Loài ‘chó đất’ từng bị ghét bỏ, nay thành đặc sản tiền triệu, nhiều người thi nhau săn lùng

“Kẻ thù” một thời của nhà nông

Dế trũi, còn gọi là dế nhũi hay dế dũi, có danh pháp khoa học là Gryllotalpidae. Loài này sở hữu thân hình dày, đầu được bọc giáp cứng và hai chân trước phát triển như xẻng, thích nghi hoàn hảo cho việc đào hang dưới lòng đất. Chúng là loài ăn tạp, từ ấu trùng, giun đến rễ cây, cỏ non.

Trong mắt nhà nông, dế trũi từng bị xem là “kẻ thù” đáng sợ. Chúng thường đào đường hầm ngang dọc, cắn phá rễ cây non, làm cây héo úa, chậm phát triển hoặc chết hàng loạt, gây thiệt hại không nhỏ cho mùa màng.

Một đặc điểm thú vị của loài này là khả năng sống ở cả ba môi trường: bay, bơi và di chuyển trên mặt đất. Chính vì vậy, tại Trung Quốc, người dân gọi chúng là “hải không lục” (tạm dịch: biển, bầu trời, đất liền) và đặt cho biệt danh dân gian là “chó đất”.

Dế trũi

Ngày nay, cùng với xu hướng ẩm thực từ côn trùng, vị thế của dế trũi đã hoàn toàn thay đổi. Theo trang Sohu (Trung Quốc), loài này được xem như một nguồn thực phẩm sạch, chứa hàm lượng protein cao cùng nhiều nguyên tố vi lượng quý giá.

Không chỉ là món ăn, dế trũi còn xuất hiện trong y học cổ truyền châu Á như một vị thuốc có tác dụng lợi tiểu, chống phù nề và giải độc. Một số tài liệu dược học cổ Trung Hoa ghi nhận dế trũi có thể phơi khô, nghiền bột dùng để hỗ trợ điều trị các chứng tiểu ít, phù thũng.

Nhờ những giá trị này, giá dế trũi trên thị trường đã tăng vọt. Tại Trung Quốc, dế trũi khô hiện được bán với giá khoảng 280 Nhân dân tệ/kg (hơn 1,03 triệu đồng/kg). Ở Việt Nam, giá loại tươi dao động từ 300.000 đến 500.000 đồng/kg, tùy thời điểm.

Món ngon trên bàn tiệc từ Việt Nam đến Philippines

Tại Việt Nam, dế trũi được xem là món ăn bùi béo, thơm ngon. Đặc biệt ở các tỉnh Tây Bắc, món dế trũi rang lá chanh được rất nhiều thực khách yêu thích. Ngoài ra, chúng còn được chế biến thành các món chiên giòn, xào, áp chảo hay xiên nướng.

Không chỉ phổ biến ở Việt Nam và Trung Quốc, dế trũi còn là nguyên liệu cho món đặc sản nổi tiếng Kamaru ở Philippines. Người dân địa phương thường chế biến theo kiểu adobo (ướp giấm, tỏi, nước tương) hoặc chiên giòn, ăn kèm cà chua tươi. Món ăn này được đánh giá giàu protein và vitamin B, là đặc sản truyền thống của người dân vùng Pampanga.

Nhờ kết hợp giữa giá trị thực phẩm và dược liệu, dế trũi đang trở thành nguồn thu nhập mới cho nhiều hộ nông dân. Một số địa phương đã bắt đầu nuôi dế trũi thương phẩm để cung cấp cho nhà hàng và các cơ sở sản xuất dược liệu.

Từ một loài từng bị xem là “chó đất” phá hoại mùa màng, nay dế trũi đã “lột xác” trở thành đặc sản tiền triệu, minh chứng cho việc khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên có thể mang lại giá trị kinh tế bền vững.