Thời cổ đại không có vệ tinh định vị, vậy họ đã vẽ bản đồ như thế nào?

07:48 16/01/2022

Dù không có khoa học công nghệ hiện đại nhưng ở thời cổ đại vẫn có bản đồ chi tiết và độ chính xác rất cao. Để làm được như vậy phải kể đến sự thông minh, cần cù đáng ngưỡng mộ của người xưa trong điều kiện cực kỳ khó khăn.

Vẽ bản đồ là một công việc vô cùng vất vả, phức tạp, không những cần phải thể hiện được các sông ngòi, kênh rạch, núi non mà còn phải đảm bảo độ chính xác của tấm bản đồ ấy. Bản đồ ngày nay đa phần đã được dựa vào những công cụ khoa học kỹ thuật tiên tiến như các vệ tinh nhân tạo nên có thể dễ dàng thực hiện được công việc này. Thế nên, nhiều người thắc mắc rằng, thời hiện đại thì dễ như vậy, vậy còn người cổ đại xưa kia thì sao? Liệu có đảm bảo được tính chính xác của tấm bản đồ đó không? Nếu người cổ đại dựa vào những tấm bản đồ đó để đi đường xa thì liệu có bị lạc đường hay không? Hơn nữa, diện tích lãnh thổ rộng như vậy, các vị vua thời cổ đại có lẽ cũng không thể bắt các thợ vẽ bản đồ đi ven biên giới để vẽ ra bản đồ được. Vậy rốt cuộc họ đã làm như thế nào?

lịch sử, bản đồ thời xưa, công cụ vẽ bản đồ thời cổ đại, lịch sử Trung Quốc, lịch sử Trung Hoa

"Sơn hải kinh" được coi là bách khoa toàn thư của thời Tiên Tần, trong đó có ghi chép rất nhiều địa điểm ở xa và các sông ngòi, núi đồi. Tuy nhiều người cho rằng "Sơn hải kinh" có mang nhiều yếu tố thần thoại và truyền thuyết nên không đáng tin, nhưng về mặt miêu tả địa lý thì vẫn có độ tin cậy cao. Hiện nay, các nhà khảo cổ Trung Quốc đã phát hiện ra tấm bản đồ xuất hiện sớm nhất ở Trung Quốc được vẽ trong thời Chiến Quốc.

Tấm bản đồ này được khai quật vào năm 1986 ở trong lăng mộ nhà Tần ở ven biển Thiên Mậu, thành phố Thiên Thủy, tỉnh Cam Túc, Trung Quốc. Tổng cộng có 7 tấm bản đồ, nhưng cả 7 tấm chủ yếu là sông ngòi, núi đồi của nước Tần. Trải qua quá trình chỉnh sửa của đời Tống và những triều đại sau này thì tấm bản đồ đã khá giống với bản đồ Trung Quốc hiện nay. Đặc biệt là khu vực sông Trường Giang, Hoàng Hà, hệ thống sông ngòi ở hai khu vực này đã rất giống với thời hiện đại. Điều này cho thấy, trí tuệ của người cổ đại khiến chúng ta phải kinh ngạc.

lịch sử, bản đồ thời xưa, công cụ vẽ bản đồ thời cổ đại, lịch sử Trung Quốc, lịch sử Trung Hoa

Đương nhiên, người cổ đại cũng có công cụ đo lường của riêng họ, ngày nay nhìn những công cụ đó cũng cảm thấy rất độc đáo, sáng tạo. Bản đồ của người cổ đại, có một kiểu gọi là “dư đồ”, có nghĩa là ngồi trên xe vẽ bản đồ, xe ở đây đương nhiên là xe ngựa. Quả thực, người cổ đại đã dùng một chiếc xe để vẽ bản đồ. Thiết bị này được gọi là “xe ký li cổ”, có nghĩa là xe ghi chép số dặm, hơn nữa trên xe còn có một cái trống. Khi xe chạy hết 1 dặm, hai hình người ở hai bên trống sẽ tự động đánh trống, người ghi chép sẽ biết được khoảng cách vừa đi. Thế nên, việc vẽ bản đồ và đo lường khoảng cách chỉ cần kéo một chiếc xe chạy khắp nơi là được. Tuy nhiên, sau khi đo đường xong, việc vẽ bản đồ vẫn còn một khâu quan trọng cuối cùng, đó chính là vẽ tỉ lệ của bản đồ so với thực tế. Bản đồ đương nhiên sẽ phải được thu nhỏ hơn so với thực tế, thế nên việc thu nhỏ tỉ lệ cũng là một vấn đề khó. Nhưng không sao, người cổ đại cũng có một thiết bị chuyên dụng để lập tỉ lệ, đó chính là ô li ghi chép dặm.

