Bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh từ ngày 1/7/2025

Quyết định lịch sử này được đưa ra với sự tán thành cao của các đại biểu Quốc hội, với 429 trên tổng số 439 đại biểu có mặt bỏ phiếu đồng thuận. Đây là minh chứng cho nỗ lực không ngừng của Việt Nam trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, hướng tới sự nhân đạo và phù hợp với xu thế quốc tế.

Tám tội danh sẽ không còn áp dụng hình phạt tử hình bao gồm: Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; Tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của Nhà nước; Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; Tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược; Tội gián điệp; Tội vận chuyển trái phép chất ma túy; Tội tham ô tài sản; và Tội nhận hối lộ.

Loại bỏ án tử đối với 8 tội danh, thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án (Ảnh minh hoạ)

Đặc biệt, đối với các trường hợp đã bị tuyên án tử hình trước ngày 1/7/2025 đối với 8 tội danh nêu trên mà chưa thi hành án, hình phạt tử hình sẽ không được thi hành. Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao sẽ quyết định chuyển hình phạt tử hình này thành tù chung thân. Quốc hội đã giao Tòa án nhân dân Tối cao chủ trì, phối hợp với các cơ quan hữu quan như Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao để rà soát và thực hiện việc chuyển đổi hình phạt theo quy định.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, trong báo cáo giải trình ý kiến về dự luật, nhấn mạnh rằng việc giảm số lượng tội danh áp dụng hình phạt tử hình là thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về việc tiếp tục thu hẹp hình phạt tử hình. Lịch sử xây dựng pháp luật Việt Nam cho thấy xu hướng thu hẹp này là xuyên suốt: từ Bộ luật Hình sự năm 1985 có 44 tội danh chịu án tử, đến Bộ luật Hình sự năm 2015 chỉ còn 18 tội danh.

Chính phủ cũng dẫn chứng kinh nghiệm quốc tế, cho thấy xu hướng giảm hình phạt tử hình là phổ biến trên toàn cầu. Hiện nay, trong số 193 quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc, chỉ còn hơn 50 quốc gia còn duy trì hình phạt tử hình. Công ước quốc tế về quyền dân sự và chính trị cũng quy định rõ, đối với những quốc gia chưa xóa bỏ án tử hình, hình phạt này chỉ được áp dụng cho những tội ác nghiêm trọng nhất.

(Ảnh minh hoạ)

Việc hài hòa pháp luật Việt Nam với đa số các nước trên thế giới được kỳ vọng sẽ góp phần quan trọng thúc đẩy các quan hệ hợp tác quốc tế ngày càng bền chặt và tin cậy lẫn nhau, trong bối cảnh Việt Nam đang tích cực hội nhập quốc tế.

Đối với các tội danh tham ô tài sản và nhận hối lộ, việc bỏ hình phạt tử hình đi kèm với các quy định nhằm đảm bảo thu hồi tài sản và khuyến khích người phạm tội hợp tác. Cụ thể, người bị kết án tù chung thân về hai tội danh này chỉ có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt khi đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và có sự hợp tác tích cực hoặc lập công lớn.

Bên cạnh đó, Luật sửa đổi cũng quy định nâng mức hình phạt tù, hình phạt tiền đối với một số tội danh, đặc biệt là các tội phạm về môi trường, an toàn thực phẩm, ma túy và các tội phạm tham nhũng, nhằm phản ánh đúng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong tình hình hiện nay. Mức phạt tiền đối với các tội danh này cũng được nâng gấp đôi để phù hợp hơn với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước.