Cấm xe xăng từ 2026, một ngành học khiến sinh viên e ngại vì sợ thất nghiệp

Ngày 12/7/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Chỉ thị số 20, đặt nền móng cho chiến lược giao thông bền vững của Việt Nam. Theo đó, kể từ ngày 1/7/2026, xe máy và mô tô sử dụng nhiên liệu hóa thạch sẽ bị cấm lưu thông trong khu vực Vành đai 1 Hà Nội. Lệnh cấm này sẽ tiếp tục mở rộng ra Vành đai 2 và 3 vào các năm 2028 và 2030, đồng thời hạn chế cả ô tô chạy bằng xăng dầu.

Chính sách loại bỏ xe xăng khiến ngành kỹ thuật ô tô bị hiểu lầm là lỗi thời, trong khi thực tế đang chuyển mình mạnh mẽ (Ảnh minh hoạ)

Chính sách này, dù phù hợp với mục tiêu giảm phát thải carbon toàn cầu, lại vô tình gieo rắc tâm lý hoang mang cho những học sinh đang cân nhắc theo đuổi ngành công nghệ kỹ thuật ô tô. Nỗi lo học xong sẽ thất nghiệp khi xe xăng dần biến mất là hoàn toàn có cơ sở. Trong nhiều thập kỷ, thị trường lao động chủ yếu xoay quanh động cơ đốt trong. Sự loại bỏ xe xăng có thể khiến hàng ngàn gara, xưởng kỹ thuật phải đóng cửa hoặc chuyển đổi. Trong khi đó, các công nghệ mới như xe điện, xe tự hành đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về điện tử, lập trình và pin năng lượng, những lĩnh vực không phải sinh viên nào cũng được đào tạo bài bản.

Trước làn sóng e ngại này, các chuyên gia đã lên tiếng để làm rõ những hiểu lầm. Trả lời báo Người Lao Động, tiến sĩ Trần Thanh Thưởng, Trưởng phòng Tuyển sinh và Công tác sinh viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh, cho biết ngành công nghệ kỹ thuật ô tô không chỉ gói gọn trong xe chạy xăng. Ông nhấn mạnh rằng chương trình đào tạo hiện nay bao gồm cả thiết kế, lắp ráp và bảo trì trên nhiều loại xe, từ truyền thống đến hiện đại như xe điện, xe hybrid và hệ thống lái tự động.

"Xe xăng có thể lui vào dĩ vãng, nhưng đào tạo ngành ô tô vẫn là một xu hướng cần thiết", tiến sĩ Thưởng khẳng định.

Đồng quan điểm, thạc sĩ Trương Quang Trị, Phó trưởng phòng Công tác sinh viên Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, cho biết chương trình đào tạo đã mở rộng đáng kể. Sinh viên không chỉ học lý thuyết mà còn được tiếp cận các mô hình xe điện thực tế, lập trình hệ thống hỗ trợ lái và quản lý năng lượng hiệu quả.

(Ảnh minh hoạ)

Thực tế từ thị trường cũng chứng minh điều này. Các hãng xe lớn như VinFast, Toyota, Hyundai đang có nhu cầu tuyển dụng rất lớn đối với các kỹ sư am hiểu về xe điện, điện tử ô tô, trí tuệ nhân tạo và phần mềm điều khiển. Cơ hội việc làm không chỉ giới hạn trong nhà máy sản xuất, mà còn mở rộng ra các lĩnh vực "nóng" như thiết kế trạm sạc, công nghệ pin, tái chế vật liệu và phát triển hệ thống lái an toàn.

Lộ trình chuyển đổi của Việt Nam dự kiến đến năm 2030, xe điện sẽ chiếm 30-40% tổng số phương tiện. Điều này đòi hỏi một đội ngũ kỹ sư am hiểu cả hai hệ thống xăng và điện để đảm nhận quá trình chuyển giao công nghệ, đào tạo và giám sát kỹ thuật.

Như vậy, Chỉ thị 20 không phải là dấu chấm hết, mà là lời cảnh báo cho những ai không chịu thích nghi. Ngành kỹ thuật ô tô không "chết", mà đang "lột xác" để bước vào một kỷ nguyên giao thông xanh và thông minh hơn. Cơ hội vẫn còn nguyên vẹn, thậm chí nhiều hơn, nhưng nó đòi hỏi người học phải chủ động nắm bắt công nghệ, trang bị kỹ năng đa ngành và tư duy linh hoạt.

Ngành kỹ thuật ô tô không còn là câu chuyện của trục khuỷu và bu-gi. Đó là câu chuyện của pin lithium, trí tuệ nhân tạo và mạng lưới dữ liệu kết nối toàn cầu. Người học không mất việc, họ chỉ cần sẵn sàng bước sang một trang mới.