lịch sử, bản đồ thời xưa, công cụ vẽ bản đồ thời cổ đại, lịch sử Trung Quốc, lịch sử Trung Hoa

Để giảm bớt sự khác biệt, người cổ đại cũng vẫn dùng "trống ghi nhớ" và trên giấy đã được chia thành những ô ly nhỏ để chia tỉ lệ tương ứng. Từ đó, người cổ đại có thể vẽ ra được tấm bản đồ gần giống với hiện đại ngày nay, mang độ chính xác cao. Điều đáng nhắc đến là do người cổ đại tin vào giả thuyết rằng trời tròn, đất vuông, không ai biết rằng mình đang sống trên một "trái cầu" hình tròn, thế nên đã khiến họ thiếu mất kiến thức về kinh tuyến và vĩ tuyến. Vì thế, trên tấm bản đồ của người cổ đại, những phần sát với phần trung tâm thì vị trí địa lý ở đó càng được thể hiện chính xác, càng gần với phần viền bên ngoài thì độ sai lệch càng lớn. Tuy vậy, chúng ta vẫn phải khâm phục trí tuệ của người cổ đại tuyệt đỉnh đến thế nào, bởi lẽ trong thời đó vẫn chưa có những công cụ khoa học kỹ thuật tiên tiến như ngày nay.

Vũ Phong (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://conglyxahoi.net.vn/van-hoa/giai-tri/thoi-co-dai-khong-co-ve-tinh-dinh-vi-vay-ho-da-ve-ban-do.. Nguồn: https://conglyxahoi.net.vn/van-hoa/giai-tri/thoi-co-dai-khong-co-ve-tinh-dinh-vi-vay-ho-da-ve-ban-do-nhu-the-nao-106603.html

Ngày mùng 1 tháng 6 âm lịch (nhuận) Ất Tỵ 2025, thắp hương vào khung giờ nào đẹp?

Ngày mùng 1 tháng 6 âm lịch (nhuận) Ất Tỵ 2025, thắp hương vào khung giờ nào đẹp?

Làm sao - 7 giờ, 59 phút trước

Thắp hương ngày mùng 1 tháng 6 âm lịch năm Ất Tỵ (2025), đặc biệt là tháng nhuận vào khung giờ này được coi là thời điểm tốt nhất để đón nhận năng lượng...

Sau khi chết, liệu chúng ta có thể tìm thấy người thân ở thế giới bên kia không?

Sau khi chết, liệu chúng ta có thể tìm thấy người thân ở thế giới bên kia không?

Kiến thức - 7 giờ, 6 phút trước

Liệu con người có thực sự xuống địa ngục để đoàn tụ với gia đình sau khi chết? Các nhà khoa học đã giải đáp được bí ẩn này!

Các nhà tâm lý học: Những người có giường bừa bộn sáng tạo hơn 50% so với những người có giường gọn gàng

Các nhà tâm lý học: Những người có giường bừa bộn sáng tạo hơn 50% so với những người có giường gọn...

Kiến thức - 8 giờ, 57 phút trước

Nghiên cứu tâm lý hé lộ, người có không gian sống hỗn độn thường sở hữu khả năng tư duy vượt trội hơn 50% so với người ngăn nắp.

Theo quy định mới nhất: Xe máy không có bộ phận này sẽ bị phạt tới 3.000.000 đồng, nhiều người vẫn cứ tháo ra

Theo quy định mới nhất: Xe máy không có bộ phận này sẽ bị phạt tới 3.000.000 đồng, nhiều người vẫn cứ...

