Trong ngày lễ Vu lan báo hiếu, cài hoa hồng trắng, hồng, đỏ, vàng lên ngực có ý nghĩa gì?

Trong văn hóa dân gian Việt Nam, tháng 7 âm lịch thường được gọi là "tháng cô hồn", thời điểm các vong hồn được cho là quay về trần gian. Tuy nhiên, trong cộng đồng Phật tử, đây lại là tháng Vu Lan, một dịp lễ lớn để con cháu thể hiện lòng hiếu thuận, tưởng nhớ công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ, đồng thời cầu siêu cho tổ tiên.

Nguồn gốc của lễ Vu Lan bắt nguồn từ truyền thuyết về Tôn giả Mục Kiền Liên, một trong những đệ tử lớn của Đức Phật. Sau khi chứng đắc phép thần thông, ngài thấy mẹ mình đang phải chịu khổ hình dưới địa ngục. Vì nghiệp lực của mẹ quá nặng, cơm dâng lên đều hóa thành lửa đỏ. Thương mẹ, Mục Kiền Liên cầu xin Đức Phật chỉ dạy. Phật dạy rằng: “Đợi đến ngày rằm tháng 7, khi chư tăng mãn hạ, hãy sắm sửa lễ vật cúng dường và nhờ sức chú nguyện của chư tăng thì mẹ ông mới thoát khổ”.

Hoa hồng vàng chỉ dành cho chư tăng

Từ đó, lễ Vu Lan ra đời, trở thành một nghi lễ báo hiếu quan trọng. Tại Việt Nam, nghi lễ này đã có từ lâu đời, được ghi nhận từ thời nhà Lý (năm 1072) khi vua đã tổ chức trai đàn cầu siêu cho mẹ. Trải qua hàng thế kỷ, lễ Vu Lan đã lan tỏa sâu rộng trong đời sống văn hóa của người Việt.

Một trong những nghi thức đặc sắc và xúc động nhất trong mùa Vu Lan hiện đại là lễ cài hoa hồng. Nghi thức này được Thiền sư Thích Nhất Hạnh khởi xướng tại Việt Nam vào thập niên 1960, sau khi ông tham dự một lễ Vu Lan ở Nhật Bản và thấy người Nhật cài hoa trắng nếu mất mẹ, hoa đỏ nếu còn mẹ.

Thiền sư đã phát triển nghi thức này với biểu tượng hoa hồng, ban đầu để tưởng nhớ mẹ, sau đó được mở rộng để bao gồm cả người cha. Đây là khoảnh khắc lắng đọng và ý nghĩa nhất, khiến nhiều người không khỏi rưng rưng khi nghĩ về đấng sinh thành.

Mỗi màu hoa hồng cài trên ngực áo trong ngày lễ Vu Lan mang một ý nghĩa sâu sắc, giúp chúng ta nhận biết và sẻ chia hoàn cảnh của nhau:

- Hoa hồng đỏ: Dành cho những ai may mắn còn đủ cả cha và mẹ. Màu đỏ tượng trưng cho tình yêu thương trọn vẹn, là lời nhắc nhở về niềm hạnh phúc lớn lao đang có.

- Hoa hồng màu hồng nhạt: Dành cho những người chỉ còn cha hoặc mẹ. Màu hồng nhạt như một phần tình yêu thương đã phai đi, thể hiện lòng trắc ẩn và nỗi nhớ thương về người đã khuất.

- Hoa hồng trắng: Dành cho những người đã mất cả cha lẫn mẹ. Màu trắng tinh khôi biểu trưng cho sự tưởng nhớ, lòng kính trọng và tình cảm sâu sắc luôn còn mãi trong tim người con.

- Hoa hồng vàng: Đây là màu hoa dành riêng cho những người xuất gia, tu hành. Màu vàng tượng trưng cho sự giác ngộ, sự buông bỏ đời sống thế tục để phổ độ chúng sinh, mang ý nghĩa giải thoát cao cả.

Nhìn vào màu hoa trên ngực áo mỗi người, chúng ta không chỉ hiểu thêm về hoàn cảnh của họ mà còn được nhắc nhở về lòng hiếu thảo và tầm quan trọng của việc trân trọng tình cảm gia đình khi cha mẹ còn ở bên.