Hướng dẫn người lao động cách tố cáo về sai phạm trong bảo hiểm xã hội, mọi người nên ghi nhớ

Nghị định 274/2025 dành một chương riêng hướng dẫn tố cáo về bảo hiểm xã hội, quy định cụ thể về giải quyết tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ về BHXH, đặc biệt liên quan đến trách nhiệm của cơ quan bảo hiểm và người đứng đầu trong việc tiếp nhận, xử lý đơn tố cáo.

Theo Điều 12 của Nghị định, người đứng đầu cơ quan BHXH có thẩm quyền quản lý cán bộ, công chức, viên chức sẽ giải quyết tố cáo đối với hành vi vi phạm pháp luật của chính các cá nhân thuộc quyền quản lý. Nếu người bị tố cáo là lãnh đạo hoặc cấp phó của lãnh đạo cơ quan BHXH, thì việc giải quyết sẽ do người đứng đầu cơ quan BHXH cấp trên trực tiếp thực hiện.

Nghị định số 274/2025/NĐ-CP hướng dẫn tố cáo về bảo hiểm xã hội (Ảnh minh hoạ)

Đối với các trường hợp đặc biệt, khi người bị tố cáo đã chuyển công tác hoặc không còn là cán bộ, công chức, viên chức, Nghị định quy định rõ thẩm quyền xử lý tùy theo vị trí mới của người bị tố cáo:

(1) Nếu chuyển công tác sang cơ quan khác và vẫn giữ chức vụ tương đương, cơ quan BHXH cấp trên của nơi người đó từng công tác sẽ chủ trì giải quyết, phối hợp cùng cơ quan nơi họ đang làm việc.

(2) Nếu chuyển sang cơ quan khác và giữ chức vụ cao hơn, thẩm quyền thuộc về người đứng đầu cơ quan đang quản lý người bị tố cáo, đồng thời phối hợp với cơ quan BHXH nơi phát sinh hành vi vi phạm.

(3) Nếu người bị tố cáo là lãnh đạo cơ quan mới, thì việc giải quyết sẽ do người đứng đầu cơ quan cấp trên trực tiếp thực hiện.

(4) Trường hợp người bị tố cáo đã nghỉ hưu hoặc không còn trong biên chế, việc giải quyết do người đứng đầu cơ quan BHXH quản lý họ tại thời điểm vi phạm chủ trì.

(Ảnh minh hoạ)

Nghị định cũng quy định người đứng đầu cơ quan, tổ chức cấp trên trực tiếp có trách nhiệm xử lý tố cáo đối với cơ quan, tổ chức trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ về BHXH. Riêng cơ quan BHXH các cấp phải tiếp nhận và xử lý tố cáo liên quan đến hành vi vi phạm trong việc chấp hành pháp luật về BHXH, trừ những trường hợp thuộc thẩm quyền khác được quy định riêng.

Đáng chú ý, với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH trước năm 1995, thẩm quyền giải quyết thuộc về Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Tùy theo nội dung và tính chất vụ việc, Chủ tịch UBND tỉnh có thể giao Thanh tra tỉnh hoặc cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND tỉnh chủ trì giải quyết, đồng thời phối hợp với các đơn vị liên quan để tham mưu, đề xuất hướng xử lý phù hợp.

Ngoài ra, trình tự và thủ tục giải quyết tố cáo trong lĩnh vực BHXH sẽ được thực hiện theo quy định của Luật Tố cáo và các điều khoản liên quan tại Điều 131 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 (được sửa đổi, bổ sung), bảo đảm quy trình minh bạch, khách quan và đúng thẩm quyền.