Việt Nam sở hữu 'kho báu' được cả thế giới thèm muốn ngoài đất hiếm, một tỉnh miền Trung nắm tới 80%

Theo S&P Global, thị trường xe điện đang bùng nổ và Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự báo sự tăng trưởng mạnh mẽ của xe điện trong thập kỷ tới sẽ thay đổi ngành công nghiệp ô tô toàn cầu, đồng thời giảm đáng kể lượng tiêu thụ dầu cho vận tải đường bộ. Điều này kéo theo sự gia tăng nhu cầu đối với các kim loại thiết yếu để sản xuất pin xe điện. Bên cạnh đất hiếm, niken là một trong những tài nguyên được "săn đón" nhất trên thị trường quốc tế.

Niken, một kim loại màu trắng bạc với bề mặt bóng láng, đóng vai trò quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp, bao gồm cả sản xuất pin xe điện. Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, tài nguyên niken toàn cầu ước tính vượt quá 350 triệu tấn. Indonesia hiện là quốc gia dẫn đầu về trữ lượng niken với khoảng 55 triệu tấn, tiếp theo là Úc với 24 triệu tấn.

Việt Nam cũng sở hữu trữ lượng niken đáng kể, ước tính khoảng 3,6 triệu tấn niken kim loại, theo Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ - Luyện kim (Bộ Công Thương). Điều đáng chú ý là tỉnh Thanh Hóa nắm giữ phần lớn trữ lượng này, với hơn 3 triệu tấn, chiếm khoảng 80% trữ lượng niken của cả nước. Hai tỉnh Sơn La và Cao Bằng lần lượt có trữ lượng niken là 420.523 tấn và 133.677 tấn.

Việt Nam sở hữu 'kho báu' mà thế giới thèm muốn

Tuy nhiên, việc khai thác và chế biến niken tại Việt Nam còn đối mặt với nhiều thách thức. Phần lớn tài nguyên niken ở Thanh Hóa tồn tại ở dạng khoáng vật đi kèm trong quặng crôm tại mỏ crômit Cổ Định, và hiện chưa có giải pháp thu hồi hiệu quả. Quặng niken ở Sơn La và Cao Bằng chủ yếu là loại hình quặng niken - đồng xâm tán.

Để khai thác tiềm năng của nguồn tài nguyên niken, Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng vàng, đồng, niken, molipden đến năm 2025, có xét đến năm 2035. Quy hoạch này đặt mục tiêu đạt sản lượng khai tuyển 118.000 tấn tinh quặng niken vào năm 2025, đồng thời đầu tư và đưa vào hoạt động 2 nhà máy sản xuất sản phẩm niken với tổng sản lượng khoảng 8.000-11.000 tấn/năm.

Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050 cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng công nghệ tiên tiến, thiết bị hiện đại và bảo vệ môi trường bền vững trong khai thác và chế biến các khoáng sản có trữ lượng lớn, chiến lược và quan trọng như niken, bô-xít, titan, đất hiếm, crômit, đồng và vàng.

Đồng thời, quy hoạch này chủ trương hạn chế và tiến tới chấm dứt khai thác các mỏ trữ lượng thấp, phân tán, nhỏ lẻ, thay vào đó là tập trung tài nguyên khoáng sản từ các mỏ/điểm mỏ quy mô nhỏ thành các cụm mỏ quy mô đủ lớn để đầu tư đồng bộ từ thăm dò, khai thác, chế biến áp dụng công nghệ tiên tiến, thiết bị hiện đại.

Với trữ lượng niken đáng kể, đặc biệt là sự tập trung lớn tại tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam có tiềm năng trở thành một nhà cung cấp quan trọng trên thị trường niken toàn cầu. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần có những đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ khai thác và chế biến hiện đại, cũng như các biện pháp bảo vệ môi trường hiệu quả. Việc khai thác và chế biến bền vững nguồn tài nguyên niken sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế của Việt Nam và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của ngành công nghiệp xe điện trên toàn thế giới.