Kiến thức - 16 giờ, 43 phút trước

Từ 1/1/2025 áp theo quy định mới, nếu xe máy mà không có đủ bộ phận này sẽ bị CSGT xử phạt hành chính.

Trúng tuyển đại học nhưng chưa thể nhập học, trường hợp nào được bảo lưu kết quả năm 2025?

Trúng tuyển đại học nhưng chưa thể nhập học, trường hợp nào được bảo lưu kết quả năm 2025?

Tin trong ngày - 16 giờ, 43 phút trước

Thời gian tối đa được bảo lưu kết quả do cơ sở đào tạo quy định, nhưng không ít hơn 3 năm đối với người quy định tại điểm a khoản 1 Điều 10...

Vì sao giới siêu giàu mua điện thoại lại ít chọn iPhone? Những tỷ phú giàu nhất thế giới hay dùng điện thoại gì?

Vì sao giới siêu giàu mua điện thoại lại ít chọn iPhone? Những tỷ phú giàu nhất thế giới hay dùng điện...

Xài gì - 1 giờ, 1 phút trước

iPhone từ lâu được xem là biểu tượng của đẳng cấp và công nghệ, với thiết kế sang trọng và hiệu năng mạnh mẽ. Tuy nhiên, đối với giới siêu giàu, chiếc điện thoại...

Trường Đại học nào ở Hà Nội có điểm chuẩn thấp, chất lượng đào tạo cao, học phí rẻ, đa ngành nghề?

Trường Đại học nào ở Hà Nội có điểm chuẩn thấp, chất lượng đào tạo cao, học phí rẻ, đa ngành nghề?...

Tin trong ngày - 1 giờ, 1 phút trước

Đối với các thí sinh có điểm thi tốt nghiệp THPT dao động từ 17 đến 22 điểm, cánh cửa vào đại học uy tín tại Hà Nội vẫn rộng mở. Thay vì lo...

Đặt nước cúng trên bàn thờ ngày mùng 1 nên để nước lã hay nước sôi?

Đặt nước cúng trên bàn thờ ngày mùng 1 nên để nước lã hay nước sôi?

Đời sống số - 1 giờ, 1 phút trước

Nước cúng trên bàn thờ là nước lã hay đã đun sôi là câu hỏi nhiều người đặt ra mới mong muốn thực hiện nghi lễ một cách hoàn hảo đúng với truyền thống,...

'Tháng nhuận tháng 6 có nóng hay không phụ thuộc vào ngày đầu tiên của tháng nhuận'. Ngày mai là ngày đầu tiên của tháng nhuận tháng 6. Dấu hiệu là gì?

'Tháng nhuận tháng 6 có nóng hay không phụ thuộc vào ngày đầu tiên của tháng nhuận'. Ngày mai là ngày đầu...

Đời sống số - 2 giờ, 39 phút trước

"Tháng nhuận mang đến một góc nhìn khác, thời tiết thay đổi khó tả". Trong thơ ca cổ đại, tháng nhuận luôn mang một sắc thái huyền bí đặc biệt. Ngày mai là ngày...

Nếu nhà có '8 dấu hiệu' này, nghĩa là phong thủy đang tốt! Hãy kiểm tra xem nhà bạn có dấu hiệu nào trong số đó không?

Nếu nhà có '8 dấu hiệu' này, nghĩa là phong thủy đang tốt! Hãy kiểm tra xem nhà bạn có dấu hiệu...

Phong thủy - 2 giờ, 19 phút trước

Khi mua nhà, xây nhà hoặc sửa chữa, nên tham khảo các nguyên tắc phong thủy để tạo môi trường sống lý tưởng, mang lại bình an và thịnh vượng.

Hoài Lâm lộ diện sau đám cưới của vợ cũ Cindy Lư và Đạt G, cười tươi...

Trường đại học Công nghệ thông tin và Học viện Hàng không Việt Nam bất ngờ điều chỉnh điểm sàn

Trường đại học Công nghệ thông tin và Học viện Hàng không Việt Nam bất ngờ điều chỉnh điểm sàn

Tin trong ngày - 2 giờ, 19 phút trước

Mức điểm sàn phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT 2025 trường đại học Công nghệ thông tin đã giảm mạnh so với công bố trước đó (22,5 - 24 điểm).

