Thời cổ đại không có vệ tinh định vị, vậy họ đã vẽ bản đồ như thế nào?

07:48 16/01/2022

Dù không có khoa học công nghệ hiện đại nhưng ở thời cổ đại vẫn có bản đồ chi tiết và độ chính xác rất cao. Để làm được như vậy phải kể đến sự thông minh, cần cù đáng ngưỡng mộ của người xưa trong điều kiện cực kỳ khó khăn.

Vẽ bản đồ là một công việc vô cùng vất vả, phức tạp, không những cần phải thể hiện được các sông ngòi, kênh rạch, núi non mà còn phải đảm bảo độ chính xác của tấm bản đồ ấy. Bản đồ ngày nay đa phần đã được dựa vào những công cụ khoa học kỹ thuật tiên tiến như các vệ tinh nhân tạo nên có thể dễ dàng thực hiện được công việc này. Thế nên, nhiều người thắc mắc rằng, thời hiện đại thì dễ như vậy, vậy còn người cổ đại xưa kia thì sao? Liệu có đảm bảo được tính chính xác của tấm bản đồ đó không? Nếu người cổ đại dựa vào những tấm bản đồ đó để đi đường xa thì liệu có bị lạc đường hay không? Hơn nữa, diện tích lãnh thổ rộng như vậy, các vị vua thời cổ đại có lẽ cũng không thể bắt các thợ vẽ bản đồ đi ven biên giới để vẽ ra bản đồ được. Vậy rốt cuộc họ đã làm như thế nào?

lịch sử, bản đồ thời xưa, công cụ vẽ bản đồ thời cổ đại, lịch sử Trung Quốc, lịch sử Trung Hoa

"Sơn hải kinh" được coi là bách khoa toàn thư của thời Tiên Tần, trong đó có ghi chép rất nhiều địa điểm ở xa và các sông ngòi, núi đồi. Tuy nhiều người cho rằng "Sơn hải kinh" có mang nhiều yếu tố thần thoại và truyền thuyết nên không đáng tin, nhưng về mặt miêu tả địa lý thì vẫn có độ tin cậy cao. Hiện nay, các nhà khảo cổ Trung Quốc đã phát hiện ra tấm bản đồ xuất hiện sớm nhất ở Trung Quốc được vẽ trong thời Chiến Quốc.

Tấm bản đồ này được khai quật vào năm 1986 ở trong lăng mộ nhà Tần ở ven biển Thiên Mậu, thành phố Thiên Thủy, tỉnh Cam Túc, Trung Quốc. Tổng cộng có 7 tấm bản đồ, nhưng cả 7 tấm chủ yếu là sông ngòi, núi đồi của nước Tần. Trải qua quá trình chỉnh sửa của đời Tống và những triều đại sau này thì tấm bản đồ đã khá giống với bản đồ Trung Quốc hiện nay. Đặc biệt là khu vực sông Trường Giang, Hoàng Hà, hệ thống sông ngòi ở hai khu vực này đã rất giống với thời hiện đại. Điều này cho thấy, trí tuệ của người cổ đại khiến chúng ta phải kinh ngạc.

lịch sử, bản đồ thời xưa, công cụ vẽ bản đồ thời cổ đại, lịch sử Trung Quốc, lịch sử Trung Hoa

Đương nhiên, người cổ đại cũng có công cụ đo lường của riêng họ, ngày nay nhìn những công cụ đó cũng cảm thấy rất độc đáo, sáng tạo. Bản đồ của người cổ đại, có một kiểu gọi là “dư đồ”, có nghĩa là ngồi trên xe vẽ bản đồ, xe ở đây đương nhiên là xe ngựa. Quả thực, người cổ đại đã dùng một chiếc xe để vẽ bản đồ. Thiết bị này được gọi là “xe ký li cổ”, có nghĩa là xe ghi chép số dặm, hơn nữa trên xe còn có một cái trống. Khi xe chạy hết 1 dặm, hai hình người ở hai bên trống sẽ tự động đánh trống, người ghi chép sẽ biết được khoảng cách vừa đi. Thế nên, việc vẽ bản đồ và đo lường khoảng cách chỉ cần kéo một chiếc xe chạy khắp nơi là được. Tuy nhiên, sau khi đo đường xong, việc vẽ bản đồ vẫn còn một khâu quan trọng cuối cùng, đó chính là vẽ tỉ lệ của bản đồ so với thực tế. Bản đồ đương nhiên sẽ phải được thu nhỏ hơn so với thực tế, thế nên việc thu nhỏ tỉ lệ cũng là một vấn đề khó. Nhưng không sao, người cổ đại cũng có một thiết bị chuyên dụng để lập tỉ lệ, đó chính là ô li ghi chép dặm.

