Từ ngày 1/7, huyện đảo xa nhất Việt Nam sẽ bị xóa danh xưng cấp huyện trên bản đồ, trở thành đặc khu quan trọng của cả nước

Sự thay đổi này là một phần trong kế hoạch sắp xếp lại tổng thể 696 đơn vị hành chính cấp huyện trên cả nước, nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phát huy tối đa tiềm năng của từng địa phương. Đối với Trường Sa, việc trở thành đặc khu không chỉ là sự thay đổi về tên gọi hay cơ cấu tổ chức, mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về tầm nhìn phát triển dài hạn.

Huyện đảo Trường Sa, thuộc tỉnh Khánh Hòa, là một quần thể bao gồm hơn 100 đảo, bãi cạn, cồn san hô và bãi ngầm, trải rộng trên một vùng biển có diện tích khoảng 180.000 km2 ở trung tâm Biển Đông. Quần đảo kéo dài từ vĩ tuyến 6°50′ Bắc đến 12°00′ Bắc và từ kinh tuyến 111°30′ Đông đến 117°20′ Đông. Mặc dù vùng biển chủ quyền rộng lớn, tổng diện tích phần nổi của tất cả các thực thể địa lý này chỉ vào khoảng 3 km2, một con số khiêm tốn nhưng mang nặng giá trị lịch sử và pháp lý.

Trường Sa - Huyện đảo xa nhất Việt Nam sẽ bị xóa danh xưng cấp huyện trên bản đồ, trở thành đặc khu quan trọng của cả nước

Trung tâm hành chính của huyện đảo hiện nay là thị trấn Trường Sa, tọa lạc trên đảo Trường Sa Lớn. Đây là đảo lớn nhất trong quần đảo với diện tích hơn 48ha (0,48 km2), chiều dài khoảng 1.300m và chiều rộng 525m. Đảo Trường Sa Lớn nằm cách thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, khoảng 248 hải lý (tương đương 460 km) về phía Đông Nam. Hiện tại, huyện đảo Trường Sa được chia thành ba đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm thị trấn Trường Sa, xã Song Tử Tây và xã Sinh Tồn.

Không chỉ là đơn vị hành chính xa xôi nhất của Việt Nam, Trường Sa còn giữ vị trí chiến lược vô cùng quan trọng về quốc phòng – an ninh. Đây là "phên dậu" tiền tiêu của Tổ quốc, là nơi hội tụ ý chí sắt đá, tinh thần đoàn kết và lòng yêu nước nồng nàn của bao thế hệ người Việt. Mỗi tấc đất, mỗi vùng biển nơi đây đều thấm đẫm mồ hôi, công sức và cả xương máu của cha ông, khẳng định chủ quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm.

Trải qua nhiều năm gian khó xây dựng và phát triển, đối mặt với sự khắc nghiệt của thiên nhiên và những thách thức an ninh, Trường Sa ngày nay đã có một diện mạo khang trang, tràn đầy sức sống. Hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu đã được đầu tư xây dựng tương đối hoàn chỉnh, bao gồm nhà văn hóa, trường học, trạm y tế, đài khí tượng thủy văn, hải đăng và các công trình dân sinh khác, đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần cho quân và dân trên các đảo.

Sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và nhân dân cả nước đối với Trường Sa luôn được thể hiện bằng những hành động cụ thể. Điển hình, trong năm 2025, tỉnh Khánh Hòa đã phê duyệt khoản đầu tư 11 tỷ đồng để xây dựng mới nhà văn hóa cộng đồng và chỉnh trang, nâng cấp khu vui chơi cho trẻ em trên đảo Sinh Tồn. Những công trình này không chỉ cải thiện điều kiện sinh hoạt mà còn thắt chặt thêm tình quân dân, tạo động lực để các chiến sĩ và người dân yên tâm bám trụ, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo.

Theo Quyết định 759/QĐ-TTg ngày 14 tháng 4 năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ, việc tổ chức lại huyện đảo Trường Sa thành một đặc khu trực thuộc tỉnh Khánh Hòa sẽ bao gồm việc sáp nhập ba đơn vị hành chính cấp xã hiện tại (thị trấn Trường Sa, xã Song Tử Tây và xã Sinh Tồn) thành một đơn vị hành chính duy nhất thuộc đặc khu. Mô hình chính quyền địa phương hai cấp mới được kỳ vọng sẽ tinh gọn, hiệu quả hơn.

Việc chuyển đổi thành đặc khu mở ra cho Trường Sa những cơ hội phát triển to lớn. Với cơ chế quản lý đặc thù, linh hoạt hơn, đặc khu có thể thu hút mạnh mẽ các nguồn lực đầu tư cho phát triển kinh tế biển, đặc biệt trong các lĩnh vực như dịch vụ hậu cần nghề cá, du lịch sinh thái biển đảo (khi điều kiện cho phép), năng lượng tái tạo và nghiên cứu khoa học biển. Việc phát triển kinh tế không chỉ nâng cao đời sống người dân mà còn tạo thêm nguồn lực để củng cố quốc phòng, an ninh.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này cũng đặt ra không ít thách thức. Việc xây dựng một mô hình tổ chức chính quyền đặc thù, vừa đảm bảo hiệu quả quản lý, vừa phù hợp với điều kiện đặc biệt của một quần đảo xa xôi, lại có vị trí địa chính trị nhạy cảm là một bài toán phức tạp. Bên cạnh đó, việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút và giữ chân nhân tài đến công tác và sinh sống lâu dài tại đặc khu, cũng như việc huy động vốn đầu tư cho hạ tầng trong điều kiện khó khăn về địa lý và chi phí là những vấn đề cần có giải pháp đột phá.