường sự nghiệp tương lai.

Minh chứng cho sự đầu tư này, ở môn Ngữ văn, học sinh sẽ được tìm hiểu tới 21 chuyên đề sâu trong suốt 3 năm THPT, với nhiều nội dung vượt ra ngoài chương trình phổ thông đại trà. Đáng chú ý, chuyên đề về văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới sau năm 1986 sẽ được đưa vào giảng dạy, một lĩnh vực vốn chưa từng xuất hiện trong chương trình phổ thông thông thường.

Đối với môn Lịch sử, học sinh chuyên sử sẽ có cơ hội tiếp cận 9 chuyên đề đặc biệt và có tính thực tiễn cao, bao gồm các vấn đề thời sự và có ý nghĩa thời đại như: vấn đề Biển Đông, quan hệ Việt Nam – ASEAN, đường lối ngoại giao Hồ Chí Minh,…

Để đảm bảo chất lượng và chiều sâu của việc giảng dạy, chương trình cũng quy định rõ ràng thời lượng học cụ thể cho từng môn chuyên. Các môn như Toán, Ngữ văn và Ngoại ngữ sẽ có 70 tiết/năm học, trong khi các môn còn lại như Lịch sử, Địa lý, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học sẽ học 52 tiết/năm học. Với thời lượng mỗi chuyên đề sâu kéo dài khoảng 18-20 tiết, chương trình cam kết sẽ giúp học sinh đi vào chiều sâu kiến thức, tránh tình trạng học tập hời hợt.

Đặc biệt, đối với các môn thuộc lĩnh vực Khoa học Tự nhiên, Bộ GD&ĐT nhấn mạnh việc tăng cường thực hành, thí nghiệm và tích hợp công nghệ thông tin. Học sinh còn được định hướng khai thác và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong quá trình học tập.

Để tạo sự linh hoạt và cá nhân hóa trong học tập, chương trình sẽ có phần nội dung bắt buộc và phần lựa chọn bắt buộc, chiếm khoảng 20% thời lượng toàn chương trình. Điều này cho phép các trường và học sinh có thể điều chỉnh phù hợp với nhu cầu và sở thích riêng, đồng thời vẫn đảm bảo chuẩn chung về kiến thức.

Giải quyết "bài toán" chất lượng không đồng đều

Trong nhiều năm qua, trường chuyên luôn được xem là cái nôi phát hiện, nuôi dưỡng tài năng và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho quốc gia. Tuy nhiên, việc thiếu một chương trình môn chuyên thống nhất trên toàn quốc đã dẫn đến tình trạng chất lượng không đồng đều, thiếu tính định hướng chiến lược và khó kiểm soát đầu ra. Các trường chủ yếu dựa vào việc tự biên soạn tài liệu, gây ra những hạn chế nhất định.

(Ảnh minh hoạ)

Bộ GD&ĐT lý giải sự ra đời của chương trình chuẩn hóa này là để hiện thực hóa các quy định của Luật Giáo dục năm 2019 và Chương trình giáo dục phổ thông 2018, vốn đã xác định giáo dục chuyên là một bộ phận quan trọng của hệ thống giáo dục phổ thông. Việc ban hành chương trình chuẩn hóa sẽ đảm bảo tính đồng bộ, công bằng trong tổ chức dạy học giữa các địa phương và nhà trường, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bài bản và bền vững của giáo dục mũi nhọn.

Động lực mới cho học sinh tài năng

Chương trình giáo dục nâng cao môn chuyên không chỉ đơn thuần là một văn bản hành chính, mà còn được kỳ vọng sẽ tạo ra động lực học tập mạnh mẽ cho học sinh chuyên trên cả nước. Với lộ trình học tập rõ ràng, kiến thức mở rộng và chuyên sâu theo hướng hiện đại, cập nhật, học sinh sẽ có cơ hội khám phá sâu hơn lĩnh vực mình yêu thích, xác định sớm ngành nghề tương lai và chuẩn bị sẵn sàng cho những thử thách học thuật đỉnh cao.

Bên cạnh đó, các kỹ năng mềm như nghiên cứu, thuyết trình, học tập tự chủ, và khả năng khai thác công nghệ sẽ được trang bị ngay từ cấp THPT. Đây là những kỹ năng vô cùng quan trọng trong bối cảnh thế giới đang có những chuyển mình mạnh mẽ với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và những thay đổi không ngừng trong thị trường lao động.

Trong bối cảnh chương trình giáo dục phổ thông mới đang trong quá trình hoàn thiện và thực thi, việc có một chương trình nâng cao dành riêng cho trường chuyên được ví von như "hổ mọc thêm cánh". Điều này có nghĩa là học sinh chuyên không chỉ được học sâu hơn, mà còn được học đúng, học đủ với một khung chương trình bài bản, có định hướng lâu dài và thống nhất trên toàn quốc. Đây là bước tiến quan trọng khẳng định vai trò, vị thế của trường chuyên trong hệ thống giáo dục Việt Nam, không chỉ là nơi tập hợp học sinh giỏi, mà thực sự là cái nôi đào tạo nhân tài cho đất nước.