Chuyển sang xe điện, 400.000 xe xăng sắp bị 'khai tử' ở TP. Hồ Chí Minh sẽ đi đâu?

Lộ trình "khai tử" xe xăng đã rõ

Tại buổi họp báo về các vấn đề kinh tế xã hội chiều 17/7, ông Lê Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Tư vấn Ứng dụng Kinh tế, Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM, đã chia sẻ những thông tin chi tiết về đề án chuyển đổi sang xe điện. Theo đó, đề án đã hoàn chỉnh và sẵn sàng trình UBND thành phố phê duyệt. Từ giữa tháng 6, thành phố đã tích cực tổ chức các hội thảo với sự tham gia của nhiều bên liên quan như nhà sản xuất xe điện, ngân hàng, công ty đầu tư trạm sạc và doanh nghiệp công nghệ để xây dựng một hệ sinh thái xe điện toàn diện.

Mục tiêu của đề án là đến hết năm 2027 sẽ hoàn tất chuyển đổi 80% tài xế công nghệ sang sử dụng xe điện. 20% còn lại dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2028. Cụ thể hơn, từ năm 2029, TP.HCM sẽ chính thức cấm hoàn toàn xe xăng hai bánh hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ giao thông công nghệ.

Hỗ trợ tài xế trong quá trình chuyển đổi

Cuộc “cách mạng xanh” trong lĩnh vực giao thông dự kiến sẽ “khai tử” 400.000 xe máy công nghệ chạy bằng xăng để chuyển sang xe điện tại TPHCM​ (Ảnh minh hoạ)

Nhằm giảm bớt gánh nặng cho tài xế, đặc biệt là nhóm lao động yếu thế, thành phố đã đề xuất một gói vay trả góp ưu đãi. Theo đó, tài xế chỉ cần trả trước khoảng 8 triệu đồng, tương đương với số tiền bán xe xăng cũ, phần còn lại sẽ được khấu trừ dần qua số tiền tiết kiệm hàng tháng khi chạy xe điện (ước tính khoảng 1 triệu đồng). Với hình thức này, sau khoảng 24-30 tháng, tài xế sẽ sở hữu trọn vẹn chiếc xe điện mới mà không phải chịu thêm bất kỳ khoản chi phí lớn nào.

Bên cạnh đó, TP.HCM cũng kiến nghị Chính phủ xem xét miễn thuế VAT và lệ phí đăng ký xe điện trong hai năm đầu triển khai (2026-2027) nhằm tạo động lực mạnh mẽ cho quá trình chuyển đổi. Thành phố cũng cam kết hỗ trợ 10.000 xe điện cho các tài xế thuộc diện cận nghèo và hộ chính sách.

Ông Hải dẫn chứng về lợi ích kinh tế rõ rệt khi chuyển đổi: "Tài xế công nghệ hiện tiêu tốn từ 50.000 - 100.000 đồng/ngày cho xăng, trong khi chi phí sạc xe điện chỉ khoảng 20.000 đồng. Nếu cộng thêm chi phí thay nhớt, bảo trì động cơ, mỗi tài xế tiết kiệm ít nhất 40.000 đồng/ngày - tương đương 1 triệu đồng/tháng".

Không chỉ mang lại lợi ích về kinh tế, xe điện còn đóng góp tích cực vào sức khỏe của người lao động. Ông Hải nhấn mạnh: "Không khói, không ồn, xe điện giúp tài xế - những người thường di chuyển 8-10 tiếng/ngày - giảm tiếp xúc với bụi mịn, khí thải và tiếng ồn đô thị, cải thiện chất lượng sống và tinh thần khi làm việc".

400.000 xe xăng cũ sẽ đi về đâu?

Liên quan đến vấn đề xử lý 400.000 xe máy xăng cũ, ông Hải cho biết thành phố đã lường trước và có những phương án cụ thể. Đối với những xe cũ nát, không đạt chuẩn khí thải, bắt buộc phải ngừng hoạt động và sẽ được thu hồi, tái chế hoặc xử lý như phế liệu.

Với những phương tiện còn sử dụng tốt, có thể sẽ được chuyển về các vùng nông thôn, nơi tiêu chuẩn khí thải chưa quá khắt khe. Mặc dù điều này có thể gây ra tranh cãi về việc "chuyển ô nhiễm" từ thành thị ra nông thôn, nhưng đây được xem là một bước chuyển tiếp tạm thời trong bối cảnh lưu lượng xe ở nông thôn thấp hơn.

(Ảnh minh hoạ)

Đối với các phương tiện là xe mới sản xuất gần đây, việc tiêu thụ có thể gặp khó khăn do xu hướng thị trường ngày càng nghiêng về xe điện. Giá xe xăng có thể giảm sâu, dẫn đến việc các hãng sản xuất dần ngừng kinh doanh. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp xe điện đang triển khai chương trình "thu cũ, đổi mới", hỗ trợ tài chính để khuyến khích tài xế chuyển đổi. Đây cũng là một hướng đi khả thi cho các tài xế khi buộc phải thay đổi phương tiện để tiếp tục công việc.

Hạ tầng và vấn đề an toàn

Ông Hải cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của hạ tầng sạc: "Khi chuyển đổi xe xăng sang xe điện, hạ tầng sạc là mối quan tâm hàng đầu. Nếu không có trạm sạc đủ, quá trình chuyển đổi sẽ gặp nhiều khó khăn". Do đó, TP.HCM đang tích cực quy hoạch vị trí các trạm sạc tại chung cư, khu dân cư và các điểm giao thông trọng yếu. Thành phố cũng đề xuất đưa trạm sạc vào tiêu chuẩn bắt buộc của các dự án nhà ở và bãi xe từ năm 2025.

Trước những lo ngại về nguy cơ cháy nổ khi sử dụng xe điện, ông Lê Thanh Hải đã làm rõ: "Nguy cơ cháy nổ chủ yếu đến từ ổ cắm dân sinh kém chất lượng, chứ không phải xe hay pin". Vì vậy, đề án kiến nghị các địa phương cần chú trọng nâng cấp hệ thống điện trong các khu trọ, chung cư để đảm bảo an toàn.

Từ nay đến năm 2030, TP.HCM đặt mục tiêu 100% xe máy hai bánh phục vụ giao hàng và dịch vụ công nghệ sẽ là xe điện. Đề án đang chờ được phê duyệt và công bố, đồng thời sẽ lấy ý kiến cộng đồng rộng rãi trước khi chính thức triển khai. Một tương lai giao thông không khói, không ồn đang dần hiện hữu trên những con đường của thành phố mang tên Bác.