Đề xuất việc đình chỉ quảng cáo với KOL, KOC tiếp tay hàng giả

Trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng đang hoành hành trên thị trường, đặc biệt trên các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội, Bộ Công Thương đang lấy ý kiến cho dự thảo nhằm thay thế Nghị định số 98/2020 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại. Dự thảo này được kỳ vọng sẽ tạo ra một bước ngoặt lớn trong công cuộc phòng chống hàng giả, hàng nhái, vốn đang gây bức xúc trong dư luận.

Một trong những điểm nhấn quan trọng của dự thảo lần này là việc cụ thể hóa và định lượng rõ ràng khái niệm "hàng giả", khắc phục tình trạng mơ hồ, gây khó khăn trong quá trình áp dụng luật hiện hành. Theo dự thảo, hàng hóa sẽ được coi là giả nếu ít nhất một chỉ tiêu chất lượng hoặc thành phần chính chỉ đạt từ 70% trở xuống so với quy chuẩn, tiêu chuẩn công bố hoặc thông tin được ghi trên bao bì sản phẩm.

Trong trường hợp chứng minh được KOL, KOC thu lợi từ việc tiếp tay cho hàng giả sẽ bị buộc nộp lại toàn bộ số tiền, tài sản thu được từ vi phạm; đồng thời có thể bị đình chỉ hoạt động quảng cáo từ 1-12 tháng (Ảnh minh hoạ)

Ngoài ra, dự thảo cũng bổ sung các trường hợp hàng giả về công dụng, thành phần hoạt chất trong các sản phẩm đặc thù như thuốc, dược liệu, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, đồng thời xử lý nghiêm các hành vi giả mạo thông tin trên bao bì, mã số mã vạch, tem nhãn, xuất xứ. Điểm đặc biệt là dự thảo lần đầu tiên quy định cụ thể hành vi vi phạm liên quan đến tem, nhãn, bao bì hàng giả như một hành vi vi phạm độc lập, bao gồm các loại tem truy xuất, tem chất lượng, nhãn mác, bao bì hàng hóa giả mạo thương hiệu, địa chỉ, mã số lưu hành. Điều này đồng nghĩa với việc các hành vi tinh vi như dán tem thật đã qua sử dụng, in tem nhái, dán tem giả lên hàng thật đều sẽ bị xử phạt nghiêm khắc. Đây là một động thái quyết liệt nhằm đối phó với các thủ đoạn ngày càng tinh vi trong phân phối hàng giả qua thương mại điện tử mà trước đây chưa có căn cứ pháp lý cụ thể để xử lý.

Không chỉ tập trung vào việc định nghĩa và nhận diện hàng giả, dự thảo mới cũng siết chặt quy định về nguồn gốc xuất xứ hàng hóa. Dự thảo quy định rõ căn cứ để xác định hàng không rõ nguồn gốc, bao gồm việc thiếu nhãn hàng hóa, hóa đơn, chứng từ chứng minh xuất xứ hoặc quyền sở hữu, cũng như thiếu hồ sơ chứng minh giao dịch hợp pháp giữa nhà sản xuất và thương nhân phân phối. Đáng chú ý, hàng hóa được bán thông qua hình thức livestream trên mạng hoặc các nền tảng thương mại điện tử mà không có chứng từ hợp lệ cũng sẽ bị coi là hàng không rõ nguồn gốc và phải chịu các chế tài xử phạt.

Tuy nhiên, điểm đáng chú ý nhất của dự thảo chính là việc quy định rõ trách nhiệm của các bên thứ ba cung cấp thông tin cho người tiêu dùng, bao gồm những người có sức ảnh hưởng (KOL - Key Opinion Leader), người tiêu dùng có sức ảnh hưởng (KOC - Key Opinion Consumer), chủ sàn thương mại điện tử và các nền tảng phát trực tiếp. Theo đó, nếu KOL, KOC vi phạm quảng cáo cho hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc, cung cấp thông tin sai lệch, gây nhầm lẫn về chất lượng, xuất xứ, công dụng sản phẩm; tiếp tay, quảng bá, livestream cho các tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng vi phạm, họ sẽ phải đối mặt với những hình phạt nghiêm khắc.

(Ảnh minh hoạ)

Cụ thể, KOL và KOC vi phạm không chỉ bị phạt tiền từ 100 đến 200 triệu đồng mà còn buộc phải gỡ bỏ các nội dung, hình ảnh, bài viết vi phạm. Trong trường hợp chứng minh được KOL, KOC thu lợi từ việc tiếp tay cho hàng giả, họ sẽ bị buộc nộp lại toàn bộ số tiền, tài sản thu được từ vi phạm, đồng thời có thể bị tước quyền sử dụng giấy phép, đình chỉ hoạt động quảng cáo từ 1 đến 12 tháng tùy theo mức độ vi phạm và tần suất tái phạm.

Đây được xem là một bước tiến quan trọng, phù hợp với thực tiễn khi phần lớn hàng giả hiện nay được tiêu thụ thông qua các kênh trực tuyến. Quy định này thể hiện sự quyết tâm của cơ quan quản lý trong việc ràng buộc trách nhiệm của các bên liên quan, vốn là một lỗ hổng lớn trong công tác phòng chống hàng giả trước đây.

Ngoài ra, dự thảo cũng đề xuất tăng gấp đôi mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực thương mại, lên 100 triệu đồng đối với cá nhân và 200 triệu đồng đối với tổ chức. Mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng được nâng lên 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức.

Với những điều chỉnh mạnh mẽ và toàn diện, dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 98 được kỳ vọng sẽ tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc, góp phần quan trọng vào việc ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng hàng giả, hàng nhái đang gây nhức nhối trong xã hội, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng và tạo môi trường kinh doanh lành mạnh cho các doanh nghiệp chân chính.