Việc sở hữu nhà đất dự kiến sẽ có thay đổi lớn từ năm 2026, người dân cần chú ý

Trong dự thảo Nghị định quy định về xây dựng và quản lý hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản thay thế Nghị định 94/2024 của Chính phủ, Bộ Xây dựng đề xuất tổ chức, cá nhân phải cung cấp thông tin về địa chỉ, số lượng, diện tích, tình trạng pháp lý, cũng như thời hạn và hình thức sở hữu... của bất động sản đang nắm giữ.

Đáng chú ý, hệ thống dữ liệu quốc gia sẽ được xây dựng tập trung, thống nhất từ Trung ương đến địa phương, kết nối với các cơ sở dữ liệu dân cư, đất đai, doanh nghiệp, tín dụng và thuế.

Mục tiêu của việc này là tăng tính công khai, minh bạch trong hoạt động nhà ở và bất động sản, phục vụ công tác quản lý nhà nước, điều tiết thị trường bất động sản và nhu cầu chính đáng của xã hội.

Đồng thời, dự thảo trên cũng bổ sung thông tin về thụ hưởng chính sách, hỗ trợ nhà ở gồm thông tin định danh, loại hình thụ hưởng (bao gồm nhà xã hội, nhà ở cho người có công, nhà cho người nghèo, cận nghèo...), số lượng và thời gian thụ hưởng. Người dân thuộc nhóm được mua nhà xã hội cần cung cấp thông tin định danh cá nhân, hình thức đăng ký (bao gồm mua, thuê, thuê mua) và dự án sẽ đăng ký.

Ngoài ra, với nhà ở thuộc tài sản công, tổ chức, cá nhân sẽ cung cấp số lượng tài sản, diện tích, mục đích sử dụng, cũng như tình trạng quản lý và đơn vị được giao quản lý.

Việc sở hữu nhà đất dự kiến sẽ có thay đổi lớn từ năm 2026. (Ảnh minh họa)

Trước đó, trên thực tế, Nghị định 94 về cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản cũng chưa có quy định chi tiết về thông tin sở hữu nhà của tổ chức, cá nhân. Tại dự thảo của Nghị định mới này, Bộ Xây dựng đề xuất, tổ chức, cá nhân Việt Nam và nước ngoài sẽ phải cung cấp trường dữ liệu gồm thông tin nhận diện (bao gồm họ tên, số định danh, giấy tờ pháp lý); loại hình nhà sở hữu, địa chỉ, diện tích, số lượng; thời hạn và hình thức sở hữu; tình trạng pháp lý.

Bộ Xây dựng đề xuất nhiều thay đổi liên quan đến nhà đất

Bên cạnh dữ liệu về sở hữu, giao dịch, Bộ Xây dựng cũng đề xuất hệ thống phải quản lý các nội dung về thông tin về dự án, giao dịch, giá cả, tồn kho, chứng chỉ môi giới, vốn đầu tư nước ngoài, dư nợ tín dụng và phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong lĩnh vực này.

Cụ thể, tại dự thảo, Bộ Xây dựng đề nghị Nhà nước khuyến khích người dân thực hiện qua sàn giao dịch bất động sản, trung tâm giao dịch bất động sản hoặc các phương thức giao dịch điện tử. Việc này nhằm nâng cao tính minh bạch, thuận lợi và hiệu quả giám sát. Nhà nước sẽ theo dõi dữ liệu về số lượng giá giao dịch, giá trị giao dịch... của các bất động sản.

Nếu nghị định được ban hành, các thông tin trên sẽ được cập nhật vào hệ thống thông tin quốc gia về nhà ở và thị trường bất động sản.

Đáng chú ý, Bộ Xây dựng cũng đề xuất tạo mã số bất động sản và quản lý trên hệ thống thông tin. Theo đó, mỗi dự án bất động sản sẽ được gắn tự động một mã số duy nhất, bảo đảm tính định danh và không thay đổi trong suốt vòng đời dữ liệu. Cùng với đó, cơ quan chuyên môn cấp tỉnh sẽ khởi tạo mã số này trên địa bàn tại thời điểm dự án được chấp thuận, phê duyệt đồng thời tiếp tục liên kết, cập nhật dữ liệu với từng sản phẩm trong dự án đó.

Lộ trình triển khai bắt đầu từ bao giờ?

Về lộ trình triển khai, Bộ Xây dựng đề xuất giai đoạn chuẩn bị từ quý IV năm 2025, bao gồm triển khai thí điểm tại 5 thành phố: Hà Nội, TP HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ.

Tiếp đó, hai quý đầu năm 2026 sẽ là giai đoạn triển khai kỹ thuật và cập nhật dữ liệu. Cơ quan quản lý sẽ tiến hành tích hợp dữ liệu để đồng bộ với Hệ thống thông tin quốc gia về nhà ở và thị trường bất động sản. Việc thu thập thông tin, cập nhật và lưu trữ dữ liệu cũng sẽ được triển khai trong giai đoạn này, nhằm đảm bảo tính kịp thời và bảo mật.

(Ảnh minh họa).

Từ quý III/2026, hệ thống thông tin dự kiến được vận hành thử nghiệm trong phạm vi nội bộ và vận hành chính thức từ quý IV năm 2026. Cơ quan quản lý sẽ đánh giá định kỳ kết quả triển khai, hoàn thiện và duy trì hệ thống bắt đầu từ 2027 trở đi.

Đặc biệt, Bộ Xây dựng cho biết sẽ đầu tư, nâng cấp hoặc thuê dịch vụ hệ thống hạ tầng, kỹ thuật công nghệ để đáp ứng việc kết nối với các đơn vị và địa phương. Bộ cũng chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch, quản lý nguồn vốn được bố trí để điều tra, xây dựng cơ sở dữ liệu.

Đồng thời, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ cùng phối hợp để kết nối, chia sẻ từ cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai.

Ngoài ra, UBND các tỉnh, thành được giao xây dựng và ban hành Quy chế phối hợp về chia sẻ, cung cấp thông tin, dữ liệu nhà ở trên địa bàn. Hơn nữa, các tổ chức, cá nhân có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản đúng thời hạn. Cuối cùng, khi hệ thống phần mềm dùng chung được hoàn thiện, người dân sẽ cung cấp thông tin theo hình thức trực tuyến.