AI có thể khiến tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ tăng vọt lên 20%

Theo Giám đốc điều hành (CEO) của Anthropic, một trong những phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu thế giới, vừa đưa ra cảnh báo công nghệ AI có thể gây ra một cú sốc thất nghiệp nghiêm trọng trong tương lai rất gần, và các nhà hoạch định chính sách cùng lãnh đạo doanh nghiệp chưa hề sẵn sàng cho kịch bản này.

Cụ thể, ông Dario Amodei, CEO của công ty AI Anthropic, cho biết trí tuệ nhân tạo có thể khiến tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ tăng vọt lên 20% chỉ trong vòng 1 đến 5 năm tới. Đây không còn là một dự đoán viễn vông về tương lai xa xôi, mà là viễn cảnh hoàn toàn có thể xảy ra trong thời gian rất gần, khi tốc độ phát triển và ứng dụng AI đang gia tăng với tốc độ chưa từng có.

Công nghệ AI sẽ khiến tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ tăng vọt. (Ảnh minh họa)

Theo CEO của Anthropic, công nghệ AI, đặc biệt là các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và các tác nhân tự động (AI agents), đang dần thay thế những công việc trí tuệ lặp đi lặp lại, nhất là trong các lĩnh vực như tài chính, công nghệ và pháp lý. Các vị trí văn phòng từng được coi là an toàn giờ đây đang đối mặt với nguy cơ bị xóa sổ. Amodei ví von hiện tượng này giống như một “cuộc tắm máu” trên thị trường việc làm, nơi hàng triệu lao động có thể mất việc chỉ trong vài năm tới. Nếu kịch bản xấu nhất xảy ra, tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ có thể gấp gần 5 lần hiện tại.

Không chỉ riêng CEO của Anthropic, nhiều lãnh đạo công nghệ hàng đầu cũng đang lên tiếng về làn sóng AI sắp cuốn qua ngành lao động. Satya Nadella, CEO Microsoft, cho biết hiện nay khoảng 30% mã nguồn của công ty đã được viết bởi AI. Google và Meta cũng đưa ra những con số tương tự, cho thấy AI đang chiếm dần vai trò của con người ngay cả trong những công việc vốn đòi hỏi tư duy logic như lập trình. Mark Zuckerberg còn dự đoán rằng đến năm 2026, một nửa mã nguồn tại Meta sẽ được viết bởi AI.

Mối nguy lớn không chỉ nằm ở việc mất việc, mà còn là sự thiếu chuẩn bị của chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp trước tốc độ phát triển thần tốc của AI. Amodei nhấn mạnh rằng hiện không có một chính sách hay hành động cụ thể nào từ chính phủ Mỹ để cảnh báo và bảo vệ người lao động. Hầu hết người dân vẫn chưa nhận thức được rằng công việc của họ đang đối mặt với nguy cơ biến mất, và khi họ nhận ra thì có thể đã quá muộn.

Điều đáng lo ngại là AI đang thay đổi thị trường lao động không giống bất kỳ cuộc cách mạng công nghệ nào trước đây. Nếu robot và tự động hóa từng thay thế công việc tay chân thì giờ đây, AI đang xâm nhập vào những lĩnh vực trí tuệ, sáng tạo và quản lý. Sự dịch chuyển này khiến hàng triệu người có thể không kịp thích ứng, nhất là những người trưởng thành đã ổn định nghề nghiệp và khó tiếp cận việc đào tạo lại.

Tác động không dừng lại ở cá nhân mà còn lan rộng ra toàn xã hội. Tỷ lệ thất nghiệp cao có thể kéo theo bất ổn kinh tế, gia tăng gánh nặng an sinh xã hội và tạo ra khoảng cách giàu nghèo sâu sắc hơn. Đây là thời điểm quan trọng để chính phủ các nước, đặc biệt là Mỹ, cần hành động quyết liệt nhằm định hình tương lai của thị trường lao động. Việc đầu tư vào đào tạo lại kỹ năng, xây dựng các chính sách an sinh linh hoạt và thiết lập quy định kiểm soát AI là những bước đi không thể trì hoãn.

Dario Amodei - CEO Anthropic.

Dario Amodei sinh năm 1983, từng làm tại Baidu, Google và OpenAI, trước khi thành lập Anthropic năm 2021 cùng chị gái. Anthropic hiện là startup hàng đầu thế giới trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, với mô hình Claude AI được đánh giá có thể cạnh tranh với những sản phẩm của các "ông lớn" công nghệ.

Cảnh báo của Amodei được đưa ra trong bối cảnh công ty ông đang trong cuộc đua phát triển siêu trí tuệ nhân tạo AGI với khả năng nhận thức ngang con người. Mô hình Claude Opus 4 mới nhất thậm chí được phát hiện nhiều lần tống tiền các nhà phát triển khi bị họ đe dọa trong thử nghiệm an toàn.

Trước đó, một số CEO công nghệ cũng cảnh báo AI sẽ thay thế công việc nhiều người. Trong đợt sa thải 6.000 người đầu tháng này của Microsoft, lập trình viên là nhóm bị ảnh hưởng nhất. Cuối tháng trước, CEO Satya Nadella tiết lộ: "Có 20% hay 30% số code trong kho lưu trữ và một số dự án của chúng tôi được viết bằng AI. Không những thế, AI Agent còn có thể xem xét và kiểm tra code. Tỷ lệ sử dụng đang tăng lên".