Cây dại mọc bờ ao mỗi năm chỉ có một mùa, giờ thành đặc sản nổi tiếng trong nhà hàng, giá 90.000 đồng/kg, ai cũng săn lùng

Ẩm thực miền Tây vốn gắn liền với thiên nhiên, nơi những thứ tưởng chừng dân dã, hoang dại lại có sức níu chân đặc biệt. Rau dừa nước là một minh chứng rõ nét cho điều này. Thứ rau mang đậm bản sắc ấy, từng gắn liền với thời bao cấp, với những bữa cơm cứu đói của bao gia đình nghèo, giờ đây đã "lên đời" khi xuất hiện tại các nhà hàng đặc sản, quán ăn miền Tây tại các thành phố lớn như Sài Gòn, Hà Nội.

Rau dừa nước

Rau dừa nước là một loại cây thân thảo, mọc hoang ven các triền đê, bờ ruộng hay những vùng nước ngập. Tùy theo vùng miền, loài cây này có nhiều tên gọi khác nhau: người miền Tây gọi là rau dừa trâu, rau dừa cơm; người dân tộc Thái gọi là co nha pót; còn trong dân gian có nơi gọi là thủy long, du long thái.

Đặc điểm nhận dạng của rau dừa nước là thân rỗng, mềm, chia thành từng đốt, mỗi đốt đều có rễ mọc ra. Toàn bộ thân được bao quanh bởi những phao trắng, mềm, xốp giúp cây nổi lềnh bềnh trên mặt nước. Lá cây có hình bầu dục, cuống dẹt và đầu tù. Vào mùa hè hoặc mùa nước nổi, cả thân cây xanh mướt, nổi trên mặt nước.

Mặc dù có mặt ở cả ba miền, nhưng rau dừa nước phát triển mạnh mẽ nhất ở miền Tây Nam Bộ. Trong quá khứ, người dân thường hái rau dừa về làm thức ăn cho gia súc. Tuy nhiên, trong những giai đoạn khó khăn, rau dừa lại trở thành nguồn lương thực quan trọng, giúp nhiều gia đình vượt qua cơn đói. Từ đó, rau dừa nước dần dần gắn bó với bữa cơm quê, trở thành một phần ký ức tuổi thơ không thể phai mờ của nhiều người con miền Tây.

Anh Linh, một người dân ở An Giang, chia sẻ: “Hồi nhỏ, rau dừa mọc đầy ruộng, đứa nào đi mò cua, bắt cá cũng phải lội qua những bụi rau dừa. Có thời điểm rau mọc nhiều quá, người ta còn bảo là phá lúa, phá mùa màng. Vậy mà cũng chính rau đó lại là món ăn nuôi sống không biết bao nhiêu người. Rau dừa luộc chấm mắm cá linh kho, hay rau dừa nấu với mắm kho… ngon đến mức nhớ mãi cả đời".

Theo anh Linh, rau dừa nước có hai loại chính là rau dừa trâu và rau dừa cơm. Cả hai loại đều có đọt non ăn được. Rau dừa trâu thường to, mập hơn nhưng có vị hơi nhẩn đắng, trong khi rau dừa cơm thì mềm và ngọt hơn. Dù là loại nào, rau dừa nước cũng có tính mát, thanh nhiệt, rất tốt cho sức khỏe.

Sự đa dạng trong cách chế biến đã góp phần đưa rau dừa nước trở thành một món ăn hấp dẫn. Rau có thể luộc, xào tỏi, làm gỏi trộn với tôm thịt, nấu canh chua cá linh, cá rô, nhúng lẩu, hay nấu mắm kho. Đặc biệt, món gỏi rau dừa tươi trộn với nước mắm me, đậu phộng rang và rau thơm dân dã, hoặc món rau dừa nấu mắm cá linh với vị mặn mòi của mắm hòa quyện cùng vị nhẫn nhẫn, giòn giòn của rau, đều mang những hương vị đặc trưng không thể lẫn với bất kỳ loại rau nào khác.

Từ chỗ bị xem là rau dại, rau nhà nghèo, rau dừa nước nay đã được săn đón trên thị trường. Rau dừa tươi, rau dừa khô đều được bán trên chợ mạng, sàn thương mại điện tử với mức giá khá cao, có nơi lên đến 90.000 đồng/kg.

Tuy nhiên, do đặc tính dễ héo, giập và không bảo quản được lâu, nguồn cung rau dừa nước vẫn còn hạn chế. Hầu hết các cửa hàng chỉ nhập hàng theo đơn đặt trước, với số lượng nhỏ lẻ và theo mùa, càng làm tăng thêm giá trị của loại rau đặc sản này.