Thứ ba, 22/07/2025
Vẽ bản đồ là một công việc vô cùng vất vả, phức tạp, không những cần phải thể hiện được các sông ngòi, kênh rạch, núi non mà còn phải đảm bảo độ chính xác của tấm bản đồ ấy. Bản đồ ngày nay đa phần đã được dựa vào những công cụ khoa học kỹ thuật tiên tiến như các vệ tinh nhân tạo nên có thể dễ dàng thực hiện được công việc này. Thế nên, nhiều người thắc mắc rằng, thời hiện đại thì dễ như vậy, vậy còn người cổ đại xưa kia thì sao? Liệu có đảm bảo được tính chính xác của tấm bản đồ đó không? Nếu người cổ đại dựa vào những tấm bản đồ đó để đi đường xa thì liệu có bị lạc đường hay không? Hơn nữa, diện tích lãnh thổ rộng như vậy, các vị vua thời cổ đại có lẽ cũng không thể bắt các thợ vẽ bản đồ đi ven biên giới để vẽ ra bản đồ được. Vậy rốt cuộc họ đã làm như thế nào?
"Sơn hải kinh" được coi là bách khoa toàn thư của thời Tiên Tần, trong đó có ghi chép rất nhiều địa điểm ở xa và các sông ngòi, núi đồi. Tuy nhiều người cho rằng "Sơn hải kinh" có mang nhiều yếu tố thần thoại và truyền thuyết nên không đáng tin, nhưng về mặt miêu tả địa lý thì vẫn có độ tin cậy cao. Hiện nay, các nhà khảo cổ Trung Quốc đã phát hiện ra tấm bản đồ xuất hiện sớm nhất ở Trung Quốc được vẽ trong thời Chiến Quốc.
Tấm bản đồ này được khai quật vào năm 1986 ở trong lăng mộ nhà Tần ở ven biển Thiên Mậu, thành phố Thiên Thủy, tỉnh Cam Túc, Trung Quốc. Tổng cộng có 7 tấm bản đồ, nhưng cả 7 tấm chủ yếu là sông ngòi, núi đồi của nước Tần. Trải qua quá trình chỉnh sửa của đời Tống và những triều đại sau này thì tấm bản đồ đã khá giống với bản đồ Trung Quốc hiện nay. Đặc biệt là khu vực sông Trường Giang, Hoàng Hà, hệ thống sông ngòi ở hai khu vực này đã rất giống với thời hiện đại. Điều này cho thấy, trí tuệ của người cổ đại khiến chúng ta phải kinh ngạc.
Đương nhiên, người cổ đại cũng có công cụ đo lường của riêng họ, ngày nay nhìn những công cụ đó cũng cảm thấy rất độc đáo, sáng tạo. Bản đồ của người cổ đại, có một kiểu gọi là “dư đồ”, có nghĩa là ngồi trên xe vẽ bản đồ, xe ở đây đương nhiên là xe ngựa. Quả thực, người cổ đại đã dùng một chiếc xe để vẽ bản đồ. Thiết bị này được gọi là “xe ký li cổ”, có nghĩa là xe ghi chép số dặm, hơn nữa trên xe còn có một cái trống. Khi xe chạy hết 1 dặm, hai hình người ở hai bên trống sẽ tự động đánh trống, người ghi chép sẽ biết được khoảng cách vừa đi. Thế nên, việc vẽ bản đồ và đo lường khoảng cách chỉ cần kéo một chiếc xe chạy khắp nơi là được. Tuy nhiên, sau khi đo đường xong, việc vẽ bản đồ vẫn còn một khâu quan trọng cuối cùng, đó chính là vẽ tỉ lệ của bản đồ so với thực tế. Bản đồ đương nhiên sẽ phải được thu nhỏ hơn so với thực tế, thế nên việc thu nhỏ tỉ lệ cũng là một vấn đề khó. Nhưng không sao, người cổ đại cũng có một thiết bị chuyên dụng để lập tỉ lệ, đó chính là ô li ghi chép dặm.
Để giảm bớt sự khác biệt, người cổ đại cũng vẫn dùng "trống ghi nhớ" và trên giấy đã được chia thành những ô ly nhỏ để chia tỉ lệ tương ứng. Từ đó, người cổ đại có thể vẽ ra được tấm bản đồ gần giống với hiện đại ngày nay, mang độ chính xác cao. Điều đáng nhắc đến là do người cổ đại tin vào giả thuyết rằng trời tròn, đất vuông, không ai biết rằng mình đang sống trên một "trái cầu" hình tròn, thế nên đã khiến họ thiếu mất kiến thức về kinh tuyến và vĩ tuyến. Vì thế, trên tấm bản đồ của người cổ đại, những phần sát với phần trung tâm thì vị trí địa lý ở đó càng được thể hiện chính xác, càng gần với phần viền bên ngoài thì độ sai lệch càng lớn. Tuy vậy, chúng ta vẫn phải khâm phục trí tuệ của người cổ đại tuyệt đỉnh đến thế nào, bởi lẽ trong thời đó vẫn chưa có những công cụ khoa học kỹ thuật tiên tiến như ngày nay.
Xem thêm
Nguồn: https://conglyxahoi.net.vn/van-hoa/giai-tri/thoi-co-dai-khong-co-ve-tinh-dinh-vi-vay-ho-da-ve-ban-do..
Đến nay đã có nhiều trường đại học công bố điểm sàn của loạt ngành...
Tin trong ngày - 20 giờ, 6 phút trước
Năm 2025, nhiều trường đại học Y, Dược trên cả nước đã cập nhật thông tin tuyển sinh. Trong đó nhiều trường sử dụng phương thức xét học bạ độc lập hoặc kết hợp....
