Từ chối thừa kế của cha, sau này mẹ mất có được kế thừa toàn bộ tài sản không?

Tóm tắt tình huống như sau: Ba mẹ độc giả cùng nhau tạo dựng một thửa đất và căn nhà. Hai mươi năm trước, ba qua đời, và độc giả đã ký văn bản từ chối phần di sản thừa kế của ba, để mẹ đứng tên toàn bộ tài sản. Giờ đây, độc giả thắc mắc, nếu mẹ qua đời mà không để lại di chúc, liệu độc giả có quyền thừa kế toàn bộ tài sản đứng tên mẹ, bao gồm cả phần tài sản trước đây đã từ chối nhận từ ba hay không?

Mẹ mất có được kế thừa toàn bộ tài sản sau khi từ chối thừa kế của cha? (Ảnh minh hoạ)

Để giải đáp thắc mắc này, Luật sư Lê Văn Hoan (Đoàn Luật sư TP.HCM) đã đưa ra ý kiến pháp lý dựa trên quy định của Bộ luật Dân sự.

Theo Điều 649 Bộ luật Dân sự, thừa kế theo pháp luật được áp dụng khi không có di chúc, di chúc không hợp pháp, người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc, hoặc người được chỉ định thừa kế theo di chúc từ chối nhận di sản.

Điều 651 quy định về hàng thừa kế theo pháp luật, trong đó, hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Hàng thừa kế thứ hai bao gồm: ông bà nội, ông bà ngoại, anh chị em ruột của người chết, cháu ruột của người chết mà người chết là ông bà nội, ông bà ngoại. Hàng thừa kế thứ ba bao gồm: cụ nội, cụ ngoại, bác chú cô dì cậu ruột của người chết, cháu ruột của người chết mà người chết là bác chú cô dì cậu ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội cụ ngoại.

Luật sư Hoan nhấn mạnh rằng, mặc dù trước đây người con đã từ chối nhận di sản thừa kế từ cha, nhưng hiện tại toàn bộ nhà đất thuộc quyền sở hữu hợp pháp của người mẹ. Nếu ba mẹ chỉ có một người con duy nhất và ông bà ngoại đã qua đời trước mẹ, thì người con này sẽ là người thuộc hàng thừa kế thứ nhất và là duy nhất của người mẹ.

(Ảnh minh hoạ)

Như vậy, theo quy định của pháp luật, người con sẽ được hưởng toàn bộ di sản thừa kế của người mẹ để lại, trừ những phần di sản mà người mẹ đã lập di chúc cho người khác (nếu có). Việc từ chối nhận di sản từ người cha trước đây không ảnh hưởng đến quyền thừa kế hợp pháp của người con đối với tài sản của người mẹ.

Trong trường hợp không có di chúc, người con duy nhất sẽ được thừa kế toàn bộ tài sản đứng tên mẹ, bao gồm cả phần giá trị tài sản ban đầu có nguồn gốc từ người cha.