lịch sử, bản đồ thời xưa, công cụ vẽ bản đồ thời cổ đại, lịch sử Trung Quốc, lịch sử Trung Hoa

Để giảm bớt sự khác biệt, người cổ đại cũng vẫn dùng "trống ghi nhớ" và trên giấy đã được chia thành những ô ly nhỏ để chia tỉ lệ tương ứng. Từ đó, người cổ đại có thể vẽ ra được tấm bản đồ gần giống với hiện đại ngày nay, mang độ chính xác cao. Điều đáng nhắc đến là do người cổ đại tin vào giả thuyết rằng trời tròn, đất vuông, không ai biết rằng mình đang sống trên một "trái cầu" hình tròn, thế nên đã khiến họ thiếu mất kiến thức về kinh tuyến và vĩ tuyến. Vì thế, trên tấm bản đồ của người cổ đại, những phần sát với phần trung tâm thì vị trí địa lý ở đó càng được thể hiện chính xác, càng gần với phần viền bên ngoài thì độ sai lệch càng lớn. Tuy vậy, chúng ta vẫn phải khâm phục trí tuệ của người cổ đại tuyệt đỉnh đến thế nào, bởi lẽ trong thời đó vẫn chưa có những công cụ khoa học kỹ thuật tiên tiến như ngày nay.

Vũ Phong (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://conglyxahoi.net.vn/van-hoa/giai-tri/thoi-co-dai-khong-co-ve-tinh-dinh-vi-vay-ho-da-ve-ban-do.. Nguồn: https://conglyxahoi.net.vn/van-hoa/giai-tri/thoi-co-dai-khong-co-ve-tinh-dinh-vi-vay-ho-da-ve-ban-do-nhu-the-nao-106603.html

Loạt trường đại học Y, Dược xét tuyển học bạ năm 2025, thí sinh lưu ý để chọn ngành

Loạt trường đại học Y, Dược xét tuyển học bạ năm 2025, thí sinh lưu ý để chọn ngành

Tin trong ngày - 20 giờ, 6 phút trước

Năm 2025, nhiều trường đại học Y, Dược trên cả nước đã cập nhật thông tin tuyển sinh. Trong đó nhiều trường sử dụng phương thức xét học bạ độc lập hoặc kết hợp....

Đại học Hà Nội công bố điểm sàn năm 2025, thí sinh cập nhật để nộp hồ sơ xét tuyển

Đại học Hà Nội công bố điểm sàn năm 2025, thí sinh cập nhật để nộp hồ sơ xét tuyển

Tin trong ngày - 20 giờ, 6 phút trước

Mới đây, trường Đại học Hà Nội (HANU) đã thông báo mức sàn xét tuyển áp dụng với tất cả ngành và tổ hợp năm nay. Điểm sàn xét tuyển vào trường năm nay...

Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông công bố điểm sàn năm 2025: Giảm 3 điểm so với năm ngoái

Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông công bố điểm sàn năm 2025: Giảm 3 điểm so với năm ngoái

Tin trong ngày - 20 giờ, 6 phút trước

Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông chiều 21/7 cho biết ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào (điểm sàn) là 19 đã bao gồm điểm ưu tiên đối tượng, khu vực. Mức...

Những con giáp nào cần thận trọng ngày Thứ Ba, 22 tháng 7 tức ngày 28 tháng 6 âm lịch?

Những con giáp nào cần thận trọng ngày Thứ Ba, 22 tháng 7 tức ngày 28 tháng 6 âm lịch?

Đời sống số - 23 giờ, 30 phút trước

Ngày 22 tháng 7 là thứ Ba, ngày 28 tháng 6 âm lịch, và sự kết hợp của thiên can và địa chi là năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Nhâm Thân. Trong...

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích loài hoa nào ngay từ cái nhìn đầu tiên? Hãy thử xem điều tốt đẹp nào sẽ đến với bạn trong tương lai?

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích loài hoa nào ngay từ cái nhìn đầu tiên? Hãy thử xem điều tốt đẹp nào...

Đời sống số - 24 giờ, 49 phút trước

Đây là một bài trắc nghiệm tâm lý dựa trên trực giác thị giác, giúp bạn khám phá điều tốt đẹp đang đến trong tương lai dựa vào loài hoa bạn có cảm tình...

Bộ GD&ĐT công bố quy đổi 7 tổ hợp theo điểm thi tốt nghiệp THPT 2025

Bộ GD&ĐT công bố quy đổi 7 tổ hợp theo điểm thi tốt nghiệp THPT 2025

Tin trong ngày - 35 phút trước

Mới đây, Bộ Giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) vừa công bố phổ điểm các tổ hợp phổ biến của kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông và kết quả học tập THPT...

