Từng bị phớt lờ, giá loại đá quý có nhiều ở Việt Nam bất ngờ tăng vọt nhăm nhe ‘soán ngôi’ kim cương

Loại đá sắp ‘soán ngôi’ kim cương

Trong những năm gần đây, đá spinel đã thu hút sự chú ý từ giới mộ điệu trang sức và nhà đầu tư. Nhu cầu về loại đá quý này tăng cao do vẻ đẹp độc đáo, độ hiếm và giá trị gia tăng.

Năm 2016, một minh chứng cho sức hút của spinel là khi công ty trang sức Ouroboros bán được chiếc nhẫn spinel màu đỏ với giá 7.700USD, tương đương khoảng 196 triệu đồng. Tiếp theo, vào năm 2023, một viên spinel khác có giá trị ước tính 30.000 bảng Anh (hơn 972 triệu đồng) đã được công ty bảo hiểm bồi thường khi bị mất cắp.

Kỷ lục đáng chú ý nhất phải kể đến viên Hope spinel 50,13 carat được bán đấu giá tại Bonhams năm 2015 với giá 1,22 triệu USD, gấp 6 lần giá dự kiến. Con số này cho thấy tiềm năng to lớn của spinel trong thị trường đá quý cao cấp.

Đá spinel đa dạng về màu sắc. Ảnh: Vinatex

Mức giá tăng vọt của những viên spinel kể trên đã khơi dậy sự quan tâm và đánh giá cao của giới chuyên gia và nhà sưu tập. Nhiều người tin rằng spinel sở hữu đầy đủ tiêu chí để trở thành "nữ hoàng" mới trong thế giới trang sức, cạnh tranh trực tiếp với kim cương.

Theo đại diện Hiệp hội Quốc tế về Đá quý màu (ICA) tại Việt Nam, bà Lê Yến đánh giá: ‘Đất nước chúng ta có nguồn tài nguyên spinel dồi dào, với 3 loại ngọc quý hàng đầu thế giới là ruby, spinel và ngọc ốc’.

Spinel thu hút sự chú ý bởi sự đa dạng màu sắc ấn tượng, từ trong suốt đến hồng, đỏ, cam, xanh, tím và đen. Nhờ ánh lửa rực rỡ và mức giá mềm so với kim cương màu, spinel trở thành lựa chọn thay thế hoàn hảo cho những ai yêu thích trang sức đá quý lấp lánh.

Tuy nhiên, spinel còn sở hữu một gam màu hiếm lạ và đắt đỏ hơn cả kim cương: spinel xanh coban. Sắc xanh tươi rực rỡ và trong vắt này chỉ độc quyền có tại mỏ đá Lục Yên, Yên Bái, Việt Nam.

Điểm đặc biệt của spinel so với ruby là cấu trúc tinh thể. Spinel có cấu trúc magnesium aluminium oxide, trong khi ruby là aluminium oxide. Cả hai đều có độ cứng cao (8 trên thang Mohs), chỉ xếp sau kim cương (10).

Sự khác biệt giữa spinel và ruby còn nằm ở thành phần hóa học. Spinel chứa magie và sắt, trong khi ruby chỉ chứa nhôm. Màu đỏ của cả hai đều do chromium tạo ra. Do vậy, nếu không sử dụng kỹ thuật phân tích hóa học, rất khó để phân biệt hai loại đá quý này bằng mắt thường.

Mỏ đá spinel xanh của Việt Nam

Theo Viện đá quý Hoa Kỳ (GIA), spinel xanh cobalt được tìm thấy rải rác ở một số quốc gia như Sri Lanka, Tanzania, Myanmar, Pakistan và Việt Nam. Tuy nhiên, mỏ đá spinel tại Việt Nam, đặc biệt là khu vực Lục Yên (Yên Bái), lại nổi tiếng thế giới bởi sự phong phú về màu sắc và độ chiếu sáng của đá.

Cách phân biệt màu xanh của 2 gam màu ở đá spinel. Ảnh: Bazaar Việt Nam

Điều khiến giới yêu đá quý toàn cầu đặc biệt săn lùng spinel Việt Nam chính là sự xuất hiện của spinel xanh cobalt vào năm 2000. Đây là gam màu độc nhất vô nhị mà không nơi nào khác trên thế giới có thể tìm thấy. Spinel xanh cobalt sở hữu màu xanh tươi rực rỡ, ánh lên vẻ đẹp lấp lánh và thu hút mọi ánh nhìn.

Theo báo Dân trí, một viên đá quý spinel khổng lồ, nặng tới 2,1kg, đã được khai thác tại khu vực bãi Bưởi, xã Liễu Đô, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái. Viên đá có màu xanh dương rực rỡ và bên trong chứa nhiều viên đá quý nhỏ hơn. Theo các chuyên gia, đây là một phát hiện vô cùng quý giá, bởi spinel là loại đá quý hiếm và có giá trị cao. Kích thước của viên đá spinel này được ghi nhận là dài 13cm và rộng 6cm. Giá trị của nó được ước tính lên tới gần 4 tỷ đồng.

Các chuyên gia cho biết, về mặt tính chất, đá spinel có màu trong suốt. Sau đó, tuỳ theo trữ lượng kim loại trong vân đá mà đá spinel có màu sắc khác nhau. Chất sắt tạo màu xám và xanh nhạt. Crom (chromium) tạo màu hồng đỏ, tương tự như ruby. Còn cobalt tạo nên màu xanh thắm rực rỡ. Sự kết hợp của 3 hợp chất này sẽ tạo ra những gam màu khác nhau.

Viên đá quý spinel khổng lồ, nặng tới 2,1kg, đã được khai thác tại khu vực bãi Bưởi, xã Liễu Đô, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái. Ảnh: Dân trí

Những viên đá spinel có màu xanh tạo thành từ chất cobalt thay vì sắt thì nó mới được gọi là spinel xanh cobalt. Sắc xanh của đá spinel Việt đến từ khoáng chất cobalt, thường tươi tắn hơn so với sắc xanh từ Sri Lanka, Úc hay Đông Phi. Màu xanh của những viên spinel cobalt còn được gọi là "electric blue".

Ngoài ra, đá spinel xanh cobalt hiếm đến mức đa phần các mẫu được tìm thấy ở dạng thô chỉ có kích cỡ từ nửa carat trở xuống. Sau khi cắt giác, mài dũa, độ hao hụt lên đến 50% khiến cho viên đá lại càng thêm nhỏ. Do đó, mỗi khi có một viên đá spinel xanh cobalt trong vắt với kích thước lớn hơn nửa carat được tìm thấy, các tay săn đá quý sẽ đổ dồn về Việt Nam để săn lùng nó.