Đề xuất trưởng và phó công an cấp xã được khởi tố một số tội danh

Trình bày tờ trình, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao Nguyễn Huy Tiến cho biết, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung 112 trong tổng số 510 điều của bộ luật hiện hành, trong đó có 106 điều liên quan đến việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng và các cơ quan liên quan.

Trên cơ sở đề nghị của Bộ Công an, dự thảo luật bổ sung quy định cho phép điều tra viên trung cấp trở lên (thuộc Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh) được phân công làm trưởng hoặc phó trưởng công an cấp xã có thẩm quyền tiến hành khởi tố, điều tra các vụ án hình sự về tội ít nghiêm trọng và tội nghiêm trọng có mức cao nhất của khung hình phạt đến 7 năm tù xảy ra trên địa bàn cấp xã. Theo ông Nguyễn Huy Tiến, "Việc sửa đổi này để đáp ứng yêu cầu thực tiễn khi không tổ chức Công an cấp huyện".

Đề xuất công an cấp xã có thẩm quyền khởi tố nhằm nâng cao hiệu quả điều tra tội phạm, giảm thiểu thủ tục hành chính (Ảnh minh hoạ)

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nhận định, việc bổ sung quy định này là rất cần thiết để chỉ đạo, giải quyết kịp thời các vụ việc, vụ án xảy ra trên địa bàn cấp xã. Tuy nhiên, ông Tùng cũng chỉ ra rằng nội dung quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên là trưởng, phó công an cấp xã tại dự thảo luật còn nhiều điểm chưa phù hợp, mâu thuẫn với các nội dung khác của Bộ luật Tố tụng hình sự và ngay trong chính dự thảo luật. Điều này có thể gây vướng mắc và không khả thi khi triển khai.

Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ lưỡng, sửa đổi, bổ sung các nội dung liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của các điều tra viên này để đảm bảo tính chặt chẽ, thống nhất, khả thi và đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Dự thảo luật cũng đề xuất bổ sung quy định cho phép cơ quan điều tra kết luận điều tra đề nghị truy tố và Viện Kiểm sát quyết định truy tố bị can trong hai trường hợp: bị can bỏ trốn và việc truy nã không có kết quả; hoặc bị can đang ở nước ngoài mà không thể triệu tập để phục vụ điều tra, truy tố. Điều kiện tiên quyết là phải có đủ căn cứ và đảm bảo quyền bào chữa cho bị can. Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao sẽ quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành. Cơ quan thẩm tra đánh giá việc bổ sung này là phù hợp và đảm bảo chặt chẽ quyền bào chữa.

(Ảnh minh hoạ)

Dự luật còn sửa đổi một số vấn đề liên quan đến thẩm quyền tố tụng của hệ thống Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân (từ 4 cấp còn 3 cấp); thay đổi tên gọi, bộ máy của hải quan, kiểm lâm, kiểm ngư khi tiến hành một số hoạt động điều tra; và các quy định liên quan việc không tổ chức nhà tạm giữ, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện.

Bên cạnh đó, Tòa án nhân dân khu vực được đề xuất có thẩm quyền xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự có mức cao nhất của khung hình phạt đến 20 năm tù, trừ một số trường hợp án nghiêm trọng, phức tạp thuộc thẩm quyền của cấp tỉnh.

Về thủ tục thi hành án tử hình, dự luật sửa đổi theo hướng bổ sung thời hạn xem xét quyết định ân giảm và thời hạn tòa án quyết định hoãn thi hành án 2 năm khi có căn cứ. Cơ quan thẩm tra đề nghị Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao tiếp tục rà soát nhằm bảo đảm quy định chặt chẽ thủ tục xem xét bản án tử hình trước khi thi hành. Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng lưu ý Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao cần bám sát nội dung tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự (liên quan đến hình phạt tử hình, dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 9) để đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật.