Đặc sản bám chi chít trên cây, nghe tên 'sợ khiếp vía' nhưng là món khoái khẩu trong nhà hàng, hương vị lạ

Nghe đến "kiến vàng", nhiều người có lẽ sẽ rùng mình và e dè, bởi hình ảnh những chú kiến nhỏ bé, hung hăng với nọc độc khó chịu đã in sâu trong tiềm thức. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, loài kiến này từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực của người dân Tây Nguyên, đặc biệt là các dân tộc thiểu số. Kiến vàng, với màu sắc đặc trưng từ đỏ đến vàng nhạt, thường làm tổ trên những tán cây cao, đặc biệt phổ biến ở các khu vực rừng rậm. Chúng không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát sâu hại tự nhiên mà còn được người dân nơi đây tận dụng để tạo ra những món ăn độc đáo với hương vị chua thanh, cay nồng đặc trưng.

Mùa săn kiến vàng thường diễn ra vào mùa khô, từ tháng 1 đến tháng 3 hàng năm. Đây là thời điểm kiến sinh sản mạnh mẽ nhất, tổ kiến chứa đầy trứng và ấu trùng, mang đến hương vị ngon và bổ dưỡng nhất. Quá trình săn bắt kiến vàng đòi hỏi sự tỉ mỉ, kinh nghiệm và cả lòng dũng cảm. Người săn phải trang bị quần áo kín để tránh bị kiến đốt, mang theo sào dài có gắn lưỡi dao sắc bén để chặt tổ kiến từ trên cao. Việc nhận biết tổ kiến vàng "chất lượng" cũng là một kỹ năng quan trọng. Người có kinh nghiệm thường dựa vào màu sắc và hình dạng của tổ để đánh giá xem tổ có nhiều trứng hay không. Tổ kiến vàng thường có lớp vỏ màu trắng bạc phủ bên ngoài, thớ gồ to và được xây dựng bằng cách kết nối các lá cây bằng màng trắng mỏng.

Sau khi chặt tổ kiến, người dân sẽ mang xuống đất và tiến hành tách kiến ra khỏi tổ. Một trong những phương pháp phổ biến nhất là cho tổ vào một chiếc nồi đang hơ trên lửa. Dưới tác động của nhiệt, kiến sẽ tự động bò ra khỏi tổ trước khi bị tê liệt và chết. Lúc này, người săn chỉ cần thu gom kiến lại, cho vào túi để mang về chế biến.

Những món ăn chế biến từ kiến vàng lại trở thành đặc sản trứ danh, mang đến trải nghiệm vị giác độc đáo và khó quên cho thực khách

Trên thị trường, kiến vàng tươi được bán với giá dao động từ 150.000 đến 200.000 đồng/kg, tùy thuộc vào thời điểm và số lượng. Từ nguyên liệu độc đáo này, người dân Tây Nguyên đã sáng tạo ra vô số món ăn hấp dẫn, mang đậm hương vị núi rừng.

Một trong những món ăn nổi tiếng nhất là muối kiến vàng, đặc sản của người Ê Đê. Kiến vàng sau khi bắt về sẽ được ngâm nước sôi, vớt ra để ráo rồi rang cùng muối hạt và ớt rừng cho đến khi khô. Hỗn hợp này được giã nhuyễn, tạo nên một loại muối chấm có vị chua chua, cay cay, nồng nồng, thường được dùng để chấm với cơm trắng, rau luộc, hoặc các loại trái cây như xoài xanh, cóc non, và đặc biệt là món thịt bò một nắng nướng trứ danh.

Ngoài muối kiến vàng, kiến vàng còn được sử dụng để chế biến nhiều món ăn khác như gỏi đu đủ kiến vàng, thịt bò tái bóp kiến vàng, lẩu kiến vàng và cá suối nướng muối kiến vàng. Mỗi món ăn mang một hương vị riêng biệt, nhưng đều có điểm chung là vị chua đặc trưng của kiến vàng, kết hợp hài hòa với các nguyên liệu và gia vị khác, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực độc đáo và khó quên.

Ví dụ, món thịt bò tái bóp kiến vàng là sự kết hợp giữa vị ngọt của thịt bò tái, vị chua của kiến vàng và hương thơm của lá lộc vừng, tạo nên một món nhắm tuyệt vời trong các bữa tiệc. Còn món lẩu kiến vàng lại mang đến hương vị đậm đà và thơm ngon đặc trưng của vùng Tây Nguyên, với nước lẩu được nêm nếm bằng muối kiến vàng và các loại rau củ tươi ngon.

Những món ăn từ kiến vàng không chỉ là những món ăn ngon mà còn là biểu tượng của văn hóa ẩm thực độc đáo và sáng tạo của người dân Tây Nguyên. Chúng thể hiện sự gắn bó mật thiết giữa con người và thiên nhiên, sự khéo léo trong việc tận dụng những nguồn tài nguyên sẵn có để tạo ra những món ăn mang đậm bản sắc vùng miền.