Thị xã lâu đời nhất của Việt Nam: Tồn tại từ thời vua Hùng, sắp được lên thành phố trực thuộc tỉnh

Nguồn gốc từ thời Hùng Vương

Theo những câu chuyện truyền miệng và nghiên cứu lịch sử, làng Phú Thọ được hình thành từ thời Hùng Vương thứ 18. Con trưởng của Bảo Quốc Công Đại tướng Ma Khê đã đưa một bộ phận cư dân họ Ma từ núi Đọi (huyện Cẩm Khê) đến định cư tại vùng đất này. Sự hòa nhập giữa những người mới đến và cộng đồng dân cư bản địa đã tạo nên một khu vực trù phú được gọi là động Phú An.

Phú Thọ - Thị xã lâu đời nhất của Việt Nam

Trong suốt các triều đại Đinh, Tiền Lê, Lý và Trần, tên gọi Phú An vẫn được giữ nguyên. Mãi đến năm 1890, dưới thời vua Thành Thái (triều Nguyễn), động Phú An mới chính thức đổi tên thành làng Phú Thọ. Sự thay đổi này đánh dấu một bước ngoặt trong quá trình phát triển của làng, chuẩn bị cho một tương lai rộng mở hơn.

Thị xã lâu đời nhất Việt Nam

Làng Phú Thọ phát triển mạnh mẽ và chính thức trở thành thị xã Phú Thọ vào ngày 5/5/1903. Ban đầu, thị xã chỉ có 6 phố và 2 khu dân cư, nhưng đến nay đã mở rộng thành 9 đơn vị hành chính (gồm 4 phường, 5 xã) với 62 khu dân cư, trên tổng diện tích 6.520ha. Tính đến năm 2024, thị xã Phú Thọ đã tồn tại 121 năm, khẳng định vị thế là thị xã lâu đời nhất trong số 51 thị xã trên khắp Việt Nam. Vị trí địa lý chiến lược, cách thành phố Việt Trì khoảng 30km, giúp thị xã Phú Thọ trở thành một điểm giao thoa quan trọng giữa đồng bằng sông Hồng và khu vực trung du.

Bên cạnh bề dày lịch sử, thị xã Phú Thọ còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống độc đáo. Lễ hội đền Trù Mật là một trong những lễ hội nổi tiếng nhất, thu hút đông đảo du khách thập phương. Quần thể đền Trù Mật - chùa Thắng Sơn, được xây dựng từ năm 970 dưới triều vua Đinh Tiên Hoàng, đã được công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia vào năm 1999. Ngoài ra, thị xã còn nổi tiếng với nhiều đặc sản địa phương hấp dẫn như rau sắn, trám om kho cá, chè Phú Hộ, bánh tai Phú Thọ, bánh tẻ Hà Thạch, và bánh trung thu đặc trưng.

Theo quyết định của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về “Quy hoạch tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050”, thị xã Phú Thọ dự kiến sẽ được nâng cấp lên thành phố vào năm 2030. Hiện tại, địa phương này là đô thị loại III và đang nỗ lực đạt các tiêu chí đô thị loại II.

Trong tương lai, thị xã Phú Thọ cùng với TP. Việt Trì và các huyện lân cận sẽ trở thành trung tâm động lực phát triển kinh tế của tỉnh, tập trung vào các ngành công nghiệp, xây dựng, văn hóa lễ hội, dịch vụ và hành chính. Khu vực này sẽ thu hút đầu tư vào các tuyến hành lang kinh tế quan trọng dọc theo cao tốc Nội Bài - Lào Cai và cao tốc Bắc - Nam phía Tây, đồng thời phát triển các trung tâm đô thị, khu công nghiệp, dịch vụ du lịch nghỉ dưỡng. Từ nay đến năm 2030, vùng liên huyện thuộc thị xã Phú Thọ còn được định hướng trở thành trung tâm phát triển công nghiệp, dịch vụ, giáo dục, y tế và logistics của tỉnh.