Một thay đổi lớn khiến học sinh trường chuyên toàn quốc phấn khởi, như 'hổ mọc thêm cánh'

Một thay đổi lớn khiến học sinh trường chuyên toàn quốc phấn khởi, như 'hổ mọc thêm cánh'

Tin trong ngày - 2 giờ, 19 phút trước

Lần đầu tiên trong lịch sử ngành giáo dục Việt Nam, học sinh trường chuyên sẽ được thụ hưởng một chương trình giảng dạy riêng, được chuẩn hóa thống nhất trên phạm vi toàn...

Con gái Xuân Hinh chi 60.000.000 đồng để ở cữ, rể quý nhà 'vua hài đất Bắc' bế con cực khéo

Con gái Xuân Hinh chi 60.000.000 đồng để ở cữ, rể quý nhà 'vua hài đất Bắc' bế con cực khéo

Chuyện làng sao - 2 giờ, 19 phút trước

Chia sẻ về hành trình ở cữ nhẹ nhàng của mình, con gái Xuân Hinh cho biết: "Lúc đầu, bọn mình mua gói 15 ngày, xong ông bà khuyến khích ở lại thêm cho...

'Đừng học code nữa, học ngành này đi' - CEO công ty lớn nhất hành tinh nhất định theo bằng được ngành này nếu trở lại tuổi 20

'Đừng học code nữa, học ngành này đi' - CEO công ty lớn nhất hành tinh nhất định theo bằng được ngành...

Tin trong ngày - 2 giờ, 20 phút trước

CEO Nvidia Jensen Huang đã khẳng định: "Làn sóng tiếp theo của AI không nằm trong mã lập trình mà nằm trong các định luật vật lý". Ông thậm chí còn mạnh dạn tuyên...

Mối quan hệ khiến đàn ông 'nghiện' chưa bao giờ là nhan sắc, sự dịu dàng hay hy sinh vô điều kiện của phụ nữ, mà là 3 điều này trong cuộc sống cơm áo gạo tiền!

Mối quan hệ khiến đàn ông 'nghiện' chưa bao giờ là nhan sắc, sự dịu dàng hay hy sinh vô điều kiện...

Đàn ông yêu - 2 giờ, 20 phút trước

Nhà văn Ba Kim (Trung Quốc) từng nói: "Tình yêu không phải là những lời ngọt ngào, cũng chẳng phải là khung cảnh trữ tình dưới ánh trăng, mà là cùng nhau gánh vác...

Hoài Lâm lộ diện sau đám cưới của vợ cũ Cindy Lư và Đạt G, cười tươi rói khi bắt gặp ống kính

Hoài Lâm lộ diện sau đám cưới của vợ cũ Cindy Lư và Đạt G, cười tươi rói khi bắt gặp ống...

VIDEO - 2 giờ, 20 phút trước

Trong lần lộ diện này, Hoài Lâm gây chú ý bởi thần sắc tươi tắn, nụ cười vui vẻ, tự nhiên hơn so với trước. Đây cũng là lần đầu nam ca sĩ lộ...

Bốn con giáp được con cái cưng chiều nhất. Con cái của họ không chỉ hiếu thảo mà còn rất xuất chúng!

Bốn con giáp được con cái cưng chiều nhất. Con cái của họ không chỉ hiếu thảo mà còn rất xuất chúng!...

Đời sống số - 3 giờ, 36 phút trước

Khi chúng ta mở Kinh Dịch để tìm hiểu quy luật cuộc sống, chúng ta sẽ thấy một số con giáp có mối liên hệ kỳ lạ với phúc lành của con cái. Đây...

Điểm sàn xét tuyển đại học, cao đẳng các trường quân đội năm 2025, cao nhất 23 điểm

Điểm sàn xét tuyển đại học, cao đẳng các trường quân đội năm 2025, cao nhất 23 điểm

Tin trong ngày - 3 giờ, 3 phút trước

Ban Tuyển sinh quân sự (Bộ Quốc phòng) đã thông báo quy định mức điểm nhận hồ sơ xét tuyển đại học, cao đẳng vào 20 trường quân đội năm 2025 (điểm sàn).

