Bộ GD&ĐT dự kiến giới hạn nguyện vọng xét tuyển đại học từ 2026, cụ thể là?

Trước thực tế số nguyện vọng đăng ký quá lớn trong tuyển sinh đại học 2025, Bộ GD&ĐT đề xuất hạn chế số lượng nguyện vọng tối đa cho thí sinh, đồng thời rút kinh nghiệm từ các vấn đề phát sinh về phương thức xét tuyển và sai sót kỹ thuật. Quyết định này nhằm nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm của thí sinh và hiệu quả vận hành hệ thống trong các kỳ tuyển sinh tiếp theo.

Đây là một trong những đề xuất đáng chú ý tại Hội nghị Giáo dục Đại học năm 2025 ngày 18/9. Theo đó, đại diện Bộ GD&ĐT trao đổi tại Hội nghị, GS.TS Nguyễn Tiến Thảo, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học cho biết, năm 2025 có 625.477 thí sinh hoàn thành xác nhận nhập học, tăng 13,82% so với năm 2024. Trong đó, riêng khối đại học là 613.335 thí sinh, chiếm 52,87% tổng số thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT (năm 2024 là 51,3%). Kết quả này cho thấy công tác tuyển sinh đại học đợt chung năm học 2025–2026 đã cơ bản hoàn thành đúng kế hoạch.

Bộ GD&ĐT dự kiến giới hạn nguyện vọng xét tuyển đại học từ 2026. (Ảnh minh họa)

Năm 2025, tổng số thí sinh đăng ký xét tuyển đạt 852.000 với 7,6 triệu nguyện vọng vào hơn 4.000 lượt ngành, chương trình đào tạo của hơn 500 trường đại học, cao đẳng trên cả nước. Toàn bộ quy trình từ đăng ký dự tuyển, nộp lệ phí, lọc ảo đến xác nhận nhập học đều được thực hiện hoàn toàn trực tuyến, đảm bảo đồng bộ và minh bạch.

Trước thực tế trên, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học nêu 03 vấn đề lớn cần rút kinh nghiệm cho kế hoạch tuyển sinh sắp tới:

Thứ nhất, việc có nhiều phương thức xét tuyển giúp thí sinh đa dạng lựa chọn, nhưng đồng thời làm quá trình đăng ký trở nên phức tạp và đôi khi gây nhiễu. Tỉ lệ thí sinh trúng tuyển bằng kết quả thi tốt nghiệp chiếm khoảng 90%, xét học bạ chiếm 32% và các phương thức khác khoảng 18%. Vấn đề đặt ra là có nên gộp tất cả các phương thức trong một đợt xét tuyển để giảm áp lực, hay tiếp tục duy trì nhiều đợt như hiện nay. Nội dung này đã được Bộ GD&ĐT đưa vào phiếu khảo sát để lấy ý kiến các đại biểu tham dự Hội nghị.

Thứ hai, số nguyện vọng đăng ký quá lớn. Chỉ riêng gần 150 nghìn thí sinh cũng đã tạo ra tới 7,6 triệu nguyện vọng – một con số khổng lồ, vừa làm hệ thống lọc ảo quá tải, vừa gây lãng phí nguồn lực. Thực tế cho thấy nhiều thí sinh đăng ký nguyện vọng mang tính cảm tính, thiếu cân nhắc kỹ. Trong bối cảnh này, Bộ GD&ĐT đã đưa ra đề xuất giới hạn nguyện vọng. Ngoài phương án giữ nguyên (không giới hạn), hai lựa chọn mới là giới hạn tối đa 5 nguyện vọng hoặc 10 nguyện vọng. Đây là vấn đề cần thảo luận kỹ lưỡng để vừa tạo cơ hội, vừa nâng cao trách nhiệm của thí sinh.

Thứ ba, trong quá trình triển khai, có khoảng 16 trường đại học phát sinh sai sót kỹ thuật liên quan đến nhập điểm, xác định điểm sàn và thuật toán xét tuyển, ảnh hưởng gần 1.000 thí sinh. Các trường đã xử lý kịp thời để đảm bảo quyền lợi cho các thí sinh, nhưng vấn đề cũng nhấn mạnh cần tăng cường kiểm soát quy trình và nâng cao tính minh bạch trong vận hành hệ thống.

Cùng thông tin tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, chủ trương không hạn chế nguyện vọng trước đây nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh nhưng thực tế lại gây khó khăn khi các thí sinh không xác định rõ ưu tiên.

Việc hạn chế số lượng nguyện vọng sẽ giúp xử lý dữ liệu dễ dàng hơn và giảm số lần lọc ảo. Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cũng cho biết, nhiệm vụ quan trọng năm 2026 là chuẩn bị cho thi tốt nghiệp và thi tuyển sinh đại học trên máy tính theo Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị. Tuyển sinh năm 2026 sẽ giữ ổn định như 2025, nhưng từ 2027 sẽ bước đầu triển khai thi trên máy tính, do đó Bộ và các cơ sở giáo dục phải chuẩn bị sớm.

Bộ GD&ĐT cũng đề nghị các cơ sở công bố sớm phương thức tuyển sinh từ năm 2026 (tháng 10/2025) và ban hành đề án tuyển sinh áp dụng cho năm 2027. Bộ cũng lấy ý kiến các trường về việc duy trì xét tuyển bằng học bạ và hạn chế nguyện vọng đăng ký của thí sinh.