Trong 'Tây Du Ký', Quán Thế Âm tu ngàn năm mới thành Bồ Tát, nhưng Đường Tăng lấy kinh hơn chục năm đã thành Phật. Như Lai nói gì?

Trong thần thoại và truyền thuyết, nếu một người phàm muốn trở thành tiên hay thành Phật thì phải trải qua một thời gian tu luyện lâu dài và gian khổ, có thể từ hàng trăm năm đến hàng nghìn năm.

Hơn nữa, tiến vào tiên giới cũng giống như bước vào sự nghiệp chính thức, dù giỏi đến đâu cũng phải bắt đầu từ khởi điểm của việc tu luyện. Ở phàm trần, cho dù có học vấn giỏi số một, bạn cũng sẽ không lập tức trở thành quan chức cấp cao mà là trải nghiệm đầu tiên ở vị trí cấp thấp hơn, trong quá trình đó cần tích lũy kinh nghiệm, rèn luyện kỹ năng bản thân. Trong thế giới tiên Phật trong thần thoại, truyện cổ tích cũng vậy, thông thường khi mới thành tiên thì địa vị thấp, ví dụ như khi Tôn Ngộ Không mới vào thiên giới, hắn chỉ được Ngọc Hoàng cho làm chức quan nhỏ trông coi ngựa, sau đó là trông coi vườn đào.

Nhưng như chúng ta đã biết, sau khi thầy trò Đường Tăng đến Linh Sơn và hoàn thành sứ mệnh thỉnh kinh, Như Lai đã khen thưởng công lao của họ. Thầy trò Đường Tăng tổng cộng 5 thành viên gồm Đường Tăng, Tôn Ngộ Không, Trư Bát Giới, Sa Tăng, Bạch Long Mã. Và hai người trong số họ đã được chứng quả thành Phật.

Hai người này chính là Đường Tăng và Tôn Ngộ Không. Việc Tôn Ngộ Không được phong làm Phật cũng là điều dễ hiểu, dù sao hắn có pháp lực cao và được sinh ra từ tảng đá hấp thụ tinh hoa của vũ trụ, trời đất, lại ăn linh đơn và đào tiên, trải qua tôi luyện trong lò bát quái. Còn Đường Tăng chỉ là phàm nhân, sức trói gà không chặt, sao có thể phong làm Phật?

Như đã đề cập ở trên, trong thế giới thần thoại, con người cần phải trải qua quá trình tu tập lâu dài và gian khổ mới thành Phật. Quán Thế Âm nổi tiếng đã tu hành hàng nghìn năm nhưng vẫn chỉ đạt tới cảnh giới là một vị Bồ Tát. Trong khi Đường Tăng chỉ được hơn chục năm tu luyện thông qua quá trình đi thỉnh kinh nhiều khó khăn.

Tạo hình Đường Tăng và Quán Thế Âm Bồ Tát trong phim "Tây Du Ký" phiên bản 1986.

Vậy tại sao Quán Thế Âm chỉ là Bồ Tát dù tu hành ngàn năm, còn Đường Tăng sau khi lấy kinh hơn chục năm lại có thể thành Phật? Có người nói rằng Quán Thế Âm Bồ Tát từ lâu đã đủ tư cách để thành Phật, nhưng ngài đã từ bỏ vì muốn cứu độ tất cả chúng sinh ở phàm trần. Tuy một số vị Bồ Tát như Quán Thế Âm hay Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát không phải là Phật nhưng địa vị thực tế của họ đã vượt qua các vị Phật bình thường. Ngay như Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát cũng được hưởng danh hiệu là thầy của Thất Phật quá khứ. Tương tự vậy còn có Địa Tạng Vương Bồ Tát. Địa Tạng Vương Bồ Tát cũng là cao nhân nơi cửa Phật, ngài từng nói rằng ngày nào địa ngục chưa trống rỗng thì thề rằng ngày đó không thành Phật, muốn siêu độ cho tất cả những vong hồn, lúc đó mới rời khỏi địa phủ.

Trong chương 100 của nguyên tác "Tây Du Ký", có đoạn bốn thầy trò Đường Tăng được Phật Như Lai thụ phong. Khi đó Phật Như Lai nói: "Đường Tăng, kiếp trước con nguyên là đồ đệ thứ hai của ta, tên gọi là Kim Thiền Tử. Bởi vì con không nghe giảng Pháp, khinh mạn lời giảng Đạo của ta, cho nên bị đọa chuyển sinh nơi Đông Thổ".

Vì vậy, nhiều người cho rằng sở dĩ Đường Tăng được Như Lai phong tặng danh hiệu Phật là vì ông là đệ tử thứ hai của Như Lai. Kỳ thực thân phận của đệ tử thứ hai Như Lai chỉ là lý do Đường Tăng được chọn là người đi lấy kinh chứ không phải lý do chính để thành Phật. Kim Thiền Tử sau khi bị phạt và đày xuống hạ giới phải trải qua 10 kiếp luân hồi cùng chịu 81 kiếp nạn mới được trở lại Linh Sơn.

Trên thực tế, lý do thực sự khiến Đường Tăng thành Phật nằm ở những lời sau: “Bởi vì ngươi không nghe Pháp và coi thường lời dạy vĩ đại của ta, nên ngươi đã hạ thấp chân thần của mình và đầu thai vào Đông Địa. Bây giờ ta rất vui khi ngươi đã quy y và duy trì phước lành của ta". Đường Tăng từng khinh thường Pháp, và bây giờ đã quy y Phật nên ông được Như Lai đặt tên là Chiên Đàn Công Đức Phật.

Bạn có thể thành Phật nếu bạn khinh thường Pháp và quy y Phật của tôi không? Tất nhiên là không dễ dàng như vậy. Nhưng sở dĩ Đường Tăng thành Phật là vì Như Lai muốn lập ông làm hình mẫu. Phật giáo thường rao giảng: "Buông con dao đồ tể xuống, đứng ngay đó mà thành Phật". Phật là bậc Đại thiện. Chữ Phật được dùng ở đây là để chỉ cho tâm thiện, hoặc người tốt. Pháp lý tin rằng mọi người đều có Phật tánh, và những người làm điều ác thì có thể thành Phật bằng cách từ bỏ điều ác, làm điều thiện. Hiển nhiên, khiến Đường Tăng, người từng coi thường Phật giáo, trở thành Phật là đủ để phát huy tác dụng tốt trong việc tuyên truyền và giảng dạy.