Đem loại cây mọc dại về trồng trên đất khô cằn, người nông dân nhẹ nhàng thu 200 - 300 triệu đồng/năm

Cây cà gai leo

Trong xu thế chuyển đổi sang nền nông nghiệp sinh thái, việc khai thác cây dược liệu bản địa đang mở ra hướng phát triển bền vững, vừa tạo giá trị kinh tế, vừa góp phần bảo vệ môi trường.

Tiêu biểu là cây cà gai leo là loại dược liệu quý, đồng thời là lời giải cho bài toán phát triển kinh tế nông thôn và thích ứng biến đổi khí hậu.

Loài cây thân leo này mọc hoang ở trung du, miền núi phía Bắc và vùng đồi Trung Bộ. Gần đây, cà gai leo đã được trồng chuyên canh trên hàng chục đến hàng trăm héc-ta tại Hòa Bình, Thanh Hóa, Quảng Trị, Kon Tum…

Ưu điểm lớn nhất của cà gai leo là khả năng sinh trưởng mạnh trên đất đồi, đất cằn, khô hạn hay những vùng đất vốn khó canh tác cây lương thực. Cây có thể phát triển tốt quanh năm, ít sâu bệnh, không cần nhiều phân bón hóa học, dễ chăm sóc và không làm cạn kiệt tài nguyên đất. Đây là yếu tố rất quan trọng trong sản xuất dược liệu thân thiện môi trường.

Cà gai leo sinh trưởng mạnh trên đất đồi, đất cằn, khô hạn hay những vùng đất vốn khó canh tác cây lương thực (Ảnh minh hoạ).

Theo thống kê từ các hợp tác xã và doanh nghiệp trồng cà gai leo, năng suất trung bình đạt từ 10 – 12 tấn/ha (cây tươi), với giá thu mua dao động từ 15.000 – 20.000 đồng/kg. Như vậy, mỗi hecta trồng cà gai leo có thể đem lại 200 – 300 triệu đồng/năm, mức thu nhập cao hơn hẳn so với trồng ngô, sắn hay lúa nương.

Nhiều hộ dân ở vùng cao đã thoát nghèo nhờ cây cà gai leo, đồng thời hạn chế phá rừng làm nương rẫy, góp phần gìn giữ hệ sinh thái bản địa. Đặc biệt, khi cây được thu mua theo chuỗi liên kết, có bao tiêu đầu ra, người dân có thể yên tâm sản xuất, giảm lệ thuộc vào thị trường tự do bấp bênh.

(Ảnh minh hoạ)

Công dụng và hướng đi cho cây cà gai leo

Cà gai leo đã được nghiên cứu trong y học hiện đại, được chứng minh có tác dụng hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan như: viêm gan virus, xơ gan, men gan cao, giải độc rượu… Một số sản phẩm từ cà gai leo đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành trong nước và xuất khẩu ra thị trường quốc tế.

Sự phát triển của cà gai leo góp phần tạo ra chuỗi giá trị dược liệu nội địa, từ trồng trọt, sơ chế, chế biến sâu thành các sản phẩm trà túi lọc, cao đặc, viên nang, giúp nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp và đưa dược liệu Việt vươn ra thế giới.

Không chỉ có giá trị kinh tế, y học, cà gai leo còn mang tính chiến lược khi đặt trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Với đặc tính chịu hạn tốt, không cần tưới tiêu nhiều, cây phù hợp để chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp ở những vùng khan hiếm nước, đất bạc màu.

(Ảnh minh hoạ)

Nhiều địa phương đã chọn cà gai leo làm sản phẩm chủ lực OCOP (Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm"), đạt hạng 3 sao, 4 sao cấp tỉnh, mở ra hướng đi mới cho kinh tế xanh, nông nghiệp, dược liệu gắn với dược liệu bản địa và du lịch sinh thái.

Việc phát triển cà gai leo không đơn thuần là mở rộng vùng dược liệu, mà còn là giải pháp kiến tạo nền nông nghiệp có giá trị gia tăng cao, gắn với bảo vệ môi trường, tạo sinh kế bền vững cho người dân và bảo tồn tri thức bản địa. Đây là minh chứng rõ ràng cho tư duy “trồng cây gì, nuôi con gì” gắn với phát triển xanh, đáng để nhân rộng trong chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững của Việt Nam.