Nghề lạ ở Việt Nam: Nuôi loài vật kêu vang nhà, sau một tháng là bán lấy tiền, giá 200.000 đồng/kg, nhiều người thi nhau săn lùng

Nghề lạ ở Việt Nam: Nuôi loài vật kêu vang nhà, sau một tháng là bán lấy tiền, giá 200.000 đồng/kg, nhiều...

Tin trong ngày - 3 giờ, 3 phút trước

Từ tiếng kêu vang gọi cả ký ức tuổi thơ, dế mèn nay đã vươn mình trở thành một ngành nghề mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp nhiều hộ dân đổi đời...

Dự kiến điểm chuẩn nhóm ngành sư phạm năm 2025 sẽ tăng và rất cao

Dự kiến điểm chuẩn nhóm ngành sư phạm năm 2025 sẽ tăng và rất cao

Tin trong ngày - 3 giờ, 3 phút trước

Theo các chuyên gia, ngành sư phạm tiếp tục là tâm điểm của mùa tuyển sinh đại học năm 2025 khi dự kiến điểm chuẩn sẽ tăng.

Lần đầu tiên phát hiện loài vật quý hiếm bậc nhất hành tinh tại Việt Nam: Ở tỉnh phía Bắc cách đây gần 100 năm, hiện cực kỳ nguy cấp

Lần đầu tiên phát hiện loài vật quý hiếm bậc nhất hành tinh tại Việt Nam: Ở tỉnh phía Bắc cách đây...

Kiến thức - 3 giờ, 3 phút trước

Đây được đánh giá là loài/phân loài đặc hữu của Việt Nam, có giá trị rất lớn.

Nồi chiên không dầu có những nguy hiểm gì? 4 lời khuyên bạn nhất định phải nghe!

Nồi chiên không dầu có những nguy hiểm gì? 4 lời khuyên bạn nhất định phải nghe!

Làm sao - 3 giờ, 3 phút trước

Nồi chiên không dầu ngày càng phổ biến nhờ sự tiện lợi và khả năng nấu ăn ít dầu mỡ. Tuy nhiên, đằng sau sự phổ biến chóng mặt ấy là những lo ngại...

Những chuyên ngành đại học tệ nhất năm nay: nhà tuyển dụng không tuyển dụng, AI sẽ thay thế họ, các trường đại học đang rút bớt các chuyên ngành

Những chuyên ngành đại học tệ nhất năm nay: nhà tuyển dụng không tuyển dụng, AI sẽ thay thế họ, các trường...

Kiến thức - 3 giờ, 4 phút trước

Chuyên ngành tiếng Anh sẽ không còn nữa? Ngành tiếng Anh từng rất nổi tiếng giờ đây đang gặp rắc rối lớn và bị coi là ngành có thể sớm hết thời.

Chủ tịch UBND xã được xử phạt hành chính tối đa bao nhiêu tiền theo quy định mới nhất?

Chủ tịch UBND xã được xử phạt hành chính tối đa bao nhiêu tiền theo quy định mới nhất?

Tin trong ngày - 4 giờ, 42 phút trước

Từ ngày 1/7/2025, Chủ tịch UBND xã có thể xử phạt hành chính đến 50% mức tiền tối đa của từng lĩnh vực được giao quản lý.

Một món chuối của Việt Nam được xếp hạng 'ngon nhất thế giới', có gì mà khiến cả người dân lẫn du khách nước ngoài mê mệt?

Một món chuối của Việt Nam được xếp hạng 'ngon nhất thế giới', có gì mà khiến cả người dân lẫn du...

Địa chỉ ăn ngon - 4 giờ, 42 phút trước

Từ góc chợ miền Tây bình dị đến những bảng xếp hạng ẩm thực quốc tế danh giá, chuối nếp nướng của Việt Nam đã chinh phục cả người Việt và bạn bè quốc...