Từ 1/7/2025, người dân thành phố mua xe máy mới được hưởng lợi lớn, có thể lên đến cả chục triệu đồng

Từ 1/7/2025, người dân thành phố mua xe máy mới được hưởng lợi lớn, có thể lên đến cả chục triệu đồng...

Kiến thức - 35 phút trước

Việc sáp nhập địa giới hành chính các tỉnh, thành phố và bỏ cấp huyện từ 1/7 kèm theo một số thay đổi về lệ phí trước bạ có thể mang lại lợi ích...

Doanh nhân Hoàng Kim Khánh – Tâm nguyện giữ gìn cội nguồn, lan tỏa yêu thương bằng những giá trị tử tế

Doanh nhân Hoàng Kim Khánh – Tâm nguyện giữ gìn cội nguồn, lan tỏa yêu thương bằng những giá trị tử tế...

Doanh nghiệp - 1 giờ, 15 phút trước

Trong nhịp sống hối hả của thời đại kinh tế thị trường, khi thành công thường được đo bằng tài sản và địa vị, vẫn có những con người chọn cho mình một lối...

Người EQ thấp giống ai nhất trong Tây Du Ký? Câu trả lời khiến nhiều người giật mình

Người EQ thấp giống ai nhất trong Tây Du Ký? Câu trả lời khiến nhiều người giật mình

Tin trong ngày - 1 giờ, 30 phút trước

Trong cuộc sống vẫn có 4 kiểu người "bản sao Trư Bát Giới" khiến họ mãi dậm chân tại chỗ.

Trung Quốc đã làm cách nào để giải bài toán: Hàng nghìn người sống ở chung cư được sạc xe điện mỗi ngày?

Trung Quốc đã làm cách nào để giải bài toán: Hàng nghìn người sống ở chung cư được sạc xe điện mỗi...

Đời sống số - 1 giờ, 30 phút trước

Trong bối cảnh chuyển đổi sang xe điện, bài toán làm thế nào để hàng nghìn người dân sống trong các khu chung cư có thể sạc xe điện hàng ngày đang trở thành...

Hóa thân thành búp bê Barbie, Hoa hậu Thanh Thủy hút hơn 16 triệu lượt xem

Đề xuất chi hơn 151 tỉ đồng hỗ trợ gia đình chỉ sinh 2 con gái

Đề xuất chi hơn 151 tỉ đồng hỗ trợ gia đình chỉ sinh 2 con gái

Tin trong ngày - 2 giờ, 30 phút trước

Để giải quyết tình trạng mất cân bằng giới tính, Bộ Y tế đã đề xuất nhiều giải pháp trong dự thảo Luật Dân số. Một trong những đề xuất đáng chú ý là...

Thông tin quan trọng người dân cần chú ý: Từ 1/1/2026, tiền đền bù đất khi Nhà nước thu hồi có thể sẽ tăng mạnh

Thông tin quan trọng người dân cần chú ý: Từ 1/1/2026, tiền đền bù đất khi Nhà nước thu hồi có thể...

Tin trong ngày - 2 giờ, 32 phút trước

Từ 1/1/2026, tiền đền bù đất khi Nhà nước thu hồi sẽ tính theo bảng giá mới sát giá thị trường.

Hàng triệu người mất sạch tiền trong thẻ ngân hàng chỉ vì tải nhầm phần mềm

Hàng triệu người mất sạch tiền trong thẻ ngân hàng chỉ vì tải nhầm phần mềm

Đời sống số - 2 giờ, 32 phút trước

Chỉ vô tình nhấp vào một đường link lạ trên màn hình máy tính, điện thoại người dùng có khả năng 'bay' hết sạch tiền trong tài khoản ngân hàng.

Làm thế nào để vẫn được nhận lương hưu khi đóng BHXH thiếu tháng?

Làm thế nào để vẫn được nhận lương hưu khi đóng BHXH thiếu tháng?

Tin trong ngày - 2 giờ, 32 phút trước

Từ ngày 1/7/2025, người lao động còn thiếu tối đa 6 tháng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ có cơ hội được đóng bù một lần để đủ điều kiện nhận...

Những con giáp nào may mắn ngày Thứ Tư, 23 tháng 7, tức ngày 29 tháng 6 âm lịch?

Những con giáp nào may mắn ngày Thứ Tư, 23 tháng 7, tức ngày 29 tháng 6 âm lịch?

Đời sống số - 2 giờ, 50 phút trước

Ngày 23 tháng 7 là thứ Tư, ngày 29 tháng 6 âm lịch. Sự kết hợp năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Quý Hợi. Dưới sự kết hợp như vậy, con giáp nào...

