Loài cá 'xấu xí hết phần thiên hạ' có vị đắng ngắt ở Quảng Ngãi, lại là đặc sản hiếm có khó tìm, dân địa phương chỉ bắt để ăn chứ không bán

Nguồn gốc của cái tên "bu đá" và đặc điểm nhận dạng

Cá bu đá sinh sống chủ yếu tại các khe suối và sông đầu nguồn ở các huyện miền núi của tỉnh Quảng Ngãi như Sơn Hà, Sơn Tây, và Trà Bồng. Chúng có kích thước khá nhỏ, thường chỉ bằng ngón tay cái của người lớn, với thân hình mỏng dẹp. Lưng cá nổi bật với hoa văn vằn vện xen kẽ các sọc ngang dọc, trong khi phần bụng lại có màu trắng hồng nhạt.

Cá bu đá

Tên gọi "cá bu đá" bắt nguồn từ tập tính sinh tồn đặc trưng của chúng. Để chống chọi với dòng nước chảy xiết, loài cá này thường bám chặt vào đá để ăn rong rêu. Trong tiếng địa phương, từ "bu" có nghĩa là "bám", vì vậy người dân đã dùng đặc điểm này để đặt tên cho chúng.

Hương vị ngon khó tả từ vị đắng đặc trưng

Điều làm nên sự khác biệt của cá bu đá chính là hương vị độc đáo của nó. Thịt cá có vị hơi đắng nhẫn, không béo như cá đồng cũng không ngọt thanh như các loài cá suối khác. Chính cái vị đắng nhưng ngọt hậu này đã chinh phục được vị giác của nhiều thực khách, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực khó quên.

Người dân địa phương có nhiều cách chế biến đơn giản để làm nổi bật hương vị tự nhiên của cá, như nướng than, chiên giòn, hoặc kho tộ với ớt và sả. Một số người lại thích hấp cá với sả và các loại lá rừng để giữ trọn vẹn mùi thơm thanh mát. Dù chế biến theo cách nào, vị đắng đặc trưng của cá vẫn còn đó, hòa quyện tinh tế với hương thơm của gia vị.

Đặc sản "ẩn danh": Có tiền cũng khó mua

Việc đánh bắt cá bu đá không quá phức tạp, người dân chỉ cần dùng lưới thả ở những đoạn suối nước chảy mạnh là có thể thu hoạch được. Tuy nhiên, do cá sống rải rác và kích thước nhỏ, sản lượng đánh bắt không nhiều.

Trước đây, cá bu đá chỉ là món ăn dân dã trong bữa cơm hàng ngày của người dân miền núi. Họ hầu như không mang ra chợ bán mà chỉ giữ lại để phục vụ gia đình. Vì vậy, du khách phương xa dù có sẵn tiền cũng khó lòng tìm mua được.

Gần đây, khi du lịch miền núi Quảng Ngãi phát triển, cá bu đá dần được biết đến nhiều hơn và trở thành một đặc sản ẩn danh. Một số người đã bắt đầu bán cho du khách với giá khá cao, có thể lên đến 300.000 đồng/kg, nhưng số lượng vẫn rất hạn chế. Thậm chí, có trường hợp khách trả giá cao hơn nhưng chủ nhà vẫn từ chối vì muốn để dành cho nhà ăn.

Cá bu đá không chỉ là một món ăn, nó còn là một phần trong văn hóa ẩm thực, gắn liền với cuộc sống giản dị, mộc mạc của người dân vùng cao Quảng Ngãi. Dù không phải là món cao lương mỹ vị, nhưng chính sự bình dị, hiếm có và hương vị chân thật đã khiến cá bu đá trở thành một biểu tượng cho tinh thần của con người và vùng đất nơi đây.