'Đại hồng thủy năm 1964' nhấn chìm miền Trung: Mưa liên tiếp 7 ngày đêm, gần 10.000 người thiệt mạng, một ngôi làng gần như 'bị xóa sổ'

Tại TP. Huế, Kinh thành Huế lọt thỏm giữa biển nước, chùa Cầu (Hội An) cũng ngập đến mái. Theo đó, lúc 3h30 sáng 30/10, lũ tại Hội An lên mức 3,4m, tương đương đỉnh lũ năm Giáp Thìn 1964. Hiện tại mực nước từ thượng nguồn vẫn ùn ùn đổ về nhưng lũ đã qua đỉnh và có dấu hiệu rút chậm.

Chùa Cầu - một trong những biểu tượng của Hội An ngập gần lên mái.

Những hình ảnh này khiến nhiều người không khỏi lo lắng, liệu miền Trung có tan hoang như trận đại hồng thủy cách đây hơn nửa thế kỷ.

“Đại họa năm Thìn 1964” được xem là thảm họa thiên nhiên khủng khiếp nhất lúc bấy giờ tại Việt Nam. Trận lụt bắt đầu từ ngày 4/11/1964, mưa xối xả liên tục, kéo dài suốt 7 ngày đêm từ Huế đến Bình Định (nay là tỉnh Gia Lai). Trong đó Quảng Nam (cũ) và Đà Nẵng là tâm điểm của trận lụt. Nước dâng cuồn cuộn cuốn trôi làng mạc, hàng chục nghìn nhà cửa và sinh mạng con người.

Đường Lê Lợi ở Phố cổ Hội An trong trận lụt Giáp Thìn, 1964. (Ảnh: Internet)

Đỉnh điểm là ngày 7/11/1964, trùng với hiện tượng nhật thực toàn phần. Khi ấy, bầu trời tối sầm dù giữa ban ngày. Mưa vẫn xối xả, nước lũ ầm ầm như thác. Nước đi đến đâu cuốn trôi đến đó, nhiều làng mạc dọc theo sông Thu Bồn và Vu Gia gần như bị xóa sổ.

Trong trận lụt kinh hoàng năm Giáp Thìn 1964, gần 10.000 người đã thiệt mạng. Vùng rốn lũ Quảng Nam là bị thiệt hại nặng nề nhất. Khu vực này chạy dọc theo thượng nguồn con sông Thu Bồn, có đến 2.500 người chết. Khoảng 22.500 ngôi nhà cũng bị nước lũ nhấn chìm.

Hình ảnh về trận lụt năm Giáp Thìn 1964. (Ảnh: Internet)

Tang thương nhất là làng Đông An (xã Quế Phước, huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam cũ), nước lũ cuốn trôi toàn bộ nhà cửa, san bằng làng mạc và cướp đi sinh mạng của gần hết người trong làng. Đông An trở thành “ngôi làng chết”. Cả làng có khoảng 300 nóc nhà với gần 1.500 người, chỉ có 19 người sống sót.

Khi lũ rút, cả làng không còn một ngôi nhà nào. Bùn non phủ lên một màu trắng đục, tiêu điều, xác xơ. Thi thể người chết nằm la liệt. Thậm chí, nhiều gia đình, dòng họ "mất gốc" từ đó. Năm ấy, anh em ông Hồ Văn Xữ - một trong 4 người dòng họ Hồ, dòng họ đông đúc nhất làng còn sống sót, đã cùng một số người khác, che chắn mé sông, lập ra nhà thờ tập thể.

Chẳng có bài vị hay di ảnh, tên của các nạn nhân được viết chung vào một tờ giấy, lấy ngày 5/10 (Âm lịch) hàng năm để làm ngày giỗ chung.

Quá đau lòng và ám ảnh, có người sau đó đã bỏ đi tha hương, đến ngày giỗ chung thì về thắp hương.

Trận lụt lịch sử gần như "xóa sổ" làng Đông An. (Ảnh: Internet)

Sau trận lụt kinh hoàng, cuộc sống của người dân miền Trung gặp muôn vàn khó khăn. Tuy nhiên, nhân dân vẫn bền gan vững chí, kiên trì, bền bỉ vượt qua, từng bước khắc phục hậu quả bão lũ.

Chính quyền địa phương ban hành chỉ thị “Khẩn cấp cấp cứu tai nạn bão lụt”, xác định đây là nhiệm vụ cấp bách và trọng tâm, gắn liền với công tác chống đói, chống đau với chống giặc. Các phong trào cứu trợ được phát động rộng rãi với tinh thần “lá lành đùm lá rách, một miếng khi đói bằng một gói khi no”, nhằm hỗ trợ người dân vùng lũ thúc đẩy sản xuất, sớm ổn định cuộc sống.

Những hình ảnh này vẫn hằn sâu trong tâm khảm của người miền Trung. (Ảnh: Internet)

Trước tình hình của đồng bào miền Trung, trên báo Nhân dân số ra ngày 17/11/1964, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư với những lời hỏi thăm, chia sẻ với nhân dân. Bác Hồ cũng kêu gọi đồng bào cả nước chung tay giúp đỡ miền Trung ruột thịt.

Hưởng ứng lời kêu gọi ấy, nhân dân khắp nơi, đặc biệt ở miền Nam đã quyên góp hàng chục tấn gạo cùng thuốc men, hàng hóa, trực tiếp chuyển đến vùng bị nạn. Trên tuyến đường Trường Sơn, các chiến sĩ Đoàn 559 khẩn trương vận chuyển lương thực, thuốc chữa bệnh do Bác Hồ và nhân dân miền Bắc gửi vào miền Trung.

Nhờ tinh thần đoàn kết và ý chí vượt khó, chỉ sau một thời gian ngắn, nhân dân vùng lũ đã dần khôi phục sản xuất, củng cố lại hầm hào, làng chiến đấu, sẵn sàng bảo vệ thành quả cách mạng.

Nửa thế kỷ đã qua, miền Trung vẫn nhiều lần oằn mình trong những cơn “đại hồng thủy”. Dù vậy, đồng bào cả nước vẫn luôn chung tay, đồng lòng cùng nhân dân miền Trung vượt qua khó khăn.