Tin trong ngày - 20 giờ, 6 phút trước
Mới đây, trường Đại học Hà Nội (HANU) đã thông báo mức sàn xét tuyển áp dụng với tất cả ngành và tổ hợp năm nay. Điểm sàn xét tuyển vào trường năm nay...
Tin trong ngày - 20 giờ, 6 phút trước
Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông chiều 21/7 cho biết ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào (điểm sàn) là 19 đã bao gồm điểm ưu tiên đối tượng, khu vực. Mức...
Đời sống số - 23 giờ, 30 phút trước
Ngày 22 tháng 7 là thứ Ba, ngày 28 tháng 6 âm lịch, và sự kết hợp của thiên can và địa chi là năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Nhâm Thân. Trong...
Đời sống số - 24 giờ, 49 phút trước
Đây là một bài trắc nghiệm tâm lý dựa trên trực giác thị giác, giúp bạn khám phá điều tốt đẹp đang đến trong tương lai dựa vào loài hoa bạn có cảm tình...
Tin trong ngày - 35 phút trước
Mới đây, Bộ Giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) vừa công bố phổ điểm các tổ hợp phổ biến của kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông và kết quả học tập THPT...
Kiến thức - 35 phút trước
Việc sáp nhập địa giới hành chính các tỉnh, thành phố và bỏ cấp huyện từ 1/7 kèm theo một số thay đổi về lệ phí trước bạ có thể mang lại lợi ích...
Doanh nghiệp - 1 giờ, 15 phút trước
Trong nhịp sống hối hả của thời đại kinh tế thị trường, khi thành công thường được đo bằng tài sản và địa vị, vẫn có những con người chọn cho mình một lối...
Tin trong ngày - 1 giờ, 30 phút trước
Trong cuộc sống vẫn có 4 kiểu người "bản sao Trư Bát Giới" khiến họ mãi dậm chân tại chỗ.
Đời sống số - 1 giờ, 30 phút trước
Trong bối cảnh chuyển đổi sang xe điện, bài toán làm thế nào để hàng nghìn người dân sống trong các khu chung cư có thể sạc xe điện hàng ngày đang trở thành...
Tin trong ngày - 2 giờ, 30 phút trước
Để giải quyết tình trạng mất cân bằng giới tính, Bộ Y tế đã đề xuất nhiều giải pháp trong dự thảo Luật Dân số. Một trong những đề xuất đáng chú ý là...
Tin trong ngày - 2 giờ, 32 phút trước
Từ 1/1/2026, tiền đền bù đất khi Nhà nước thu hồi sẽ tính theo bảng giá mới sát giá thị trường.
Đời sống số - 2 giờ, 32 phút trước
Chỉ vô tình nhấp vào một đường link lạ trên màn hình máy tính, điện thoại người dùng có khả năng 'bay' hết sạch tiền trong tài khoản ngân hàng.
Tin trong ngày - 2 giờ, 32 phút trước
Từ ngày 1/7/2025, người lao động còn thiếu tối đa 6 tháng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ có cơ hội được đóng bù một lần để đủ điều kiện nhận...
Đời sống số - 2 giờ, 50 phút trước
Ngày 23 tháng 7 là thứ Tư, ngày 29 tháng 6 âm lịch. Sự kết hợp năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Quý Hợi. Dưới sự kết hợp như vậy, con giáp nào...
Tin trong ngày - 2 giờ, 7 phút trước
Đây là một trong những ngôi chùa nổi tiếng ở miền Bắc, được khởi dựng dưới thời vua Lý Thần Tông (1127–1138) bởi Quốc sư Nguyễn Minh Không.
Tin trong ngày - 2 giờ, 7 phút trước
Ngày 30/6/2025, Bộ Xây dựng ban hành Thông tư số 14/2025/TT-BXD quy định về đào tạo lái xe; bồi dưỡng, kiểm tra và cấp chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao...
Kiến thức - 2 giờ, 8 phút trước
Theo Bộ Tài chính, việc ban hành quy định mới nhằm làm rõ phương pháp xác định giá đất được trừ, giúp doanh nghiệp chủ động trong việc tính toán chi phí,
Kiến thức - 2 giờ, 8 phút trước
Nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành này đang trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.
Dòng sự kiện - 2 giờ, 8 phút trước
Các nhà khoa học từ Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ tại Zurich (ETH Zurich) đã làm sáng tỏ một trong những bí ẩn địa chất lớn nhất của Trái Đất.
Đời sống trẻ - 2 giờ, 8 phút trước
Khi quyết định nghỉ việc, điều bạn nói ra có thể ảnh hưởng lâu dài tới hình ảnh cá nhân, thậm chí bị đánh giá là người EQ thấp.
Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 56 phút trước
Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một đột phá trong y học: Phát triển thành công phương pháp kích hoạt tế bào miễn dịch chống ung thư ngay bên trong cơ...
Kiến thức - 3 giờ, 56 phút trước
Nhiều cha mẹ nghĩ rằng nuông chiều là yêu thương, nhưng chính những thói quen xấu được dung túng này mới là thứ âm thầm hủy hoại tương lai của con.
Dòng sự kiện - 3 giờ, 57 phút trước
Từ ngày 1/7/2025, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng chế độ thai sản, bao gồm cả trợ cấp một lần khi sinh con, với mức hưởng cụ thể sẽ do Chính...
Xài gì - 3 giờ, 57 phút trước
Đây cũng là một trong những dòng iPhone bán chạy nhất của Apple, đặc biệt là trong năm 2017 và những năm sau đó.