Cảnh báo: Thế giới có thể sắp đối mặt đại dịch mới, loại virus ít được chú ý

Theo tạp chí Nature, nghiên cứu do ông Kelvin To, chuyên gia vi sinh lâm sàng tại Đại học Hong Kong (Trung Quốc), cùng nhóm của mình thực hiện và trình bày tại Hội nghị chuyên đề quốc tế của Liên minh Nghiên cứu Đại dịch ở Melbourne (Australia) ngày 27/10. Chủ đề của nhóm nghiên cứu là theo dõi cách virus cúm gia cầm H9N2 thích nghi tốt hơn với việc lây nhiễm sang người.

Nhóm nghiên cứu cảnh báo rằng virus H9N2, thường bị bỏ qua vì chỉ gây bệnh nhẹ ở chim, có tiềm năng gây ra đại dịch ở người, do đó cần được tăng cường giám sát.

Được biết, trong vài năm qua, sự chú ý chủ yếu dồn vào virus cúm gia cầm H5N1, chủng virus đã lan rộng trên hầu hết các châu lục và có thể gây bệnh nặng hoặc tử vong ở người. Từ năm 2020 đến nay, H5N1 đã khiến khoảng 21 người tử vong, đồng thời lây lan sang đàn bò sữa tại Bắc Mỹ.

H9N2 là chủng cúm gia cầm phổ biến thứ hai gây nhiễm trùng ở người nhưng ít được chú ý (Ảnh minh hoạ)

Tuy nhiên, theo ông To, H9N2 là chủng cúm gia cầm phổ biến thứ hai gây nhiễm trùng ở người nhưng lại ít được chú ý hơn. Từ năm 1998, H9N2 đã gây ra 173 ca nhiễm ở người, phần lớn tại Trung Quốc.

Chuyên gia Michelle Wille thuộc Viện Nhiễm trùng và Miễn dịch Peter Doherty (Melbourne) cho biết H9N2 có thể phổ biến hơn so với những gì được ghi nhận. Bởi nhiều ca nhiễm H9N2 có thể bị bỏ sót do triệu chứng nhẹ hoặc không nhập viện, hoặc vì người dân thường chỉ xét nghiệm H5N1.

Dù đến nay chưa có bằng chứng H9N2 lây từ người sang người, song nhóm của ông To phát hiện virus đã trải qua những biến đổi di truyền từ khoảng năm 2015, giúp tăng khả năng lây nhiễm sang người.

Kết quả thí nghiệm cho thấy mẫu H9N2 thu năm 2024 có khả năng lây nhiễm mạnh hơn lên tế bào người so với mẫu năm 1999, đồng thời liên kết tốt hơn với các thụ thể khác nhau trên tế bào người. Điều này cho thấy virus đang dần thích nghi để lây giữa người với người. Kết quả này được công bố trên Emerging Microbes & Infections đầu tháng 10.

(Ảnh minh hoạ)

Theo bà Wille, virus phải trải qua thêm nhiều thay đổi nữa trước khi có thể lây truyền bền vững giữa người với người. Virus phải thay đổi để ưu tiên bám vào thụ thể người thay vì thụ thể tìm thấy trong tế bào chim và phải thích nghi với khả năng sinh trưởng ở nhiệt độ và độ pH của người, vốn khác với chim.

Bà cũng nhấn mạnh sự cần thiết của giám sát và truyền thông về nguy cơ cúm gia cầm. Bởi hiện nay, các quốc gia không bắt buộc phải báo cáo các trường hợp nhiễm trùng do các chủng được coi là có độc lực thấp, chẳng hạn H9N2. Việc tăng cường theo dõi virus ở các loài động vật có vú tiếp xúc gần với chim hoang dã hoặc gia cầm sẽ giúp nhà khoa học xác định liệu virus có thích nghi với vật chủ mới hay không.

Bà Wille cảnh báo thêm, khi động vật bị nhiễm nhiều chủng virus cùng lúc, vật liệu di truyền có thể tái tổ hợp, tạo ra biến chủng mới có khả năng lây sang người. Các nhà khoa học lo ngại rằng sự tái tổ hợp này cũng có thể xảy ra ở người.

Ông To nhận định các nghiên cứu khác đã tìm thấy vật liệu di truyền của H9N2 trong số các loại virus đã gây ra các đợt bùng phát cúm gia cầm trước đây ở người.