'Tiêm mông' từng rất phổ biến, hiệu quả nhanh và rẻ, vậy tại sao bây giờ lại hiếm y tá tiêm vào mông đến vậy?

"Không nghe lời là dắt đi chích mông đấy nhé!", câu dọa này hẳn nhiều thế hệ 8X, 9X đều từng ám ảnh, trở thành một phần ký ức tuổi thơ. Ngày ấy, chưa kịp tiêm đã run rẩy, mặt mày tái mét. Thế nhưng, trong các phòng khám, bệnh viện hiện nay, hình ảnh "tiêm mông" lại hiếm gặp hơn trước rất nhiều. Lý do nằm ở đâu?

"Mũi tiêm mông" từng gắn liền với ký ức của nhiều thế hệ, giờ đây ít gặp hơn do sự phát triển của y học và các dạng thuốc tiện lợi, an toàn hơn (Ảnh minh họa)

Vì sao có lúc tiêm tay, có lúc lại tiêm mông?

"Mũi tiêm mông" thực chất là một dạng tiêm bắp. Tùy theo loại thuốc và nhu cầu điều trị mà bác sĩ lựa chọn vị trí tiêm khác nhau:

- Tiêm trong da: như in một dấu mờ trên bề mặt da, thường dùng để thử phản ứng dị ứng hoặc tiêm vắc-xin.

- Tiêm dưới da: thuốc nằm ở lớp mô mỡ, được hấp thụ chậm, thích hợp với thuốc cần giải phóng từ từ như insulin cho bệnh nhân tiểu đường.

- Tiêm tĩnh mạch: thuốc đi thẳng vào mạch máu, tác dụng nhanh, thường dùng trong cấp cứu, hạ sốt, giảm đau.

- Tiêm bắp: thuốc ngấm vào máu qua các thớ cơ, hiệu quả nhanh hơn uống nhưng chậm hơn truyền tĩnh mạch, áp dụng khi thuốc không phù hợp với đường uống hoặc đường truyền.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị: "Thuốc có thể uống thì không tiêm, thuốc cần tiêm thì ưu tiên tiêm bắp, hạn chế tiêm tĩnh mạch". Nguyên nhân là thuốc uống tuy phát huy tác dụng chậm hơn nhưng an toàn, ít rủi ro hơn.

Vì sao tiêm mông lại đau? Vì sao giờ ít dùng?

Nỗi sợ tiêm mông phần lớn đến từ ba yếu tố:

- Trước đây, dụng cụ y tế còn hạn chế, kim tiêm tái sử dụng nhiều lần, đầu kim thường bị cùn nên gây đau rát.

- Khi tiêm mông, để tránh lớp mỡ dày, y tá phải đâm kim sâu hơn, tăng cảm giác đau.

- Quy trình tiêm bắp thường kèm thao tác "hút ngược" để tránh chọc vào mạch máu, thao tác này cũng gây thêm cảm giác khó chịu.

Ngoài đau đớn, tiêm mông còn tiềm ẩn rủi ro như tiêm nhiều lần cùng một vị trí có thể gây chai cứng cơ, thậm chí tổn thương thần kinh tọa. Hơn nữa, việc phải tiêm ở phòng tiêm chung, thiếu riêng tư, cũng khiến nhiều bệnh nhân e ngại.

Chính vì vậy, y học hiện đại ưu tiên các dạng thuốc uống hoặc đường truyền thay thế. Tuy nhiên, không có nghĩa mũi tiêm mông biến mất hoàn toàn. Một số thuốc như vitamin D, progesterone hoặc thuốc dầu khó tiêm tĩnh mạch vẫn bắt buộc phải tiêm bắp ở vùng mông.

Tiêm xong, miếng "thịt" trong kim đi đâu?

Có không ít người thắc mắc, sau khi rút kim, phần "thịt" bị chọc thủng có mắc lại trong lõi kim không? Thực tế, các nghiên cứu chỉ ra, với đường kính kim tiêm siêu nhỏ (0,45-0,7 mm), gần như không có mô cơ nào bị mang ra ngoài. Bề mặt da cũng được kim chọc theo vát nghiêng, các sợi cơ đàn hồi lại, chứ không bị cắt rời hoàn toàn. Nói cách khác, mũi tiêm không "mang thịt" ra ngoài như nhiều người lo sợ.

"Mũi tiêm mông" từng gắn liền với ký ức của nhiều thế hệ, giờ đây ít gặp hơn do sự phát triển của y học và các dạng thuốc tiện lợi, an toàn hơn. Tuy vậy, trong một số trường hợp đặc thù, phương pháp này vẫn là lựa chọn cần thiết. Người bệnh không nên quá lo lắng, hãy tin tưởng và tuân theo chỉ định của bác sĩ.