Bộ trưởng Y tế cảnh báo: 50% thuốc bán qua mạng nguy cơ là thuốc giả

Ngày 21/8, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa, Ủy viên Ủy ban Văn hóa - Xã hội cho rằng, người tiêu dùng hiện thiếu công cụ để tự kiểm tra tính xác thực của thuốc khi đi mua, đặc biệt trong bối cảnh thuốc giả rất tinh vi.

Trước thực trạng trên, ông Phạm Trọng Nghĩa đề nghị tư lệnh ngành y tế nêu giải pháp có vấn đề này.

Đồng tình với đại biểu, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết, hiện người mua thuốc chủ yếu quan sát bao bì, mẫu mã nhưng thiếu công cụ để truy xuất nguồn gốc.

Theo Bộ trưởng, thời gian qua, Thủ tướng đã chỉ đạo rất rõ việc xây dựng các cơ sở dữ liệu cũng như các giải pháp để truy xuất nguồn gốc trong vấn đề hàng hóa nói chung, đặc biệt là thuốc và thực phẩm.

Dự báo 2025 - 2030, tình trạng thuốc giả xảy ra ở Việt Nam vẫn có xu hướng gia tăng, dự báo gia tăng nhiều hơn bởi hiện nay mua bán giao dịch qua điện tử rất lớn. Như thế giới đánh giá 50% số giao dịch điện tử là thuốc giả hoặc có nguy cơ là thuốc giả, Bộ trưởng Đào Hồng Lan.

Công an tỉnh Thanh Hóa triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc giả quy mô lớn hồi tháng 4-2025. (Ảnh: Công an tỉnh Thanh Hóa)

Bộ Y tế cũng đang cập nhật các thông tin liên quan đến thuốc giả trên các website của Bộ Y tế, Cục Quản lý dược hay ứng dụng việc cảnh báo sớm, tăng cường tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng để hỗ trợ người dân.

"Người dân khi mua thuốc, một là phải mua theo đơn, hai là mua ở các cơ sở uy tín, ví dụ các nhà thuốc bệnh viện, các đơn vị đã được cấp phép, các cơ sở quản lý theo chuỗi. Các cơ sở này chất lượng bao giờ cũng được quản lý rất chặt chẽ. Còn các cơ sở bán lẻ hoặc mua qua người này người kia thì phải hết sức cảnh giác", bà Lan khuyến cáo.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, đề nghị Bộ trưởng Y tế cho biết đánh giá về tình trạng thuốc giả tại Việt Nam và dự báo xu hướng cũng như giải pháp cho vấn nạn này trong giai đoạn tới.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Y tế viện dẫn theo Tổ chức Y tế thế giới, không có quốc gia nào miễn nhiễm với vấn nạn thuốc giả. Họ ước tính khoảng 10% thuốc tại các nước thu nhập thấp hoặc trung bình là kém chất lượng hoặc giả mạo.

Thuốc giả tập trung vào thuốc phòng bệnh tim mạch, ung thư

Theo bà Lan, tỷ lệ thuốc giả, kém chất lượng có thể lên đến 50% đối với thuốc bán qua mạng. Thuốc giả ở các nước kém phát triển, thu nhập thấp, thường gồm rất nhiều loại, trong đó tập trung vào thuốc phòng, chống cho những người mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, ung thư, kháng sinh, vắc xin dẫn đến các hậu quả rất nghiêm trọng.

Tại Việt Nam, bà Lan nói, theo quy định của Luật Dược, 100% các lô vắc xin và sinh phẩm đều được Viện Kiểm nghiệm vắc xin và sinh phẩm quốc gia kiểm tra đạt yêu cầu mới được cấp giấy chứng nhận xuất xưởng.

Đối với các loại thuốc khác, cũng phải đảm bảo 100% các lô thuốc đạt tiêu chuẩn mới được xuất xưởng. Thuốc trong quá trình lưu thông phải được cơ quan quản lý chất lượng nhà nước lấy mẫu ngẫu nhiên để kiểm tra chất lượng tại các cơ sở kiểm nghiệm nhà nước.

Bộ trưởng Y tế dự báo, tình trạng thuốc giả xảy ra Việt Nam vẫn có xu hướng gia tăng, bởi hiện nay các sàn thương mại điện tử, mua bán giao dịch qua điện tử rất lớn. Do đó, Bộ Y tế xác định đây là đối tượng nguy cơ cao để phối hợp các bộ, ngành liên quan có giải pháp tập trung.

“Hiện thị trường dược phẩm của Việt Nam khoảng từ 7 - 10 tỷ USD. Đây là cơ hội để những doanh nghiệp làm ăn phi pháp. Do đó, cần tăng cường quản lý chất lượng từ sản xuất, lưu thông, phân phối đến bán lẻ để phòng, chống thuốc giả”, bà Lan nhấn mạnh.