Ngôi chùa có tượng Phật Ngọc nguyên khối lớn nhất Việt Nam do tập đoàn của ông Phạm Nhật Vượng cung tiến, vừa được UNESCO công nhận Di sản thế giới

Ngôi chùa có tượng Phật Ngọc nguyên khối lớn nhất Việt Nam do tập đoàn của ông Phạm Nhật Vượng cung tiến,...

Tin trong ngày - 2 giờ, 7 phút trước

Đây là một trong những ngôi chùa nổi tiếng ở miền Bắc, được khởi dựng dưới thời vua Lý Thần Tông (1127–1138) bởi Quốc sư Nguyễn Minh Không.

Chỉ hơn 1 tháng nữa, Bộ Xây dựng sẽ áp dụng quy định mới về đào tạo lái xe, người dân cần lưu ý

Chỉ hơn 1 tháng nữa, Bộ Xây dựng sẽ áp dụng quy định mới về đào tạo lái xe, người dân cần...

Tin trong ngày - 2 giờ, 7 phút trước

Ngày 30/6/2025, Bộ Xây dựng ban hành Thông tư số 14/2025/TT-BXD quy định về đào tạo lái xe; bồi dưỡng, kiểm tra và cấp chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao...

Bán nhà đất sẽ phải tính thuế VAT theo quy định mới, cụ thể thế nào?

Bán nhà đất sẽ phải tính thuế VAT theo quy định mới, cụ thể thế nào?

Kiến thức - 2 giờ, 8 phút trước

Theo Bộ Tài chính, việc ban hành quy định mới nhằm làm rõ phương pháp xác định giá đất được trừ, giúp doanh nghiệp chủ động trong việc tính toán chi phí,

Ngành có thu nhập cao bậc nhất Việt Nam: Cực ‘khát’ nhân lực chất lượng cao, sinh viên ra trường 100% có việc làm

Ngành có thu nhập cao bậc nhất Việt Nam: Cực ‘khát’ nhân lực chất lượng cao, sinh viên ra trường 100% có...

Kiến thức - 2 giờ, 8 phút trước

Nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành này đang trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.

Phát hiện cấu trúc lạ đang di chuyển sâu 2.700 km dưới lòng đất

Phát hiện cấu trúc lạ đang di chuyển sâu 2.700 km dưới lòng đất

Dòng sự kiện - 2 giờ, 8 phút trước

Các nhà khoa học từ Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ tại Zurich (ETH Zurich) đã làm sáng tỏ một trong những bí ẩn địa chất lớn nhất của Trái Đất.

Người EQ thấp thường nói 5 điều này khi nghỉ việc, trong đó có bạn không?

Người EQ thấp thường nói 5 điều này khi nghỉ việc, trong đó có bạn không?

Đời sống trẻ - 2 giờ, 8 phút trước

Khi quyết định nghỉ việc, điều bạn nói ra có thể ảnh hưởng lâu dài tới hình ảnh cá nhân, thậm chí bị đánh giá là người EQ thấp.

Tin vui cho bệnh nhân ung thư: Phương pháp mới giúp rút ngắn điều trị, giảm 80% chi phí

Tin vui cho bệnh nhân ung thư: Phương pháp mới giúp rút ngắn điều trị, giảm 80% chi phí

Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 56 phút trước

Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một đột phá trong y học: Phát triển thành công phương pháp kích hoạt tế bào miễn dịch chống ung thư ngay bên trong cơ...

Phát hiện một hiện tượng lạ: Thứ hủy hoại con cái không phải tiền bạc, mà là 3 thói quen xấu do chính cha mẹ nuông chiều

Phát hiện một hiện tượng lạ: Thứ hủy hoại con cái không phải tiền bạc, mà là 3 thói quen xấu do...

Kiến thức - 3 giờ, 56 phút trước

Nhiều cha mẹ nghĩ rằng nuông chiều là yêu thương, nhưng chính những thói quen xấu được dung túng này mới là thứ âm thầm hủy hoại tương lai của con.

Để được nhận 2 triệu đồng khi sinh con, người đóng BHXH tự nguyện phải đáp ứng điều kiện gì?

Để được nhận 2 triệu đồng khi sinh con, người đóng BHXH tự nguyện phải đáp ứng điều kiện gì?

Dòng sự kiện - 3 giờ, 57 phút trước

Từ ngày 1/7/2025, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng chế độ thai sản, bao gồm cả trợ cấp một lần khi sinh con, với mức hưởng cụ thể sẽ do Chính...

Mẫu iPhone từng bán chạy nhất của Apple chính thức hết thời, người mua mới phải tránh xa

Mẫu iPhone từng bán chạy nhất của Apple chính thức hết thời, người mua mới phải tránh xa

Xài gì - 3 giờ, 57 phút trước

Đây cũng là một trong những dòng iPhone bán chạy nhất của Apple, đặc biệt là trong năm 2017 và những năm sau đó.